Đối tượng Trần Thế Bảo (SN 1989, trú tại xã Xuân Viên) - nghi phạm vụ án mạng khiến 2 người tử vong tại xã Xuân Yên (Nghi Xuân) vào đêm 2/12/2022 đã bị khởi tố về tội “giết người”.
Theo thống kê của BCĐ 138 tỉnh Hà Tĩnh, năm 2022, toàn tỉnh xảy ra 14 vụ giết người, làm chết 12 người, bị thương 5 người. Số vụ án giết người tuy chiếm tỉ lệ thấp trong cơ cấu tội phạm xâm phạm trật tự xã hội (chiếm 3,3%) nhưng gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Phương thức, thủ đoạn phạm tội chủ yếu đơn lẻ (12 vụ); số ít có đồng phạm với tính chất đơn giản (2 vụ). Về công cụ, phương tiện gây án, các đối tượng chủ yếu sử dụng dao (12 vụ), còn lại là các hung khí nguy hiểm khác như: gậy gỗ, mái chèo, gậy tre gắn móc sắt, ống tuýp.
Nguyên nhân của các vụ án chủ yếu xảy ra do mâu thuẫn, thù tức cá nhân (9 vụ). Đây là những mâu thuẫn, xích mích tồn tại âm ỉ, kéo dài nhưng không được giải quyết thấu đáo hoặc những mâu thuẫn, va chạm phát sinh một cách bột phát, nhất thời trong cuộc sống sinh hoạt hằng ngày, va chạm giao thông, sau khi uống rượu bia... Một số vụ án là những mâu thuẫn, va chạm nhất thời trong lứa tuổi thanh thiếu niên, học sinh.
Đáng chú ý có 5 vụ giết người do người có biểu hiện tâm thần gây án, trong đó có 2 vụ giết người thân trong gia đình. Những đối tượng gây án là những người bị bệnh tâm thần hoặc mới có các biểu hiện về rối loạn tâm thần đang sinh sống cùng gia đình tại cộng đồng, khi gặp mâu thuẫn, kích thích nhỏ trong cuộc sống hoặc các suy nghĩ tiêu cực, kèm theo việc bị hạn chế hoặc không kiểm soát được hành vi của bản thân dẫn đến thực hiện hành vi giết người.
Để huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và nâng cao hơn nữa vai trò, trách nhiệm trong thực hiện các biện pháp phòng ngừa tội phạm giết người nhằm giải quyết căn cơ nguyên nhân, điều kiện của loại tội phạm này, cần triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp một cách quyết liệt.
Trước hết là phải chủ động phòng ngừa tội phạm, kết hợp chặt chẽ giữa phòng ngừa xã hội và phòng ngừa nghiệp vụ, phòng ngừa từ sớm, từ cơ sở từ đó kéo giảm bền vững các loại tội phạm và giảm tỷ lệ phạm tội lần đầu, đặc biệt là tội phạm giết người. Muốn vậy, cần tập trung giải quyết tốt những vấn đề về an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo, giải quyết việc làm cho người lao động, đặc biệt là đối với các nhóm đối tượng bị tác động, ảnh hưởng kéo dài sau dịch bệnh COVID-19; giải quyết kịp thời, triệt để khiếu nại, tố cáo không để phức tạp kéo dài phát sinh hình thành “điểm nóng” về an ninh, trật tự; tăng cường nắm tình hình, kịp thời phát hiện, giải quyết các mâu thuẫn trong nội bộ Nhân dân; phát huy vai trò, trách nhiệm các tổ hòa giải tại cơ sở; phối hợp quản lý, giáo dục đối tượng ở địa bàn cơ sở, nhất là nhóm đối tượng có nguy cơ phạm tội hoặc tái phạm tội, như: người sử dụng trái phép chất ma túy, đối tượng “ngáo đá”, người bị áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh, số mới được đặc xá, tha tù...; nâng cao hiệu quả công tác chăm sóc, quản lý, phục hồi chức năng cho người bệnh tâm thần, người rối nhiễu tâm trí tại cộng đồng, phòng ngừa người bệnh thực hiện các hành vi nguy hiếm cho xã hội.
Đàm Minh Quang (SN 2000, trú thôn Đại Hải, Thạch Hải, Thạch Hà) đã bị Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh Hà Tĩnh tuyên án 11 năm tù về các tội “Giết người”, “Cố ý làm hư hỏng tài sản” và “Chống người thi hành công vụ”.
Cùng với các biện pháp trên, cần triển khai thực hiện có hiệu quả các biện pháp, hình thức tuyên truyền, nâng cao nhận thức pháp luật cho Nhân dân, nhất là thanh thiếu niên, người lao động, học sinh, sinh viên... ở các địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, biên giới, ven biển. Trong đó, đặc biệt lưu ý việc chú trọng truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng, các trang mạng xã hội, hệ thống thông tin cơ sở.
Đồng thời, tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với “Phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trong tình hình mới”, tạo nền tảng để có thể triển khai các biện pháp phòng ngừa xã hội và phòng ngừa nghiệp vụ, góp phần xây dựng cuộc sống bình yên, hạnh phúc cho Nhân dân. Chú trọng duy trì, phát huy, xây dựng mới các mô hình, điển hình tiên tiến trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc hoạt động hiệu quả, được Nhân dân đồng tình ủng hộ, tự nguyện, tự giác tham gia; phát triển và nâng cao chất lượng các hình thức tự quản, tự phòng, tự bảo vệ, tự hòa giải từ gia đình đến cộng đồng dân cư, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, cơ sở giáo dục, nhất là ở địa bàn trọng điểm, phức tạp về trật tự xã hội.
Mô hình “Camera an ninh” được lắp đặt tại 22 xã, thị trấn trên địa bàn huyện Thạch Hà đã hỗ trợ đắc lực cho lực lượng công an điều tra, làm rõ các hành vi vi phạm pháp luật.
Công an các đơn vị, địa phương, nhất là cấp cơ sở tập trung tham mưu, triển khai quyết liệt các giải pháp, phương án góp phần kéo giảm tội phạm; tăng cường quản lý Nhà nước, nhất là những lĩnh vực là nguyên nhân phát sinh tội phạm (đối tượng sử dụng ma túy có biểu hiện loạn thần, “ngáo đá”; người mắc bệnh tâm thần; quán ăn, quán bar...); mở các đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm, tập trung phòng ngừa, đấu tranh, không để phát sinh các băng, ổ nhóm tội phạm có tổ chức hoạt động “đâm thuê, chém mướn”, “bảo kê”, đòi nợ thuê, liên quan đến “tín dụng đen”... Triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, nắm chắc tình hình; nâng cao hiệu quả công tác quản lý Nhà nước về an ninh, trật tự; thường xuyên tổ chức tuần tra, kiểm soát, phát huy hiệu quả Tổ công tác 238 nhằm phát hiện, ngăn chặn, giải quyết kịp thời các hành vi bạo lực, côn đồ, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ gây án...
BCĐ 138 tỉnh Hà Tĩnh đề nghị liên ngành tư pháp (Viện KSND, TAND, Công an tỉnh) đẩy nhanh tiến độ điều tra, xử lý các vụ án giết người, nhất là các vụ án gây dư luận xã hội, kiên quyết không để tồn đọng các vụ án giết người không rõ thủ phạm, bỏ lọt tội phạm; tiếp tục tổng hợp những khó khăn, vướng mắc trong công tác điều tra, xử lý các vụ án giết người để nghiên cứu tháo gỡ; chủ động phát hiện các nguyên nhân, điều kiện phát sinh tội phạm, các sơ hở thiếu sót, bất cập... để kiến nghị cấp có thẩm quyền giải quyết, xử lý.
Cùng đó, cần khai thác, sử dụng đồng bộ, phát huy giá trị của hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và hệ thống sản xuất, cấp và quản lý căn cước công dân nhằm làm tốt công tác phòng ngừa, không để tội phạm hoạt động...
