Trách nhiệm thuộc về những ai?

Vụ rừng đầu nguồn Sơn Hồng bị tàn phá:

> Tan hoang rừng đầu nguồn Sơn Hồng!

> Khởi tố vụ phá rừng ở Sơn Hồng

Cái kim khó lọt

Theo thống kê của chúng tôi, tại khu vực rừng Sơn Hồng có tới hàng chục con người có chức năng, nhiệm vụ trực tiếp hoặc gián tiếp đến việc bảo vệ và phát triển rừng nơi đây. Mặc dù lực lượng nhiều như vậy, nhưng không hiểu vì sao lại vẫn xảy ra một vụ phá rừng lớn chưa từng có như thế?

Đến nay, các lực lượng chức năng cơ bản đã hoàn tất việc truy quét, thu hồi số gỗ được cất giấu trong các khu rừng ở xã biên giới Sơn Hồng. Con số chưa chính thức từ các cơ quan chức năng cho biết, đã có trên 1.000 phiến và lóng gỗ (khoảng trên 350m3) đã được các lực lượng chức năng thu giữ. Và câu chuyện trách nhiệm được đặt ra: Có chuyện tiếp tay cho lâm tặc hay không? Ai phải chịu trách nhiệm trước việc rừng đầu nguồn bị tàn phá nghiêm trọng như vậy? Bởi nếu các cơ quan làm đúng chức năng, trách nhiệm của mình thì đã không thể xẩy ra vụ việc tày đình như thế!.

Gỗ nằm la liệt trong rừng Sơn Hồng

Khu vực rừng biên giới Sơn Hồng là khu vực có trữ lượng gỗ lớn và là khu vực biên giới nên trên đoạn đường độc đạo nối từ xã Sơn Lĩnh qua xã Sơn Hồng rồi lên đến biên giới Việt Lào, có sự tồn tại dày đặc của nhiều cơ quan chức năng. Có tới 5 sào chắn của các đơn vị để kiểm soát con người, lâm sản, hàng hoá... Tính từ xã Sơn Lĩnh, muốn vào đến khu rừng bị tàn phá vừa qua, phải đi qua đến 6 cửa. Đầu tiên là Trạm kiểm lâm Sơn Lĩnh, tiếp đến là Ban QL bảo vệ và xây dựng rừng Hồng Lĩnh, tiếp đó nữa là sào chắn của Hải quan, kế đến là Trạm kiểm soát lâm sản do xã Sơn Hồng lập ra, tiếp nữa là Trạm kiểm soát Đá Gân (Đồn Biên phòng 565) và cuối cùng là Trạm bảo vệ rừng Khe Sinh, đóng ngay gần thượng nguồn. Tổng cộng có hàng chục con người được ăn lương nhà nước, có chức năng, nhiệm vụ trực tiếp hoặc gián tiếp để bảo vệ rừng, kiểm soát gỗ lậu, bảo vệ an ninh biên giới… Với lực lượng dày đặc như vậy, tưởng chừng như “cái kim cũng khó lọt”, nhưng ở đây, chừng như lâm tặc, người dân vẫn thoải mái mang đồ đạc, dụng cụ, trâu bò… vào rừng chặt hạ gỗ(?!).

“Chủ rừng có nhiệm vụ bảo vệ rừng, kiểm lâm địa bàn vừa có nhệm vụ bảo vệ vừa ngăn chặn việc vận chuyển gỗ lậu, lại có thêm sào chắn của xã... thì gỗ lại càng khó lọt. Đó là chưa nói đến việc có thêm lực lượng biên phòng kiểm soát con người ra vào khu vực biên giới. Nếu kiểm soát nghiêm ngặt, người không vào được thì việc gì mà rừng bị chặt. Và, nếu các cơ quan này làm nghiêm thì có lẽ lâm tặc cũng chẳng dại gì mà tổ chức chặt phá nhiều đến thế, vì có chặt cũng không thể đưa gỗ thoát qua hàng loạt sào chắn ấy để đi tiêu thụ được. Để chặt phá được chừng ấy gỗ, phải có cả đội quân hàng chục người với cả đàn trâu kéo, dụng cụ khai thác, cưa xăng… chặt phá ầm ầm hàng tháng trời, thế nhưng bao nhiêu cơ quan chức năng ở đó vẫn không hề hay biết, ấy là điều cực kỳ khó hiểu ”- một người dân có ý kiến.

Điều lạ nữa là, ngay cả khi các lực lượng chức năng tiến hành truy quét, lâm tặc vẫn không buông tha. Trong quá trình thu gom gỗ, lực lượng biên phòng đã phát hiện một số đối tượng đang phá rừng và thu giữ một số cưa xăng của các đối tượng này. Còn đến ngày 5/3 vừa rồi, khi lực lượng chức năng đã tổ chức thu gom gỗ ở đây hơn nửa tháng trời nhưng khi đoàn công tác do chính Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Đình Sơn đi kiểm tra cũng đã tận mắt nhìn thấy có 5 lán trại của lâm tặc được dựng lên ở khu vực sát đường đi lên biên giới. Trước thực trạng này, chính Phó Chủ tịch UBND tinh Lê Đình Sơn cũng hết sức bức xúc: “Lâm tặc ngang nhiên đặt lán trại ngay bên đường lên biên giới; chủ rừng, kiểm lâm và biên phòng ở đâu?!”.

Trách nhiệm thuộc về ai?

Khi đưa ra câu hỏi; Ai phải chịu trách nhiệm trong vụ tàn phá rừng này? Ngoài chủ rừng ra, câu trả lời mà chúng tôi nhận được từ các cơ quan chức năng chỉ là “một phần trách nhiệm” hoặc “liên đới trách nhiệm”. Còn việc ai là chủ của số gỗ trái phép khổng lồ như vậy thì đang được cơ quan chức năng tiến hành điều tra.

Ông Lê Tiến Cát - Giám đốc Công ty TNHHMTV Lâm nghiệp và Dịch vụ Hương Sơn (chủ rừng) thừa nhận: Để xẩy ra tình trạng rừng bị phá như vậy chủ rừng phải chịu trách nhiệm đầu tiên vì rừng được nhà nước giao cho Công ty quản lý. Nhưng, “Chúng tôi đã làm hết sức để bảo vệ rừng nhưng không thể kiểm soát hết. Năm 2011 Công ty không được khai thác rừng như mọi năm khiến nguồn thu không có, và cũng đồng nghĩa với việc không có tiền tái đầu tư trở lại cho việc bảo vệ rừng...”. Theo ông Cát, năm 2010, khi nguồn kinh phí chưa cạn kiệt, Công ty bỏ ra 200 triệu đồng hợp đồng với chính quyền cơ sở, biên phòng để giúp bảo vệ rừng, gìn giữ an ninh ở nhiều địa bàn. Thế nhưng, đến năm 2011 thì không còn nữa; lương của CBCNV cũng giảm một nửa nên nhiều người, nhiều cán bộ bảo vệ rừng đã phải bỏ việc. Ông Đoàn Anh Thân, Chủ tịch UBND xã Sơn Hồng thì cho rằng, rừng đã được giao cho Công ty thì chủ rừng phải có trách nhiệm bảo vệ. Chính quyền cơ sở chỉ giúp kiểm soát về con người và việc vận chuyển lâm sản trái phép. Các cơ quan chức năng đã kiểm soát quá lỏng lẻo…

Người đứng đầu Chi cục Kiểm lâm tỉnh cho rằng, trách nhiệm đầu tiên phải thuộc về chủ rừng; tiếp đến là chính quyền địa phương, rồi sau đó là lực lượng kiểm lâm và biên phòng... Còn ông Nguyễn Thế Hậu, Đồn trưởng Đồn Biên phòng 565 thì cho biết, gỗ lậu nằm trên khu vực rừng do Công ty quản lý nên phải chịu trách nhiệm đầu tiên. Lực lượng biên phòng chỉ có trách nhiệm liên đới trong việc giám sát, phối hợp với các cơ quan khác. Chức năng nhiệm vụ chính của Biên phòng vẫn là đảm bảo an ninh biên giới.