Cứ đến vụ hè thu, gia đình ông Nguyễn Như Luyến ở thôn Hưng Trung, xã Cẩm Hưng, huyện Cẩm Xuyên lại xót xa khi gần 4 sào ruộng của gia đình không thể sản xuất được. Theo chia sẻ của ông Luyến, những vị trí ruộng này là vùng đất cao cạn, không có hệ thống nước tưới, phụ thuộc hoàn toàn vào thiên nhiên. Ruộng "tử địa", nước từ Kẻ Gỗ không tưới được nên gia đình ông chấp nhận chỉ làm 1 vụ lúa/năm.
Ông Luyến cho biết: “Việc không sản xuất được rất lãng phí vì hiện nay nhiều giống lúa cho năng suất cao, nếu ứng dụng cơ giới sẽ nâng hiệu quả sản xuất, tiết giảm nhiều công sức. Nếu như có đầy đủ hệ thống nước tưới tiêu, 4 sào ruộng của gia đình sẽ cho thu hoạch khoảng hơn 1 tấn lúa".
Xã Cẩm Hưng, huyện Cẩm Xuyên có hơn 150 ha đất nông nghiệp tại các thôn Hưng Trung, Hưng Thắng, Hưng Tân, Hưng Tiến không thể canh tác. Điều đáng nói, phần lớn những diện tích này lại nằm ngay cạnh hệ thống kênh dẫn nước N2, thuộc hệ thống tưới của hồ Kẻ Gỗ. Tuy nhiên, theo giải thích của ngành chuyên môn, nước không chảy lên các diện tích ruộng này do chưa có hệ thống kênh dẫn và trạm bơm. Điều này khiến nhiều ruộng đồng bỏ hoang trong sự tiếc nuối của bà con nông dân.
Còn tại huyện Nghi Xuân, theo thống kê, vụ xuân năm 2025, toàn huyện sản xuất khoảng 3.000 ha thì vụ hè thu này chỉ sản xuất được khoảng 600 ha. Thực trạng nhiều diện tích đất không thể sản xuất chủ yếu diễn ra tại các xã: Xuân Lĩnh, Cương Gián, thị trấn Xuân An… Theo nhiều người dân, nguyên nhân chủ yếu là do hệ thống thủy lợi gặp khó khăn nên việc dẫn nước đến chân ruộng gặp nhiều trở ngại.
Ông Bùi Duy Tiến - Phó Chủ tịch UBND thị trấn Xuân An, huyện Nghi Xuân cho biết: “Hiện địa phương có khoảng 175 ha không thể sản xuất lúa vụ hè thu. Mặc dù địa phương đã triển khai một số giải pháp nhưng không hiệu quả”.
Bên cạnh những bất cập về thủy lợi thì do nhiều nguyên nhân khác nhau nên không ít hộ dân tại nhiều địa phương trên địa bàn Hà Tĩnh cũng không còn mặn mà với sản xuất nông nghiệp.
Ông Trần Quyết Thắng, Tổ trưởng TDP 11, thị trấn Xuân An, huyện Nghi Xuân cho biết: “Hiện nay trên địa bàn có hơn 60 hộ gia đình đi xuất khẩu lao động ở nước ngoài. Và gần như những gia đình này sẽ không tiến hành canh tác vụ hè thu. Nguồn thu nhập từ việc xuất khẩu lao động lớn hơn nhiều so với canh tác nông nghiệp nên người dân không còn mặn mà với đồng ruộng”.
![bqbht_br_bb1.png](https://cdn.baohatinh.vn/images/99cdbce7861686232af5e91b0014b271e14036cad6d52da5ac938f1e5089ea7e45931ec3f73532d37c4eeda47b7e9e06/bht_brd_bb1.png "Hàng trăm ha "bờ xôi, ruộng mật" tại huyện Nghi Xuân không thể sản xuất được lúa trong vụ hè thu.")
Theo số liệu thống kê từ Sở Nông nghiệp & Môi trường, vụ hè thu 2025, toàn tỉnh có hơn 13.000 ha/60.000 ha đất nông nghiệp không thể sản xuất. Một số địa phương có diện tích lớn như: Nghi Xuân, Đức Thọ, huyện Kỳ Anh, Cẩm Xuyên...
“Tấc đất, tấc vàng", là một cách nói ví von để thể hiện giá trị vô cùng to lớn của đất đai. Tuy nhiên, với một lượng lớn diện tích đất nông nghiệp bỏ hoang đang cho thấy điều trái ngược. Bởi trên thực tế, nhiều thửa ruộng của bà con nông dân không sản xuất trong thời gian dài, không chỉ gây lãng phí đất đai, mà còn ảnh hưởng đến việc đảm bảo an ninh lương thực.
Bà Nguyễn Thị Phương, xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh cho hay: “Từ lâu nhiều diện tích đất nông nghiệp không sản xuất khiến người dân chúng tôi rất xót xa. Mặc dù đã chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nhưng quá trình sản xuất cũng rất bất lợi. Thời tiết thất thường đã ảnh hưởng tới sự sinh trưởng, phát triển của cây trồng và năng suất, chất lượng sản phẩm".
Theo ông Phan Văn Huân - Trưởng phòng Trồng trọt, Chi cục Trồng trọt và Chăn nuôi (Sở Nông nghiệp và Môi trường): “Trước thực tế này, đơn vị đang chỉ đạo các địa phương, đơn vị liên quan tiến hành nghiên cứu, tìm các giải pháp phù hợp như: chuyển đổi cơ cấu cây trồng với những diện tích gặp khó khăn trong trồng lúa; với những diện tích kém hiệu quả thì từng bước đưa tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào để tăng năng suất trên đơn vị canh tác. Ngoài ra, có những chính sách nhằm thu hút doanh nghiệp vào đầu tư sản xuất nông nghiệp".
Việc sớm tháo gỡ các điểm nghẽn, đưa đất nông nghiệp vào sản xuất, phát huy hiệu quả không chỉ giúp tránh lãng phí nguồn lực đất đai mà còn tạo ra của cải vật chất cho xã hội, tạo việc làm cho người dân, bảo đảm sự phù hợp với thực tiễn và gia tăng hiệu quả sử dụng đất trồng lúa theo hướng tăng quy mô diện tích đất sản xuất nông nghiệp, gắn với quy hoạch lại giao thông, thủy lợi nội đồng; tiến tới tạo thuận lợi cho việc tổ chức sản xuất, áp dụng cơ giới hóa trong nông nghiệp, liên kết sản xuất, tiêu thụ, tăng thu nhập cho người sản xuất.
