Người gìn giữ và phát huy nét đẹp văn hóa tín ngưỡng thờ mẫu ở Hà Tĩnh

(Baohatinh.vn) - Với tâm nguyện gìn giữ, phát huy những giá trị văn hóa thờ mẫu, nghệ nhân Phạm Quang Hồng - Chủ nhiệm CLB Bảo tồn di sản hát văn và nghi lễ hầu đồng Hà Tĩnh, Thủ nhang Đền Cả - Dinh đô Quan Hoàng Mười, phường Trung Lương (TX Hồng Lĩnh) đã miệt mài hoạt động, thực hành tín ngưỡng thờ mẫu trong suốt hơn 20 năm qua.

Từ khi còn trẻ, nghệ nhân Phạm Quang Hồng đã say mê tìm hiểu nghệ thuật thực hành tín ngưỡng thờ mẫu Tam phủ. Sự thành tâm, khát vọng vươn tới cái đẹp cao cả trong tín ngưỡng thờ mẫu đã trở thành động lực giúp ông vượt lên khó khăn trong cuộc sống để tu dưỡng, rèn luyện thành công.

Người gìn giữ và phát huy nét đẹp văn hóa tín ngưỡng thờ mẫu ở Hà Tĩnh

Nghệ nhân Phạm Quang Hồng diễn xướng thực hành tín ngưỡng thờ mẫu.

Thực hành tín ngưỡng thờ mẫu Tam phủ của người Việt được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại năm 2016. Tín ngưỡng thờ mẫu thường được biết đến nhiều với những hình ảnh hầu đồng.

Nghệ nhân Phạm Quang Hồng chia sẻ: “Thực chất, hầu đồng là một hình thức diễn xướng dân gian dựa trên việc kết hợp hát chầu văn, một loại hình âm nhạc mang tính tâm linh, giai điệu dặt dìu cuốn hút cùng với những điệu múa uyển chuyển và các nghi lễ trang nghiêm... Thực hành tín ngưỡng thờ mẫu Tam phủ (còn gọi hầu đồng) có tất cả 36 vở diễn, tục gọi là 36 giá đồng, mỗi giá nói về huyền tích của một vị thánh”.

Người gìn giữ và phát huy nét đẹp văn hóa tín ngưỡng thờ mẫu ở Hà Tĩnh

Trong thực hành tín ngưỡng thờ mẫu tam phủ của người Việt, nghệ nhân Phạm Quang Hồng luôn giữ phép tắc chỉ hành lễ ở không gian tâm linh trang trọng.

Nghệ nhân Phạm Quang Hồng luôn tâm niệm, để giữ gìn nét đẹp của đạo Mẫu và nghi thức hầu đồng thì đạo đức của người đồng thầy là điều quan trọng nhất. Người thanh đồng, người làm con của Mẫu phải giữ gìn được đạo đức, để mình tôn vinh được đạo Mẫu, không để nó biến dạng.

Người gìn giữ và phát huy nét đẹp văn hóa tín ngưỡng thờ mẫu ở Hà Tĩnh

Nghệ nhân Phạm Quang Hồng diễn xướng trong một giá hầu đồng.

Trải qua thời gian dài thực hành tín ngưỡng thờ mẫu và nhờ nắm vững nghi lễ, phép tắc thực hành, nghệ nhân Phạm Quang Hồng đã truyền dạy thành công cho nhiều người. Ông luôn chỉn chu từ trang phục đến cung văn, vũ đạo luôn bảo đảm sự tôn nghiêm, thành kính, thể hiện đúng giá trị tinh thần là ca ngợi công ơn của các vị thánh, Mẫu, tái hiện lại hình ảnh oai hùng của các vị tướng quân đã có nhiều công lao xây dựng và bảo vệ đất nước.

Người gìn giữ và phát huy nét đẹp văn hóa tín ngưỡng thờ mẫu ở Hà Tĩnh

Nghệ nhân Phạm Quang Hồng tại một buổi hầu đồng.

Nghệ nhân Phạm Quang Hồng cho biết: “Trong các giá hầu đồng có sự xuất hiện của những nhân vật múa với tính cách khác nhau, đồng thời quy tụ khá nhiều thể loại, hình thức dân ca, dân nhạc của các địa phương, vùng miền, dân tộc khác nhau, đòi hỏi người thể hiện phải hiểu biết lịch sử tâm linh, có kinh nghiệm chuyên môn và quan trọng hơn là phải nhập tâm”.

Làm sao để thực hành tín ngưỡng thờ mẫu Tam phủ của người Việt đúng cách, đúng với bản chất tốt đẹp vốn có, đáp ứng nhu cầu tâm linh của người Việt là điều nghệ nhân Phạm Quang Hồng trăn trở. Theo ông, có không ít người hiện lợi dụng danh nghĩa của loại hình di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại mà làm sai lệch đi bản chất, giá trị văn hóa tốt đẹp.

Nghệ nhân Phạm Quang Hồng cho biết: “Thời gian tới, tôi sẽ tiếp tục tuyên truyền, vận động các thanh đồng, đạo quan thực hành tín ngưỡng theo đúng Luật Di sản văn hóa. Mong cơ quan chức năng quan tâm ngăn chặn những người thực hành tín ngưỡng chưa đúng, biến tướng, lạm dụng, làm ảnh hưởng đến một nét đẹp văn hóa của người Việt”.

Người gìn giữ và phát huy nét đẹp văn hóa tín ngưỡng thờ mẫu ở Hà Tĩnh

Nghệ nhân Phạm Quang Hồng tham gia các hoạt động xã hội tại phường Trung Lương.

Bên cạnh tích cực trong hoạt động thực hành tín ngưỡng thờ mẫu, nghệ nhân Phạm Quang Hồng còn thường xuyên tham gia các hoạt động xã hội, các phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”, nhân đạo từ thiện tại TX Hồng Lĩnh và các địa phương trên địa bàn tỉnh. Đặc biệt, nghệ nhân Phạm Quang Hồng còn tích cực tham gia công đức xây dựng, tôn tạo đền, chùa trên địa bàn TX Hồng Lĩnh, qua đó giữ gìn và phát huy các giá trị di sản văn hóa lịch sử của địa phương.

Với những cống hiến, đóng góp của mình trong việc lưu giữ và phát huy nét đẹp văn hóa thực hành tín ngưỡng thờ mẫu Tam phủ của người Việt, mới đây, nghệ nhân Phạm Quang Hồng được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú về loại hình nghệ nhân trình diễn tập quán xã hội và tín ngưỡng. Ông cũng trở thành người đầu tiên trong tỉnh được phong tặng nghệ nhân ưu tú về loại hình này.

Nghệ nhân Phạm Quang Hồng là người có công trong việc trùng tu, tôn tạo đền Cả - Dinh Đô Quan Hoàng Mười và tổ chức Lễ hội đền Cả - Dinh Đô Quan Hoàng Mười. Gắn bó với thực hành Tín ngưỡng thờ mẫu Tam phủ, nghệ nhân Hồng đã góp phần bảo vệ, phát huy giá trị tốt đẹp của di sản, phát huy bản sắc văn hóa Việt.

Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin TX Hồng Lĩnh Đặng Quang Vinh

Đọc thêm

Du lịch Hà Tĩnh - bước tiến mới về khách lưu trú

Du lịch Hà Tĩnh - bước tiến mới về khách lưu trú

Thời tiết khá tốt, nhiều sản phẩm mới hấp dẫn, giao thông thuận tiện... là những yếu tố quan trọng giúp các khu, điểm du lịch Hà Tĩnh thu hút hơn 734 nghìn lượt khách trong kỳ nghỉ lễ 30/4 và 1/5.
Podcast tản văn: Về Hà Tĩnh nghe biển hát

Podcast tản văn: Về Hà Tĩnh nghe biển hát

Hà Tĩnh được thiên nhiên ban tặng cảnh quan sơn thủy hữu tình với những bãi biển cát mịn, nước trong, nhiều làng chài cổ có tuổi đời hàng ngàn năm. Về Hà Tĩnh, du khách không chỉ được đắm mình trong làn nước biển xanh trong, ngắm cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà còn được nghe những huyền tích thú vị.
Podcast giai thoại danh nhân: Bóng dáng người vợ

Podcast giai thoại danh nhân: Bóng dáng người vợ

Danh họa Nguyễn Phan Chánh có mối tình lớn với người vợ đầu tiên, người đã sinh cho ông 6 người con và dâng hiến cả cuộc đời cho gia đình. Dù là vợ của một danh họa nổi tiếng, nhưng bà có một cuộc đời vất vả, lo toan và nhiều hy sinh.
Nhớ về kẻ sĩ Ngàn Hống Võ Hồng Huy

Nhớ về kẻ sĩ Ngàn Hống Võ Hồng Huy

Nhà nghiên cứu văn hoá dân gian Võ Hồng Huy là người có nhiều đóng góp cho kho tàng văn hoá dân gian xứ Nghệ với danh xưng: “kẻ sĩ Ngàn Hống”.
Trương Ngọc Ánh duyên nợ với thơ lục bát

Trương Ngọc Ánh duyên nợ với thơ lục bát

Duyên nợ với thi ca đã giúp thầy giáo dạy Sử sinh ra từ miền quê mặn mòi ven biển Đỉnh Bàn (TP Hà Tĩnh) đến với những vần thơ thấm đẫm phù sa quê hương. Trương Ngọc Ánh làm nhiều thơ, đủ các thể loại nhưng nhiều nhất, đặc sắc nhất vẫn là những bài thơ lục bát.
Dấu ấn 50 năm nền văn học nghệ thuật Hà Tĩnh

Dấu ấn 50 năm nền văn học nghệ thuật Hà Tĩnh

50 năm sau ngày thống nhất đất nước, các thế hệ văn nghệ sỹ Hà Tĩnh đã góp phần xây dựng được một nền VHNT dày dặn. Với hàng ngàn tác phẩm trên các lĩnh vực,  phản ảnh sinh động về sự phát triển kinh tế, văn hoá xã hội của Hà Tĩnh qua các giai đoạn lịch sử.
Ca khúc cách mạng - sức mạnh chiến thắng

Ca khúc cách mạng - sức mạnh chiến thắng

Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước kết thúc đã 50 năm nhưng âm hưởng hào hùng của những ngày tháng khói lửa vẫn vẹn nguyên bởi những ca khúc đi cùng năm tháng. Lời ca tiếng hát đã tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn, hun đúc tâm thế của cả dân tộc cùng ra trận và làm nên chiến thắng 30/4/1975.
Podcast truyện ngắn: Chuyến tàu Thống Nhất

Podcast truyện ngắn: Chuyến tàu Thống Nhất

Hai người bạn già ngồi bên nhau, nhấp từng ngụm trà cảm nhận vị đắng chát tan ra trong khoang miệng. Rồi chỉ còn lại vị ngọt cứ mênh mang nơi cuống họng. Ánh mắt họ hướng về phía lá cờ đỏ sao vàng treo trước cổng nhà đang tung bay trong gió…
Đêm không ngủ tại Thành phố Hồ Chí Minh

Đêm không ngủ tại Thành phố Hồ Chí Minh

Tối 29/4 - rạng sáng 30/4, hàng nghìn người dân tập trung trên các tuyến đường trung tâm TP.HCM để chờ xem Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Màn trình diễn 7 phút của 10.500 drone

Màn trình diễn 7 phút của 10.500 drone

Tối 28/4, 10.500 drone lần lượt thắp sáng bầu trời TP.HCM trong khoảng 7 phút, chào mừng 50 năm thống nhất đất nước với hàng loạt hình ảnh biểu tượng như Bác Hồ, Dinh Độc Lập...
Khai trương mùa du lịch biển Thạch Hải

Khai trương mùa du lịch biển Thạch Hải

Đây là sự kiện khởi động cho mùa du lịch biển sôi động năm 2025, góp phần quảng bá vẻ đẹp nguyên sơ, hấp dẫn của vùng biển Thạch Hải (TP Hà Tĩnh) đến với du khách gần xa.
Podcast truyện ngắn: Trái tim hòa bình

Podcast truyện ngắn: Trái tim hòa bình

Bước đi trong lòng địa đạo, cô thấy tim mình rung lên trong lồng ngực. Còn người cựu chiến binh già, có biết bao hồi ức đẹp ùa về, hồi ức về một thời binh lửa...
Podcast tản văn" Về đâu tháng Tư

Podcast tản văn: Về đâu tháng Tư?

Rồi mùa hạ sẽ bước những bước chân dập dồn mạnh mẽ, cái nắng non nớt run rẩy tháng Tư sẽ thay bằng những trận nắng trập trùng tháng Năm, tháng Sáu...
Những bài ca bất tử…

Những bài ca bất tử…

Chiến tranh đã lùi xa, mảnh đất bom cày đạn xới năm xưa nay đã trở thành những địa chỉ đỏ. Bài ca bất tử về những người đã sống, chiến đấu trên quê hương Hà Tĩnh vẫn còn vang vọng mãi...
Việt Nam ghi dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ du lịch toàn cầu

Việt Nam ghi dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ du lịch toàn cầu

Nền tảng dịch vụ du lịch trực tuyến toàn cầu Trip.com vừa chính thức công bố Bảng xếp hạng Trip.Best toàn cầu năm 2025, vinh danh những điểm lưu trú, nhà hàng và điểm tham quan được yêu thích nhất trên thế giới. Trong đó, Việt Nam gây ấn tượng mạnh với 38 đại diện đến từ 11 tỉnh, thành phố trải dài khắp ba miền, góp mặt ở cả ba hạng mục chính.