Cựu chiến binh Hà Tĩnh kể chuyện giải phóng miền Nam

(Baohatinh.vn) - 49 năm đã trôi qua, nhưng đối với các cựu chiến binh Hà Tĩnh chiến đấu tại Sư đoàn 341, Quân khu 4, ký ức hào hùng của những tháng ngày cầm súng tiến về giải phóng Sài Gòn vẫn còn sống mãi.

Người dân Sài Gòn đón chào đoàn Quân giải phóng trong ngày 30/4/1975. Ảnh: tư liệu.

Người dân Sài Gòn đón chào đoàn Quân giải phóng trong ngày 30/4/1975. Ảnh: tư liệu.

Một ngày tháng Tư lịch sử, khi khắp phố phường, làng quê rực rỡ cờ hoa chào mừng kỷ niệm 49 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2024), tôi may mắn được các cựu binh Sư đoàn 341 ở Hà Tĩnh kể về những tháng ngày rực lửa của tuổi thanh xuân cầm súng tiến về giải phóng Sài Gòn.

a2.jpg
Các cựu chiến binh (Từ trái qua phải): Nguyễn Lam, Đào Chiến Thắng, Trần Thanh Tùng, Nguyễn Văn Thắng và Nguyễn Trọng Hảo.

Cuộc trò chuyện diễn ra trong căn nhà ấm cúng của Trung tá Nguyễn Văn Thắng (SN 1947) - nguyên Trưởng ban Tuyên huấn Sư đoàn 341, ở phường Bắc Hồng (thị xã Hồng Lĩnh). Ngoài ông Thắng còn có các ông: Nguyễn Trọng Hảo (SN 1954, quê xã Thuận Lộc, thị xã Hồng Lĩnh), Đào Chiến Thắng (SN 1955, quê xã An Dũng, Đức Thọ), Trần Thanh Tùng (SN 1956, quê xã Thạch Lạc, Thạch Hà), cả 3 đều nguyên là cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 266 (Sư đoàn 341, Quân khu 4) và ông Nguyễn Lam (SN 1953, quê xã Tân Mỹ Hà, Hương Sơn), nguyên chiến sĩ Trung đoàn 273 (Sư đoàn 341, Quân khu 4).

Trong 5 cựu binh tham gia giải phóng miền Nam, Trung tá Nguyễn Văn Thắng là người nhập ngũ sớm nhất. Ông bắt đầu tham gia lực lượng vũ trang vào tháng 7/1965 tại Tỉnh đội Hà Tĩnh. Từ năm 1968-1971, ông Thắng cùng đơn vị chiến đấu ở Trung Lào. Cuối năm 1971, ông trở về nước tham gia huấn luyện tại Trung đoàn 121; tháng 10/1973 được bổ sung vào Trung đoàn 266 (Sư đoàn 341) huấn luyện tại huyện Lệ Thủy (Quảng Bình).

a1.jpg
Các cựu chiến binh thuộc Sư đoàn 341 (QK4) cùng ôn lại ký ức những ngày tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh giải phóng Sài Gòn.

Các cựu binh Nguyễn Trọng Hảo, Đào Chiến Thắng, Trần Thanh Tùng và Nguyễn Lam đều nhập ngũ vào cuối năm 1974, tham gia huấn luyện tại Đoàn 22 ở Hương Sơn, sau đó được bổ sung vào các trung đoàn 266 và 273 của Sư đoàn 341.

Cuối tháng 1/1975, Sư đoàn 341 được lệnh hành quân thần tốc vào chiến trường B2 - Đông Nam Bộ, với khẩu hiệu “đi sâu, đi lâu, đi đến ngày toàn thắng”. Sau hơn 2 tháng hành quân, chiến đấu trên tuyến Đường 9, qua đất Lào, Tây Nguyên… vào cuối tháng 3, đầu tháng 4/1975, Sư đoàn 341 tiến về Đông Nam Bộ. Tại đây, đoàn quân (lúc này thuộc Quân đoàn 4) đã thực hiện nhiều trận đánh thắng lợi, góp phần giải phóng Dầu Tiếng, Bến Cát, Bàu Bàng (Bình Dương)…

a3.jpg
Trung tá Nguyễn Văn Thắng (giữa) cùng đồng đội ôn lại ký ức hào hùng

Sau những chiến thắng giòn giã của quân ta, ngày 9/4/1975, Sư đoàn 341 được Bộ Chính trị lệnh mở đợt tấn công vào thị xã Xuân Lộc. Đây được xem là “yết hầu”, cánh cửa thép, cửa ngõ phía Bắc của Sài Gòn.

Ông Nguyễn Văn Thắng nhớ lại: “Lúc đó, Sư đoàn 341 là đơn vị chủ lực đánh mở màn vào trung tâm thị xã Xuân Lộc, với mục tiêu chiếm khu dinh Tỉnh trưởng Long Khánh. Đúng 5h40’ ngày 9/4/1975, quân ta nổ súng tấn công. Pháo từ các trận địa của ta nhả đạn hướng tới các mục tiêu của địch, bầu trời thị xã rung chuyển.

Địch cũng tiến hành phản công bằng cách nã pháo vào trận địa pháo của ta, đồng thời đưa các loại máy bay như: AD6, A37, F5 từ sân bay Biên Hòa, Tân Sơn Nhất ào đến ném bom cả trong và ngoài thị xã. Tuy nhiên, chỉ 1 giờ sau, trận địa pháo của địch đã bị quân ta hoàn toàn khống chế, làm cho tê liệt. Lực lượng bộ binh của ta tràn vào thị xã đọ súng với địch một cách ác liệt. Đến 9h cùng ngày, quân ta đã chiếm được dinh Tỉnh trưởng tỉnh Long Khánh…”.

Tuy nhiên, Xuân Lộc là vị trí hiểm yếu của địch, do vậy, địch cố thủ, điên cuồng chống trả, lúc đó ta và địch cùng giành nhau từng đoạn chiến hào. Sau 12 ngày đêm kiên trì chiến đấu (9 - 21/4/1975), thị xã Xuân Lộc mới hoàn toàn được giải phóng. Ngay sau đó, Tổng thống Việt Nam Cộng hòa Nguyễn Văn Thiệu từ chức, nhiều quan chức cao cấp của chính quyền Sài Gòn chạy ra nước ngoài…

Nhận thấy thời cơ đã đến, Bộ Chính trị quyết định mở Chiến dịch Hồ Chí Minh đánh vào Sài Gòn - Gia Định. Ngày 26/4/1975, bộ phận tiền phương của Bộ Chỉ huy Chiến dịch Hồ Chí Minh chuyển xuống Căm Xe, phía Bắc Dầu Tiếng. Sáng 27/4/1975, quân ta chia thành 5 hướng bao vây Sài Gòn, Quân đoàn 4 được lệnh tấn công vào Sài Gòn theo hướng Đông.

Sư đoàn 341 là một trong những đơn vị được lệnh nổ những phát súng đầu tiên vào Chi khu Trảng Bom (Biên Hòa) mở đầu Chiến dịch Hồ Chí Minh. Sau nhiều trận chiến đấu dữ dội diễn ra tại mắt xích trọng yếu trên tuyến phòng ngự của đối phương, quân ta đã đánh tan quân địch, giải phóng hoàn toàn Chi khu Trảng Bom.

Trên đà thắng lợi, Quân đoàn 4 nói chung và Sư đoàn 341 nói riêng tiến đánh giải phóng Hố Nai, sân bay Biên Hòa. Sáng 30/4, Sư đoàn 341 tiến thẳng vào giải phóng Sài Gòn - Gia Định. Khoảng 12h30’ ngày 30/4, đoàn xe tăng của Trung đoàn 273 tiếp cận Dinh Độc Lập, chỉ sau các đơn vị của Quân đoàn 2 đến trước đó hơn 1 giờ. Trong buổi chiều cùng ngày, Trung đoàn 266 cũng tiếp cận Dinh Độc Lập.

Ông Đào Chiến Thắng nhớ lại: “Nhịp tiến quân của chúng tôi lúc đó đúng như lời của bài hát “Tiến về Sài Gòn” của nhạc sỹ Lưu Hữu Phước: “Nào vượt lên mau bước đoàn quân giải phóng Thành đô”. Từ phố Hàng Xanh, chúng tôi hiên ngang tiến về Dinh Độc Lập. Tôi nhớ mãi hình ảnh phố phường lúc đó đông đảo người dân đứng 2 bên chào đón đoàn quân chiến thắng. Không biết những lá cờ giải phóng đã được chuẩn bị từ lúc nào, phấp phới tung bay trên mái nhà, trên tay người dân. Các cô nữ sinh mặc áo dài trắng đứng 2 bên đường, tay vẫy cờ, miệng cười chào đón. Vui mừng, xúc động, chúng tôi như quên đi bao ngày chiến đấu khốc liệt, hân hoan như được trở về nhà…”.

Miền Nam hoàn toàn giải phóng, các cựu binh Nguyễn Văn Thắng, Nguyễn Trọng Hảo, Đào Chiến Thắng, Trần Thanh Tùng và Nguyễn Lam đều theo đơn vị ở lại Sài Gòn làm công tác quân quản.

Tháng 9/1977, chiến tranh biên giới Tây Nam nổ ra, Sư đoàn 341 được lệnh tham gia chiến dịch, tất cả 5 cựu binh đều theo đơn vị ra chiến trường. Trải qua nhiều trận đánh trong các cuộc chiến đấu, 5 cựu binh đều mang trên mình thương tích do bom đạn kẻ thù và họ đã dũng cảm đến những trận đánh cuối cùng.

a6.jpg
Cựu chiến binh Nguyễn Trọng Hảo (phải) và Nguyễn Lam cùng ôn lại những trận đánh được ghi chép trong cuốn sách "Sư đoàn tôi yêu" do Trung tá Nguyễn Văn Thắng biên soạn.

Sau năm 1980, vì lý do sức khỏe, một số cựu binh như: Nguyễn Trọng Hảo, Trần Thanh Tùng, Nguyễn Lam phục viên chuyển ngành hoặc về địa phương tham gia sản xuất. Các cựu binh Nguyễn Văn Thắng, Đào Chiến Thắng tiếp tục phục vụ trong quân đội. Dù ở lĩnh vực nào, các cựu binh Sư đoàn 341 vẫn luôn nỗ lực cống hiến xây dựng quê hương, đất nước. Đặc biệt, hằng năm, vào dịp kỷ niệm Ngày Giải phóng miền Nam, họ lại cùng nhau gặp mặt, ôn lại truyền thống vẻ vang của sư đoàn và những ký ức hào hùng của tuổi trẻ.

Cựu binh Nguyễn Trọng Hảo (nguyên Phó Chủ tịch UBND thị xã Hồng Lĩnh) chia sẻ: “Mỗi lần ôn lại ký ức một thời oanh liệt chiến đấu trong hàng ngũ của Sư đoàn 341, đặc biệt là những trận đánh trong Chiến dịch Hồ Chí Minh, lòng tôi lại dâng lên nhiều cảm xúc.

Bên cạnh niềm tự hào, chúng tôi lại nhớ thương những đồng đội của mình đã ngã xuống trước ngày giải phóng. Sự hy sinh của họ sẽ mãi mãi được Tổ quốc khắc ghi và là động lực để chúng tôi phấn đấu, cống hiến trong suốt phần đời còn lại”.

Tạm biệt các cựu binh Sư đoàn 341, tôi trở về giữa những con phố, đường quê đang bừng lên khí thế toàn dân hướng về kỷ niệm 49 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Trong dòng cảm xúc tự hào và tri ân thế hệ đi trước, tôi nhớ mãi lời nhắn nhủ của các cựu binh: “Với chúng tôi, được chiến đấu trong đội hình của Sư đoàn 341, thực hiện nhiều trận đánh, góp phần giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước là niềm tự hào thiêng liêng nhất của cuộc đời người lính…”.

Chủ đề CHIẾN THẮNG 30/4 VÀ QUỐC TẾ LAO ĐỘNG 1/5

Đọc thêm

Biển về đêm

Biển về đêm

Nếu ban ngày, biển Kỳ Ninh (phường Hải Ninh, Hà Tĩnh) rực rỡ ánh nắng và sôi động thì khi đêm xuống, nơi đây lại khoác lên mình vẻ đẹp huyền bí, thơ mộng.
Những chuyện chưa kể về Ngã ba Đồng Lộc

Những chuyện chưa kể về Ngã ba Đồng Lộc

Trong vô vàn câu chuyện về Ngã ba Đồng Lộc huyền thoại đã trở nên quen thuộc, ít ai biết rằng, những con ngõ, ngôi nhà ở thôn Mai Long (xã Xuân Lộc, Hà Tĩnh) là nơi từng lưu dấu bước chân, tiếng cười nói của 10 nữ liệt sỹ TNXP Tiểu đội 4, Đại đội 552 trước lúc họ đi vào bất tử.
Về làng có 3 di sản được UNESCO vinh danh

Về làng có 3 di sản được UNESCO vinh danh

Làng Trường Lưu xưa - xã Trường Lưu nay tự hào với 3 di sản được UNESCO vinh danh. Không dừng lại ở một danh xưng hành chính ở Hà Tĩnh, Trường Lưu còn ẩn chứa trong đó nhiều giá trị văn hóa đặc sắc, riêng có, được lưu truyền qua nhiều thế hệ.
Thức giấc cùng biển Thạch Hải

Thức giấc cùng biển Thạch Hải

Khi trời chưa sáng hẳn thì tại bãi biển Thạch Hải (Hà Tĩnh), một nhịp sống khác đã bắt đầu. Nhiều người tìm về với biển lúc bình minh, đánh thức cơ thể bằng một "liều thuốc" từ gió, sóng và cát.
Giữa tuần, biển Thiên Cầm vẫn kín người

Giữa tuần, biển Thiên Cầm vẫn kín người

Dù đang ở thời điểm giữa tuần nhưng rất đông du khách vẫn tìm về với biển Thiên Cầm (Hà Tĩnh) để xua tan sự oi bức, nắng nóng của thời tiết những ngày tháng 7.
Thành Sen - "dấu son" trong lòng người Hà Tĩnh

Thành Sen - "dấu son" trong lòng người Hà Tĩnh

Từ một câu chuyện trong sử sách, tên gọi Thành Sen (Hà Tĩnh) đã ra đời và theo suốt dặm dài lịch sử của vùng đất này. Tên gọi ấy đã ăn sâu vào ký ức, trở thành niềm tự hào của nhiều thế hệ.
 Niềm vui tháng Bảy của nhiều gia đình liệt sỹ

Niềm vui tháng Bảy của nhiều gia đình liệt sỹ

Tháng 7 này trở nên đặc biệt hơn với nhiều gia đình liệt sỹ ở Hà Tĩnh khi phần mộ người thân được đưa về yên nghỉ nơi đất mẹ, khi tấm bằng “Tổ quốc ghi công” được trao tặng trang nghiêm, trọng thể.
Sáng mãi tinh thần thanh niên xung phong

Sáng mãi tinh thần thanh niên xung phong

Những ngày tháng Bảy, đất nước lại lặng mình trong những ký ức thiêng liêng về những năm tháng khói lửa. Trong dòng chảy lịch sử ấy, lực lượng TNXP Hà Tĩnh để lại nhiều dấu ấn hào hùng, góp phần viết nên bản hùng ca bất tử bằng sức trẻ và lòng yêu nước cháy bỏng.
Quyến rũ bình minh biển Thiên Cầm

Quyến rũ bình minh biển Thiên Cầm

Biển cả không những cho ta nguồn lợi hải sản quý giá mà còn mang đến bao điều thú vị. Về xã Thiên Cầm (Hà Tĩnh), sau khi khám phá chợ cá Cồn Gò vào tờ mờ sáng, du khách có thể ngắm bình minh và thỏa thích “check in”, ghi lại những kỷ niệm đẹp về mảnh đất và con người nơi đây.
Cụ bà U100 say mê Truyện Kiều

Cụ bà U100 say mê Truyện Kiều

Truyện Kiều có sức sống mãnh liệt trong văn học Việt Nam, phổ biến trong các tầng lớp nhân dân. Dù gần 100 tuổi, cụ Trần Thị Tám ở xã Hồng Lộc (Hà Tĩnh) vẫn thuộc và say sưa luận giải Kiều.
Có một "phố cổ" giữa lòng xã nhỏ nhất Hà Tĩnh

Có một "phố cổ" giữa lòng xã nhỏ nhất Hà Tĩnh

Giữa một vùng quê ven sông La - nơi được biết đến là xã nhỏ nhất của tỉnh Hà Tĩnh lại tồn tại một góc phố mang dáng dấp cổ kính, phảng phất hồn xưa như một “phố cổ Hà Nội” thu nhỏ.
Ngắm diện mạo đôi bờ sông Trí

Ngắm diện mạo đôi bờ sông Trí

Dự án nâng cấp tuyến kè và đường hai bên bờ sông Trí hoàn thành đã mang lại diện mạo đô thị cho phường trung tâm phía Nam Hà Tĩnh.
Thú vị đi chợ cá Cồn Gò một sớm mai hồng

Thú vị đi chợ cá Cồn Gò một sớm mai hồng

Khi bình minh ló rạng, những con thuyền trở về đầy ắp tôm cá sau một chuyến ra khơi, niềm hân hoan hòa cùng tiếng sóng reo vui, dậy cả khu chợ cá Cồn Gò, xã Thiên Cầm (Hà Tĩnh).
Làng Phú Quý trù phú, xanh tươi

Làng Phú Quý trù phú, xanh tươi

Về thôn Phú Quý, xã Đông Kinh, tỉnh Hà Tĩnh. Dạo bước trên những tuyến đường bê tông nhựa rộng rãi, không chỉ cảm nhận được sự bình yên, trù phú mà còn thấy rõ sức sống mới của miền quê trù phú, xanh tươi