Video: Anh Trần Văn Nam (thôn Yên Lợi, xã Xuân Yên, huyện Nghi Xuân) nói về những thay đổi trong đánh bắt hải sản.
Năm 2020, Tổ đồng quản lý nghề cá ven bờ số 2 xã Xuân Yên và Tổ đồng quản lý nghề cá ven bờ số 3 xã Xuân Liên (cùng thuộc huyện Nghi Xuân) được giao quyền nuôi trồng thủy sản, quản lý, bảo vệ, khai thác nguồn lợi thủy sản, du lịch giải trí gắn với hoạt động thủy sản theo Nghị định 26/2019/NĐ-CP ngày 8/3/2019 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thủy sản.
Từ khi đi vào hoạt động theo mô hình mới, Ban quản lý các tổ đồng quản lý nghề cá ven bờ nói trên luôn tích cực tuyên truyền đến người dân về khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản; đánh bắt hợp pháp theo Luật Thủy sản ngay tại các cuộc họp tổ, khi cùng nhau khai thác trên biển. Nhờ vậy, ngư dân 2 xã đã bỏ hẳn các nghề khai thác tận diệt ngư trường như: kích điện, đánh mìn, giã cào, lờ dây…
Tổ đồng quản lý nghề cá ven bờ huyện Nghi Xuân đang hoạt động khá hiệu quả.
Anh Trần Văn Nam (thôn Yên Lợi, xã Xuân Yên) cho biết: “Được tuyên truyền, ký cam kết, 2 năm nay, chúng tôi không làm nghề kích điện, đánh mìn nữa mà chỉ đi lưới ghẹ và lưới cá ven bờ, khai thác bằng phương thức thuận tự nhiên. Bản thân thấy khi mình bảo vệ tốt ngư trường tại địa phương thì nguồn lợi cũng giàu có hơn nhiều, các loại hải sản sinh trưởng tốt. Có những tháng “trời yên biển lặng”, thuyền của tôi có thể thu về vài chục triệu đồng, chuyến ít cũng được vài ba triệu đồng”.
Hà Tĩnh đã giao quyền đồng quản lý vùng biển cho 7 tổ đồng quản lý tại các huyện Lộc Hà, Nghi Xuân, Cẩm Xuyên, Kỳ Anh.
Được giao quyền đồng quản lý ngư trường cùng với chính quyền, bà con ngư dân ven biển 2 xã Xuân Yên, Xuân Liên còn phối hợp hiệu quả với các lực lượng chức năng phát hiện, xử lý các hành vi khai thác thuỷ sản bất hợp pháp trên khu vực biển được giao quyền quản lý.
Vào giữa tháng 1/2023, khi đang khai thác trên biển, Tổ đồng quản lý nghề cá ven bờ số 2 Xuân Yên đã phát hiện 7 tàu của ngư dân Thanh Hóa dùng sục điện khai thác hải sản tầng đáy khu vực ven bờ Nghi Xuân nên nhanh chóng liên lạc với chính quyền và Đồn Biên phòng Lạch Kèn để tiến hành truy bắt và xử phạt theo quy định.
Đây chỉ là 1 trong số nhiều vụ khai thác bất hợp phát được Tổ đồng quản lý nghề cá ven bờ số 2 Xuân Yên phát hiện. Năm 2021, tổ phát hiện và thông tin cho lực lượng chức năng 15 cặp tàu giã cào đôi; năm 2022 là 7 vụ với 13 tàu vi phạm hoạt động sai tuyến khi đánh bắt.
Tổ đồng quản lý nghề cá ven bờ số 2 Xuân Yên cùng lực lượng Bộ đội Biên phòng Lạch Kèn lên đường tuần tra, kiểm soát trên biển. Ảnh tư liệu.
Tại xã Kỳ Phú (huyện Kỳ Anh), Tổ đồng quản lý nghề cá đã được kiện toàn lại từ giữa năm 2022. Mỗi tuần, mỗi tháng, tổ phối hợp với Đồn Biên phòng xã Kỳ Khang tổ chức các cuộc họp, tuyên truyền để nâng cao ý thức của bà con về công tác bảo vệ nguồn lợi thủy sản, chống khai thác IUU. Theo đó, ngư dân được nâng cao kiến thức, hiểu biết về Luật Thủy sản và các quy định hiện hành, hướng đến hoạt động khai thác minh bạch và thân thiện với môi trường.
“Tổ đồng quản lý cũng được quyền tổ chức tuần tra, kiểm tra hoạt động nuôi trồng thủy sản, khai thác, bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản trong khu vực được giao quyền quản lý; yêu cầu cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xử lý hành vi vi phạm. Qua theo dõi, nhờ thông các hành vi vi phạm thường xuyên hơn, việc sử dụng phương thức đánh bắt tận diệt như: mìn, xung điện, giã cào... đang có chiều hướng giảm”, ông Hoàng Ngọc Thại - Tổ trưởng Tổ đồng quản lý nghề cá xã Kỳ Phú cho biết.
Đồn Biên phòng Lạch Kèn cùng 2 Tổ đồng quản lý nghề cá ven bờ tuyên truyền về chống khai thác IUU.
Quá trình triển khai nhiệm vụ, các tổ đồng quản lý nghề cá ven bờ ở các địa phương đã nhận được sự hỗ trợ rất lớn của cơ quan chức năng. Trong đó, phải kể đến lực lượng biên phòng, kiểm ngư trong việc tuyên truyền pháp luật; phối hợp quản lý, kiểm tra và xử lý vi phạm liên quan đến đánh bắt bất hợp pháp.
Trung tá Hồ Mạnh Hùng - Chính trị viên Đồn Biên phòng Lạch Kèn (Nghi Xuân) cho biết: “Các tổ đồng quản lý nghề cá ven bờ tham gia khai thác đã chủ động theo dõi, tích cực cung cấp 3 - 5 thông tin/tháng về việc nghi ngờ tàu cá có công suất lớn khai thác sai vùng, sử dụng ngư lưới cụ cấm, dùng xung kích điện khai thác... Khi nhận được tin báo, lực lượng chức năng sẽ chủ động phối hợp, nắm bắt lại thông tin ngay và có biện pháp xử lý, xử phạt theo quy định. Nhờ đó, tình trạng vi phạm về khai thác hải sản ở vùng biển huyện Nghi Xuân giảm hẳn”.
Hà Tĩnh đã giao quyền đồng quản lý vùng biển cho 7 tổ đồng quản lý tại các huyện Lộc Hà, Nghi Xuân, Cẩm Xuyên, Kỳ Anh; trở thành một trong những địa phương ven biển của cả nước làm khá tốt mô hình này. Các tổ này hỗ trợ lực lượng chức năng trong việc quản lý, bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản ven bờ, góp phần tuyên truyền có hiệu quả các quy định của Luật Thủy sản, quy định của Chính phủ trong việc chống khai thác thuỷ sản bất hợp pháp, không khai báo, không theo quy định (IUU).
Định hướng của tỉnh là tiếp tục phát triển về chiều sâu, thực chất các tổ đã được xây dựng và ưu tiên nhân rộng mô hình tổ đồng quản lý nghề cá ven bờ này trên toàn tỉnh; phấn đấu từ nay đến năm 2025 phát triển được từ 10 - 12 tổ. Mục tiêu cuối cùng là tiếp tục giao diện tích ngư trường ven bờ còn lại cho cộng đồng ngư dân để họ tham gia cùng cơ quan quản lý Nhà nước bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản.