Tối 17/4, tổ công tác thuộc Công an tỉnh Quảng Ninh phát hiện, bắt giữ 2 đối tượng có hành vi mua bán trái phép chất ma túy là Nguyễn Hữu Đằng (58 tuổi, ở Quảng Ninh) và Hà Thương Hải (31 tuổi, ở Phú Thọ) tại khu vực phường Bãi Cháy, TP Hạ Long, thu giữ tang vật là 16 bánh heroin. Ba đối tượng còn lại bỏ trốn lần lượt bị bắt trong ngày 18/4 là Hoàng Văn Đông, Hà Quang Sơn (cùng 31 tuổi, ở Phú Thọ) và Bùi Đình Khánh (31 tuổi, ở Quảng Ninh).
Theo công an, quá trình truy bắt, nhóm tội phạm chống trả quyết liệt, sử dụng súng quân dụng tấn công tổ công tác khiến thiếu tá Nguyễn Đăng Khải (Cán bộ Công an tỉnh Quảng Ninh) hy sinh. Ngoài ma túy, công an còn thu giữ 2 khẩu súng và 1 quả lựu đạn tại hiện trường.
Với hàng loạt diễn biến hành vi như trên, các đối tượng có thể bị xử lý ra sao theo quy định của pháp luật?
Có thể xử lý những tội danh nào?
Luật sư Dương Đức Thắng (Giám đốc Công ty Luật Đức Trí Tín, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) đánh giá đây là vụ việc có tính chất đặc biệt nghiêm trọng, các đối tượng thể hiện sự liều lĩnh, táo tợn, ngang nhiên, bất chấp pháp luật và coi thường sức khỏe, tính mạng người khác. Với hàng loạt diễn biến hành vi nêu trên, từ việc mua bán ma túy, tàng trữ, sử dụng súng AK tới đoạt mạng cán bộ công an, các đối tượng có thể bị xử lý về nhiều tội danh khác nhau theo quy định của pháp luật.
Thứ nhất, theo thông tin được công an cung cấp, Nguyễn Hữu Đằng là người vận chuyển 16 bánh heroin tới khu vực TP Hạ Long còn nhóm còn lại di chuyển từ Phú Thọ tới Quảng Ninh để giao dịch ma túy. Như vậy, mục đích của nhóm đối tượng khi vận chuyển ma túy là để mua bán chất cấm, không phải đơn thuần vận chuyển. Do đó, việc cơ quan điều tra khởi tố các đối tượng về tội Mua bán trái phép chất ma túy là có cơ sở.
"Trên thực tế, mỗi bánh heroin có khối lượng khoảng 350 gram. Với tổng số lượng tang vật thu giữ tại hiện trường là 16 bánh heroin, các đối tượng có thể đối diện tội danh Mua bán trái phép chất ma túy với tình tiết định khung là mua bán Heroine có khối lượng 100 gram trở lên. Mức hình phạt có thể áp dụng đối với tội danh này là 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình", luật sư bình luận.
Thứ hai, theo quy định tại Điều 2 Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ 2024, súng cầm tay là một trong những nhóm vũ khí được coi là vũ khí quân dụng. Trong đó, súng cầm tay có thể bao gồm súng ngắn, súng trường, súng tiểu liên, súng trung liên, súng chống tăng, súng phóng lựu. Do súng AK là súng tiểu liên, đây là loại vũ khí thuộc nhóm "vũ khí quân dụng" theo quy định của pháp luật.
Theo Điều 18 Luật này, những đối tượng được trang bị vũ khí quân dụng gồm quân đội nhân dân, dân quân tự vệ, công an nhân dân, cảnh sát biển, cơ quan điều tra của VKSND Tối cao hay các lực lượng hải quan... Nếu không thuộc nhóm các đối tượng nêu trên, mọi hành vi tàng trữ, sử dụng vũ khí quân dụng đều là trái phép và sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.
Theo Điều 304 Bộ luật Hình sự 2015, người có hành vi chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép sẽ bị xử lý về tội Chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vũ khí quân dụng. Khung hình phạt cơ bản của tội danh này là 1-7 năm tù.
Đối với sự việc trên, cơ quan chức năng sẽ làm rõ nguồn gốc của khẩu súng AK cũng như danh tính đối tượng đã mua, tàng trữ và sử dụng khẩu súng trên, từ đó xem xét xử lý hình sự theo Điều 304 Bộ luật Hình sự 2015.
Thứ ba, với hành vi xả súng vào lực lượng chức năng dẫn tới 1 cán bộ công an thiệt mạng và 1 người khác bị thương, dù đối tượng có cố ý tước đoạt mạng sống hay xâm phạm tới sức khỏe thành viên trong tổ chuyên án hay không, đây vẫn là hành vi có thể bị xử lý về tội Giết người theo Điều 123 Bộ luật Hình sự 2015.
"Một người có đầy đủ nhận thức, năng lực hành vi cần phải ý thức được rằng hành vi sử dụng súng AK để bắn trả lực lượng chức năng là hành động hết sức nguy hiểm, có nguy cơ lập tức tước đoạt tính mạng của người khác. Bởi vậy, dù mục đích nổ súng chống trả nhằm giết người, bỏ trốn hay vì mục đích khác, đây vẫn là hành vi rất nguy hiểm và có thể bị xử lý về tội Giết người theo Điều 123 Bộ luật Hình sự 2015.
Cơ quan chức năng sẽ xác minh, làm rõ đối tượng nào là người đã nổ súng khiến 2 cán bộ công an thương vong, từ đó xem xét xử lý về tội danh này. Với tình tiết định khung "giết người đang thi hành công vụ", mức phạt có thể áp dụng cho đối tượng phạm tội là 12-20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình.
Ngoài ra, theo hướng dẫn tại Công văn số 233/TANDTC-PC của TAND Tối cao, trường hợp người thực hiện nhiều hành vi một cách liên tục, kế tiếp nhau, trong đó hành vi trước là tiền đề, điều kiện để thực hiện hành vi sau thì bị xử lý hình sự về nhiều tội tương ứng với từng hành vi. Do đó, với trường hợp trên, do hành vi tàng trữ, sử dụng trái phép vũ khí quân dụng là tiền đề cho hành vi giết người thực hiện ngay sau đó, có cơ sở để xem xét xử lý tách biệt các tội danh theo Điều 304 và 123 Bộ luật Hình sự 2015 với các nghi phạm", ông Thắng phân tích.
