Người "giữ hồn" nghề khảm sành, khảm sứ

(Baohatinh.vn) - Giữa lúc nhiều nghề thủ công đang dần mai một, thầy giáo Nguyễn Quang Thuận (xã Lộc Hà, Hà Tĩnh) vẫn bền bỉ gắn bó với nghề khảm sành, khảm sứ.

bqbht_br_z6832792321068-1bb8f1ed0ea69b34772f3132bee460d1.jpg
Thầy Nguyễn Quang Thuận đã có hơn 10 năm sáng tạo các tác phẩm nghệ thuật từ mảnh sành, sứ vỡ.

Từng một thời thịnh vượng ở vùng đất Bình An, huyện Lộc Hà cũ, nay là xã Lộc Hà (Hà Tĩnh), nghề khảm sành, khảm sứ giờ đây chỉ còn là hoài niệm của những người cao tuổi. Giữa nhịp sống hiện đại, ít ai còn đủ kiên nhẫn để tỉ mẩn bên từng mảnh sành, sứ vỡ. Thế nhưng, trong nếp nhà nhỏ ở thôn Thống Nhất (xã Lộc Hà) vẫn có một người đang lặng lẽ gắn bó với nghề khảm sành, sứ bằng tất cả lòng yêu nghệ thuật. Đó là thầy Nguyễn Quang Thuận (SN 1983) - giáo viên mỹ thuật tại Trường Tiểu học Hồng Lộc. Thầy Thuận đã có hơn 10 năm mày mò, sáng tạo các tác phẩm nghệ thuật từ mảnh sành, sứ vỡ.

bqbht_br_z6830786565464-b400d7b22b4cab66a2e1126a57f80fde.jpg
bqbht_br_z6830787734172-55bb9e4f3096557bb3d65b526a8aeac9.jpg
Thầy Nguyễn Quang Thuận miệt mài khảm sành, tạo nên tác phẩm rồng sống động.

“Ban đầu chỉ là sự tò mò và yêu thích khi thấy những bức tường khảm ở đình làng, chùa miếu. Rồi mỗi lần đi qua những chỗ người ta đổ bát đĩa, lọ hoa vỡ, tôi lại nhặt về. Vừa tiếc, vừa thấy chúng có một vẻ đẹp riêng, cái đẹp của sự dang dở, gập ghềnh nhưng khi kết nối lại sẽ tạo nên một câu chuyện mới” - thầy Thuận chia sẻ.

Không qua trường lớp đào tạo chuyên nghiệp về điêu khắc hay khảm sành, sứ nhưng với nền tảng kiến thức hội họa sẵn có cùng tình yêu đặc biệt dành cho mỹ thuật dân gian, thầy Thuận đã tự học, tự mày mò từ những cuốn sách cũ, video trên mạng, từ lời kể của các cụ cao niên trong làng. Mỗi sản phẩm ra đời là kết quả của một quá trình vừa lao động thủ công, vừa sáng tạo nghệ thuật.

Theo thầy Thuận, công đoạn tạo ra một bức tranh khảm không hề đơn giản. Từ khâu rửa sạch, phân loại, đến việc lên bố cục, lựa chọn màu, phối hình… đều đòi hỏi sự chính xác, tỉ mỉ và cả linh cảm nghệ thuật. Thời gian hoàn thành mỗi sản phẩm tùy thuộc vào kích thước và các họa tiết của khách hàng yêu cầu. Về kinh phí cũng phụ thuộc vào kích thước các linh vật, dao động từ 5 đến 10 triệu đồng. Các sản phẩm khảm sành, khảm sứ chủ yếu được dùng các nhà thờ, các ngôi đền, mang kiến trúc cổ xưa.

bqbht_br_z6830788856080-7e315203ed62c942887a87e88f7561b7.jpg
bqbht_br_z6830788865045-721c1c9f09ae8466fa06adb090e1f8c0.jpg
Từng mảnh sành, sứ được thầy Thuận khéo léo xử lý từ các bình hoa, bát vỡ.

Thầy chia sẻ: “Với tôi, mỗi mảnh sành, sứ không đơn thuần là vật liệu. Khi ghép chúng thành hình ảnh như rồng, phượng hay các linh vật, tôi luôn cố gắng để chúng không chỉ hài hòa về màu sắc, hình khối mà còn gợi được cảm xúc, chiều sâu trong tâm thức người xem”.

Chủ đề mà thầy Thuận theo đuổi chủ yếu xoay quanh văn hóa truyền thống như linh vật, tranh phong cảnh... Đặc biệt, tạo hình rồng - biểu tượng quyền uy luôn là lựa chọn hàng đầu. Mỗi chi tiết như vảy, râu, mắt rồng đều được tính toán kỹ lưỡng để thể hiện nét sinh động, oai phong.

Việc lựa chọn những hình ảnh gắn với văn hóa truyền thống không chỉ thể hiện gu thẩm mỹ riêng mà còn gợi lại ký ức một thời nghề khảm từng hiện diện trong đời sống người dân địa phương.

bqbht_br_z6830787156243-afde26beb38ccc690bdc97da8124a4cb.jpg
Những tác phẩm độc đáo của thầy Thuận cho thấy nỗ lực hồi sinh những nghề cổ truyền thống, gìn giữ giá trị văn hóa dân gian của thế hệ hôm nay.

Ông Nguyễn Quang Nhân (thôn Thống Nhất, xã Lộc Hà) kể lại: “Hồi trước, quanh vùng này có nhiều người làm khảm sành, sứ lắm nhưng giờ nghề này gần như mất hẳn. Nhìn thầy Thuận cặm cụi làm, tôi thấy quý lắm bởi việc này như giữ lại một phần hồn quê, giúp con cháu sau này biết tới nghề truyền thống của địa phương”.

Chị Nguyễn Thị Hoa (phường Thành Sen) bày tỏ: “Tôi thật sự bất ngờ khi những mảnh sành, sứ vỡ lại có thể trở thành tác phẩm nghệ thuật sống động như vậy. Mỗi tác phẩm vừa có chiều sâu, vừa có sự gần gũi. Tôi cảm nhận được sự nghiêm túc và đam mê thực sự với nghề này của thầy Thuận.”

bqbht_br_thiet-ke-chua-co-ten-2025-07-23t135118872.jpg
Cặp rồng khảm sành được thầy Thuận tỉ mỉ thực hiện trong suốt 1 tuần.

Trong khi nhiều người dần lãng quên những giá trị thủ công truyền thống thì thầy Nguyễn Quang Thuận lại chọn cho mình một hướng đi riêng khi cần mẫn làm nghề, bền bỉ giữ nghề khảm sành, sứ. Với thầy, mỗi mảnh sành, sứ được nhặt nhạnh, cắt ghép không chỉ để tạo ra một bức tranh đẹp mà còn để nối dài những giá trị cũ trong một hình hài mới, phù hợp với thời đại. Đặc biệt hơn, những tác phẩm độc đáo của thầy Thuận không chỉ truyền cảm hứng về sự sáng tạo mà còn cho thấy nỗ lực hồi sinh những nghề cổ truyền thống, gìn giữ giá trị văn hóa dân gian của thế hệ hôm nay.

Video: Thầy Nguyễn Quang Thuận bền bỉ giữ nghề khảm sành, sứ.

Chủ đề Hoa đẹp núi hồng

Đọc thêm

Giữ lửa hạnh phúc từ giá trị văn hóa truyền thống

Giữ lửa hạnh phúc từ giá trị văn hóa truyền thống

Từ điểm tựa là các giá trị truyền thống, gia đình ông Kiều Minh Khánh và bà Nguyễn Thị Dung ở phường Bắc Hồng Lĩnh (Hà Tĩnh) đã viết nên câu chuyện đẹp về một mái ấm gần nửa thế kỷ đong đầy yêu thương, lan tỏa giá trị sống tích cực trong cộng đồng.
Cựu lính Trường Sa hồi sinh vùng "đất chết"

Cựu lính Trường Sa hồi sinh vùng "đất chết"

Từ vùng “đất chết” oằn mình trong lửa đạn chiến tranh, cựu binh Trường Sa Nguyễn Hải Đường ở thôn Hồng Sơn (xã Trường Lưu, Hà Tĩnh) đã hồi sinh, trở thành mô hình kinh tế trù phú, cho thu nhập 2 tỷ đồng/năm.
Tiếng thì thầm dưới chân cầu Nhe

Tiếng thì thầm dưới chân cầu Nhe

Cầu Nhe (Hà Tĩnh), kể từ 15/4/1968, không đơn thuần chỉ là một địa danh mà đã trở thành một vùng đất thiêng. Tháng Bảy, dưới chân cầu, sông vẫn thì thầm câu chuyện bi hùng một thuở cha ông...
Những chuyện chưa kể về Ngã ba Đồng Lộc

Những chuyện chưa kể về Ngã ba Đồng Lộc

Trong vô vàn câu chuyện về Ngã ba Đồng Lộc huyền thoại đã trở nên quen thuộc, ít ai biết rằng, những con ngõ, ngôi nhà ở thôn Mai Long (xã Xuân Lộc, Hà Tĩnh) là nơi từng lưu dấu bước chân, tiếng cười nói của 10 nữ liệt sỹ TNXP Tiểu đội 4, Đại đội 552 trước lúc họ đi vào bất tử.
Về làng có 3 di sản được UNESCO vinh danh

Về làng có 3 di sản được UNESCO vinh danh

Làng Trường Lưu xưa - xã Trường Lưu nay tự hào với 3 di sản được UNESCO vinh danh. Không dừng lại ở một danh xưng hành chính ở Hà Tĩnh, Trường Lưu còn ẩn chứa trong đó nhiều giá trị văn hóa đặc sắc, riêng có, được lưu truyền qua nhiều thế hệ.
Thành Sen - "dấu son" trong lòng người Hà Tĩnh

Thành Sen - "dấu son" trong lòng người Hà Tĩnh

Từ một câu chuyện trong sử sách, tên gọi Thành Sen (Hà Tĩnh) đã ra đời và theo suốt dặm dài lịch sử của vùng đất này. Tên gọi ấy đã ăn sâu vào ký ức, trở thành niềm tự hào của nhiều thế hệ.
 Niềm vui tháng Bảy của nhiều gia đình liệt sỹ

Niềm vui tháng Bảy của nhiều gia đình liệt sỹ

Tháng 7 này trở nên đặc biệt hơn với nhiều gia đình liệt sỹ ở Hà Tĩnh khi phần mộ người thân được đưa về yên nghỉ nơi đất mẹ, khi tấm bằng “Tổ quốc ghi công” được trao tặng trang nghiêm, trọng thể.
Sáng mãi tinh thần thanh niên xung phong

Sáng mãi tinh thần thanh niên xung phong

Những ngày tháng Bảy, đất nước lại lặng mình trong những ký ức thiêng liêng về những năm tháng khói lửa. Trong dòng chảy lịch sử ấy, lực lượng TNXP Hà Tĩnh để lại nhiều dấu ấn hào hùng, góp phần viết nên bản hùng ca bất tử bằng sức trẻ và lòng yêu nước cháy bỏng.
Cụ bà U100 say mê Truyện Kiều

Cụ bà U100 say mê Truyện Kiều

Truyện Kiều có sức sống mãnh liệt trong văn học Việt Nam, phổ biến trong các tầng lớp nhân dân. Dù gần 100 tuổi, cụ Trần Thị Tám ở xã Hồng Lộc (Hà Tĩnh) vẫn thuộc và say sưa luận giải Kiều.
Có một "phố cổ" giữa lòng xã nhỏ nhất Hà Tĩnh

Có một "phố cổ" giữa lòng xã nhỏ nhất Hà Tĩnh

Giữa một vùng quê ven sông La - nơi được biết đến là xã nhỏ nhất của tỉnh Hà Tĩnh lại tồn tại một góc phố mang dáng dấp cổ kính, phảng phất hồn xưa như một “phố cổ Hà Nội” thu nhỏ.
Làng Phú Quý trù phú, xanh tươi

Làng Phú Quý trù phú, xanh tươi

Về thôn Phú Quý, xã Đông Kinh, tỉnh Hà Tĩnh. Dạo bước trên những tuyến đường bê tông nhựa rộng rãi, không chỉ cảm nhận được sự bình yên, trù phú mà còn thấy rõ sức sống mới của miền quê trù phú, xanh tươi 
Thắp sáng giá trị gia đình Việt giữa nhịp sống mới

Thắp sáng giá trị gia đình Việt giữa nhịp sống mới

Bằng nhiều cách tiếp cận và truyền tải linh hoạt, ngành VH-TT&DL Hà Tĩnh đang nỗ lực làm mới công tác gia đình, để các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp tiếp tục được khơi dậy và lan tỏa trong cộng đồng.
Khi ví, giặm "chạy show"…

Khi ví, giặm "chạy show"…

Không còn đơn thuần xuất hiện trên sân khấu hội diễn tuyên truyền, dân ca ví, giặm ở Hà Tĩnh từng bước hiện diện trong các show diễn giải trí, chuyển hóa thành sản phẩm của công nghiệp văn hóa.
Anh Nghĩa làm nhiều việc nghĩa

Anh Nghĩa làm nhiều việc nghĩa

Bằng nhiều việc làm cụ thể, thiết thực như hiến đất mở đường, giúp đỡ người nghèo, tích cực trong các hoạt động của địa phương, anh Trương Quang Nghĩa, thôn Bắc Thượng, xã Thạch Đài (TP Hà Tĩnh) đã góp sức làm cho quê hương thay da đổi thịt.
Đình làng - nơi lưu giữ những giá trị truyền thống

Đình làng - nơi lưu giữ những giá trị truyền thống

Cây đa, bến nước, sân đình là biểu tượng của làng quê trong tâm thức bao thế hệ. Trong đó, đình làng là nơi sinh hoạt văn hóa của cộng đồng, nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa truyền thống đặc trưng của mỗi làng quê, đang cần được khôi phục và phát huy.