Người "giữ hồn" nghề khảm sành, khảm sứ

(Baohatinh.vn) - Giữa lúc nhiều nghề thủ công đang dần mai một, thầy giáo Nguyễn Quang Thuận (xã Lộc Hà, Hà Tĩnh) vẫn bền bỉ gắn bó với nghề khảm sành, khảm sứ.

bqbht_br_z6832792321068-1bb8f1ed0ea69b34772f3132bee460d1.jpg
Thầy Nguyễn Quang Thuận đã có hơn 10 năm sáng tạo các tác phẩm nghệ thuật từ mảnh sành, sứ vỡ.

Từng một thời thịnh vượng ở vùng đất Bình An, huyện Lộc Hà cũ, nay là xã Lộc Hà (Hà Tĩnh), nghề khảm sành, khảm sứ giờ đây chỉ còn là hoài niệm của những người cao tuổi. Giữa nhịp sống hiện đại, ít ai còn đủ kiên nhẫn để tỉ mẩn bên từng mảnh sành, sứ vỡ. Thế nhưng, trong nếp nhà nhỏ ở thôn Thống Nhất (xã Lộc Hà) vẫn có một người đang lặng lẽ gắn bó với nghề khảm sành, sứ bằng tất cả lòng yêu nghệ thuật. Đó là thầy Nguyễn Quang Thuận (SN 1983) - giáo viên mỹ thuật tại Trường Tiểu học Hồng Lộc. Thầy Thuận đã có hơn 10 năm mày mò, sáng tạo các tác phẩm nghệ thuật từ mảnh sành, sứ vỡ.

bqbht_br_z6830786565464-b400d7b22b4cab66a2e1126a57f80fde.jpg
bqbht_br_z6830787734172-55bb9e4f3096557bb3d65b526a8aeac9.jpg
Thầy Nguyễn Quang Thuận miệt mài khảm sành, tạo nên tác phẩm rồng sống động.

“Ban đầu chỉ là sự tò mò và yêu thích khi thấy những bức tường khảm ở đình làng, chùa miếu. Rồi mỗi lần đi qua những chỗ người ta đổ bát đĩa, lọ hoa vỡ, tôi lại nhặt về. Vừa tiếc, vừa thấy chúng có một vẻ đẹp riêng, cái đẹp của sự dang dở, gập ghềnh nhưng khi kết nối lại sẽ tạo nên một câu chuyện mới” - thầy Thuận chia sẻ.

Không qua trường lớp đào tạo chuyên nghiệp về điêu khắc hay khảm sành, sứ nhưng với nền tảng kiến thức hội họa sẵn có cùng tình yêu đặc biệt dành cho mỹ thuật dân gian, thầy Thuận đã tự học, tự mày mò từ những cuốn sách cũ, video trên mạng, từ lời kể của các cụ cao niên trong làng. Mỗi sản phẩm ra đời là kết quả của một quá trình vừa lao động thủ công, vừa sáng tạo nghệ thuật.

Theo thầy Thuận, công đoạn tạo ra một bức tranh khảm không hề đơn giản. Từ khâu rửa sạch, phân loại, đến việc lên bố cục, lựa chọn màu, phối hình… đều đòi hỏi sự chính xác, tỉ mỉ và cả linh cảm nghệ thuật. Thời gian hoàn thành mỗi sản phẩm tùy thuộc vào kích thước và các họa tiết của khách hàng yêu cầu. Về kinh phí cũng phụ thuộc vào kích thước các linh vật, dao động từ 5 đến 10 triệu đồng. Các sản phẩm khảm sành, khảm sứ chủ yếu được dùng các nhà thờ, các ngôi đền, mang kiến trúc cổ xưa.

bqbht_br_z6830788856080-7e315203ed62c942887a87e88f7561b7.jpg
bqbht_br_z6830788865045-721c1c9f09ae8466fa06adb090e1f8c0.jpg
Từng mảnh sành, sứ được thầy Thuận khéo léo xử lý từ các bình hoa, bát vỡ.

Thầy chia sẻ: “Với tôi, mỗi mảnh sành, sứ không đơn thuần là vật liệu. Khi ghép chúng thành hình ảnh như rồng, phượng hay các linh vật, tôi luôn cố gắng để chúng không chỉ hài hòa về màu sắc, hình khối mà còn gợi được cảm xúc, chiều sâu trong tâm thức người xem”.

Chủ đề mà thầy Thuận theo đuổi chủ yếu xoay quanh văn hóa truyền thống như linh vật, tranh phong cảnh... Đặc biệt, tạo hình rồng - biểu tượng quyền uy luôn là lựa chọn hàng đầu. Mỗi chi tiết như vảy, râu, mắt rồng đều được tính toán kỹ lưỡng để thể hiện nét sinh động, oai phong.

Việc lựa chọn những hình ảnh gắn với văn hóa truyền thống không chỉ thể hiện gu thẩm mỹ riêng mà còn gợi lại ký ức một thời nghề khảm từng hiện diện trong đời sống người dân địa phương.

bqbht_br_z6830787156243-afde26beb38ccc690bdc97da8124a4cb.jpg
Những tác phẩm độc đáo của thầy Thuận cho thấy nỗ lực hồi sinh những nghề cổ truyền thống, gìn giữ giá trị văn hóa dân gian của thế hệ hôm nay.

Ông Nguyễn Quang Nhân (thôn Thống Nhất, xã Lộc Hà) kể lại: “Hồi trước, quanh vùng này có nhiều người làm khảm sành, sứ lắm nhưng giờ nghề này gần như mất hẳn. Nhìn thầy Thuận cặm cụi làm, tôi thấy quý lắm bởi việc này như giữ lại một phần hồn quê, giúp con cháu sau này biết tới nghề truyền thống của địa phương”.

Chị Nguyễn Thị Hoa (phường Thành Sen) bày tỏ: “Tôi thật sự bất ngờ khi những mảnh sành, sứ vỡ lại có thể trở thành tác phẩm nghệ thuật sống động như vậy. Mỗi tác phẩm vừa có chiều sâu, vừa có sự gần gũi. Tôi cảm nhận được sự nghiêm túc và đam mê thực sự với nghề này của thầy Thuận.”

bqbht_br_thiet-ke-chua-co-ten-2025-07-23t135118872.jpg
Cặp rồng khảm sành được thầy Thuận tỉ mỉ thực hiện trong suốt 1 tuần.

Trong khi nhiều người dần lãng quên những giá trị thủ công truyền thống thì thầy Nguyễn Quang Thuận lại chọn cho mình một hướng đi riêng khi cần mẫn làm nghề, bền bỉ giữ nghề khảm sành, sứ. Với thầy, mỗi mảnh sành, sứ được nhặt nhạnh, cắt ghép không chỉ để tạo ra một bức tranh đẹp mà còn để nối dài những giá trị cũ trong một hình hài mới, phù hợp với thời đại. Đặc biệt hơn, những tác phẩm độc đáo của thầy Thuận không chỉ truyền cảm hứng về sự sáng tạo mà còn cho thấy nỗ lực hồi sinh những nghề cổ truyền thống, gìn giữ giá trị văn hóa dân gian của thế hệ hôm nay.

Video: Thầy Nguyễn Quang Thuận bền bỉ giữ nghề khảm sành, sứ.

Chủ đề Hoa đẹp núi hồng

Đọc thêm

Miệt mài “góp nhặt” ký ức ông cha

Miệt mài “góp nhặt” ký ức ông cha

Với 5 bảo vật quốc gia và hàng ngàn hiện vật, cổ vật, tư liệu giá trị về quê hương núi Hồng - sông La đang được lưu giữ là minh chứng cho những nỗ lực của Bảo tàng Hà Tĩnh trong sưu tầm, bảo quản ký ức quê hương.
[QUIZ] Bí thư Tỉnh ủy lâm thời đầu tiên của Hà Tĩnh là ai?

[QUIZ] Bí thư Tỉnh ủy lâm thời đầu tiên của Hà Tĩnh là ai?

Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy lâm thời đầu tiên của Hà Tĩnh là người cộng sản kiên trung, có nhiều đóng góp to lớn cho sự nghiệp đấu tranh cách mạng. Cuộc đời và sự nghiệp của đồng chí là tấm gương sáng ngời, để lại nhiều bài học quý báu cho đội ngũ cán bộ, đảng viên hôm nay và các thế hệ mai sau.
Di sản văn hóa Hà Tĩnh - 80 năm hành trình tỏa sáng

Di sản văn hóa Hà Tĩnh - 80 năm hành trình tỏa sáng

80 năm qua, kể từ khi đất nước giành độc lập, văn hóa luôn là mạch nguồn nuôi dưỡng tinh thần, bản sắc và sức mạnh đoàn kết của người Hà Tĩnh. Đặc biệt, từ sau công cuộc đổi mới, ngành Văn hóa Hà Tĩnh đã có bước tiến dài trong nỗ lực bảo tồn và làm tỏa sáng di sản cha ông.
Người đàn ông khuyết bàn tay có biệt tài vẽ, đắp tranh nổi

Người đàn ông khuyết bàn tay có biệt tài vẽ, đắp tranh nổi

Anh Nguyễn Văn Mạnh (SN 1985, ở phường Thành Sen, tỉnh Hà Tĩnh) khuyết một bàn tay nhưng lại có biệt tài vẽ và đắp tranh nổi. Dù mất đi đôi bàn tay nhưng việc được sống với niềm đam mê, thỏa sức tạo nên những bức tranh tường sống động, anh Mạnh cảm thấy cuộc đời mình vẫn vẹn nguyên ý nghĩa.
Giữ lửa hạnh phúc từ giá trị văn hóa truyền thống

Giữ lửa hạnh phúc từ giá trị văn hóa truyền thống

Từ điểm tựa là các giá trị truyền thống, gia đình ông Kiều Minh Khánh và bà Nguyễn Thị Dung ở phường Bắc Hồng Lĩnh (Hà Tĩnh) đã viết nên câu chuyện đẹp về một mái ấm gần nửa thế kỷ đong đầy yêu thương, lan tỏa giá trị sống tích cực trong cộng đồng.
Cựu lính Trường Sa hồi sinh vùng "đất chết"

Cựu lính Trường Sa hồi sinh vùng "đất chết"

Từ vùng “đất chết” oằn mình trong lửa đạn chiến tranh, cựu binh Trường Sa Nguyễn Hải Đường ở thôn Hồng Sơn (xã Trường Lưu, Hà Tĩnh) đã hồi sinh, trở thành mô hình kinh tế trù phú, cho thu nhập 2 tỷ đồng/năm.
Tiếng thì thầm dưới chân cầu Nhe

Tiếng thì thầm dưới chân cầu Nhe

Cầu Nhe (Hà Tĩnh), kể từ 15/4/1968, không đơn thuần chỉ là một địa danh mà đã trở thành một vùng đất thiêng. Tháng Bảy, dưới chân cầu, sông vẫn thì thầm câu chuyện bi hùng một thuở cha ông...
Những chuyện chưa kể về Ngã ba Đồng Lộc

Những chuyện chưa kể về Ngã ba Đồng Lộc

Trong vô vàn câu chuyện về Ngã ba Đồng Lộc huyền thoại đã trở nên quen thuộc, ít ai biết rằng, những con ngõ, ngôi nhà ở thôn Mai Long (xã Xuân Lộc, Hà Tĩnh) là nơi từng lưu dấu bước chân, tiếng cười nói của 10 nữ liệt sỹ TNXP Tiểu đội 4, Đại đội 552 trước lúc họ đi vào bất tử.
Về làng có 3 di sản được UNESCO vinh danh

Về làng có 3 di sản được UNESCO vinh danh

Làng Trường Lưu xưa - xã Trường Lưu nay tự hào với 3 di sản được UNESCO vinh danh. Không dừng lại ở một danh xưng hành chính ở Hà Tĩnh, Trường Lưu còn ẩn chứa trong đó nhiều giá trị văn hóa đặc sắc, riêng có, được lưu truyền qua nhiều thế hệ.
Thành Sen - "dấu son" trong lòng người Hà Tĩnh

Thành Sen - "dấu son" trong lòng người Hà Tĩnh

Từ một câu chuyện trong sử sách, tên gọi Thành Sen (Hà Tĩnh) đã ra đời và theo suốt dặm dài lịch sử của vùng đất này. Tên gọi ấy đã ăn sâu vào ký ức, trở thành niềm tự hào của nhiều thế hệ.