Trong xã hội hiện đại, các vấn đề về gan tương đối phổ biến và thường liên quan đến lối sống hoặc yếu tố di truyền. Một số tình trạng về gan thường gặp bao gồm bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, suy gan và viêm gan. Các yếu tố về lối sống như tập thể dục, chế độ ăn uống và sử dụng các chất bổ sung phù hợp đều có tác dụng tăng cường chức năng gan, giúp gan hoạt động tốt.
Theo TS.BS Vũ Trường Khanh - chuyên gia về Tiêu hóa - Gan mật - Tụy, vitamin cần thiết giúp gan thực hiện các nhiệm vụ như tiêu hóa, tổng hợp protein, sản xuất hormone và lọc các chất độc có trong chế độ ăn uống, môi trường. Bổ sung không đủ các vitamin thiết yếu có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của gan và làm gián đoạn các chức năng của nó. Một số loại vitamin và khoáng chất có thể giúp gan tăng cường sức khỏe, cải thiện quá trình thải độc cho cơ thể.
Dưới đây là một số vitamin và chất bổ sung tốt nhất để giúp cải thiện sức khỏe gan, hỗ trợ chức năng gan.
1. Vitamin E là chất chống oxy hóa giúp gan khỏe mạnh
Vitamin E là một trong những vitamin quan trọng mà nhiều cơ quan trong cơ thể bao gồm gan phải có để hoạt động bình thường. Vitamin E là một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp cân bằng chất chống oxy hóa và các gốc tự do. Vai trò của vitamin E đã được nhiều chuyên gia y tế xác nhận là có ích đối với người bị bệnh gan. Một nghiên cứu năm 2014 cho thấy những bệnh nhân sử dụng vitamin E trong khoảng thời gian 96 tuần đã giảm tình trạng viêm và hàm lượng chất béo trong gan cũng như giảm tỷ lệ chết tế bào gan.
Vitamin E tồn tại tự nhiên trong các loại dầu và thực phẩm như dầu mầm lúa mì và hạt hướng dương, nhưng vitamin E cũng có sẵn ở dạng bổ sung. Bổ sung vitamin E có thể giúp giảm viêm gan và giảm lượng chất béo. Tuy nhiên, nếu hấp thụ vitamin E quá mức sẽ gây ra phản tác dụng. Vitamin có thể gây xuất huyết và loãng máu khi sử dụng với liều lượng 800-1.000mg mỗi ngày.
Thực phẩm có chứa vitamin E: cá hồi, rau bina, bơ, xoài và hạnh nhân,...
2. Vitamin K hỗ trợ trị bệnh về gan
Vitamin K là vitamin tan trong chất béo, giúp đông máu và được sử dụng để giảm nguy cơ chảy máu trong điều trị bệnh gan. Trước đây nhiều người chỉ biết đến vitamin K là một chất có khả năng ngăn xuất huyết. Tuy nhiên, ngày nay tác dụng của vitamin K đã được khám ra là rất tốt cho các bệnh nhân có vấn đề về gan. Nếu bệnh nhân mắc bệnh gan có dùng vitamin K dù chỉ với hàm lượng rất thấp thì cũng có tác dụng giúp cơ thể tổng hợp kháng thể nhiều hơn, từ đó thúc đẩy quá trình phục hồi của nhu mô gan.
Hiện tại chưa có bằng chứng nào cho thấy vitamin K liều cao gây tổn thương gan. Tuy nhiên, vitamin K không được phép dùng lâu dài, thường chỉ được áp dụng khi có nguy cơ bị xuất huyết. Lượng vitamin K được khuyến nghị hàng ngày là 120mcg đối với nam và 90mcg đối với nữ.
Thực phẩm có chứa vitamin K: các loại rau lá xanh, dầu đậu nành và dầu hạt cải, thịt, phô mai và trứng.
3. Vitamin D cho gan khỏe mạnh
Vitamin D giúp ngăn ngừa bệnh viêm gan và rối loạn chuyển hóa ảnh hưởng tới chức năng gan. Được biết đến như là "vitamin ánh nắng", vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi, chất cần thiết để phát triển xương chắc khỏe. Một biến chứng của bệnh gan mạn tính là loãng xương, một tình trạng khiến xương yếu đi, khiến bệnh nhân dễ bị gãy xương. Không nhận đủ vitamin D có thể làm trầm trọng thêm biến chứng này.
Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng nhiều người đang chống chọi với bệnh gan cũng bị thiếu vitamin D. Sự thiếu hụt vitamin D phổ biến hơn nhiều người nhận thấy, ảnh hưởng đến khoảng 35% người trưởng thành ở Hoa Kỳ.
Thực phẩm có chứa vitamin D: cá ngừ, cá hồi, gan động vật, lòng đỏ trứng, một số loại nấm, sữa tăng cường và nước cam tự nhiên.
4. Vitamin C ngăn ngừa sự tích tụ chất béo trong gan
Vitamin C giúp tăng cường hệ thống miễn dịch bằng cách cung cấp chất chống oxy hóa cho cơ thể. Chất chống oxy hóa giúp cơ thể giải độc và vô hiệu hóa các phân tử có hại gọi là gốc tự do. Hàm lượng chất chống oxy hóa thấp có thể gây ra stress oxy hóa, ảnh hưởng tiêu cực đến tế bào gan. Vitamin C có tác dụng hỗ trợ sức khỏe gan bằng cách hạn chế tích tụ chất béo và ngăn ngừa tình trạng gan nhiễm mỡ phổ biến.
Thực phẩm chứa vitamin C: cam, ổi, kiwi, dâu tây, cà chua, mầm cải Brussel và khoai tây...
5. Vitamin B có lợi cho chức năng gan
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng vitamin B có lợi cho chức năng gan theo nhiều cách, bao gồm cả việc đảo ngược tình trạng viêm gan. Nhiều loại vitamin B, bao gồm vitamin B12 và acid folic (B9) giúp cải thiện sức khỏe gan ở những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Khi gan bị tổn thương, nồng độ vitamin B12 sẽ giảm. Các chuyên gia cho rằng ăn đủ thực phẩm có vitamin B giúp đảo ngược nhiều triệu chứng của bệnh gan ở giai đoạn đầu.
Thực phẩm chứa vitamin B: thịt gà, đậu nành, rau lá xanh, chuối và hạt macca.
6. Acid béo omega-3
Acid béo omega-3 là một nhóm chất béo tốt bao gồm acid alpha-linolenic (ALA), acid eicosapentaenoic (EPA) và acid docosahexaenoic (DHA).
Omega-3 có thể giúp điều trị bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu bằng cách giảm lượng mỡ tổng thể trong gan. Chúng cũng có thể giúp ngăn ngừa xơ hóa và viêm gan. Omega-3 giúp bệnh nhân tránh bị tổn thương gan nghiêm trọng và các biến chứng lâu dài liên quan, chẳng hạn như ung thư hoặc xơ gan.
Thực phẩm chứa omega-3: cá béo, các loại hạt, ngũ cốc tăng cường, đậu nành, dầu cải hoặc dầu hạt lanh.
Chế độ dinh dưỡng linh hoạt và đầy đủ cung cấp cho cơ thể nhiều chất chống oxy hóa và hỗ trợ quá trình giải độc gan tự nhiên. Tuy nhiên, những người mắc bệnh gan mạn tính nên lưu ý về lượng vitamin bổ sung. Mọi người khi muốn sử dụng bất kỳ thực phẩm bổ sung nào, cần có sự tư vấn và sử dụng theo chỉ định của bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý sử dụng vì nếu không phải là người có chuyên môn y tế thì việc sử dụng thực phẩm bổ sung sai cách dễ dẫn đến những rủi ro cho sức khỏe.
