Vinh hoa dòng họ - tiền đề cho hậu thế Tiên Điền

(Baohatinh.vn) - Những dòng họ khoa bảng trứ danh, những danh nhân tài hoa, lỗi lạc xưa là tiền đề để con cháu Tiên Điền (Nghi Xuân) hôm nay tự tin tiếp bước, làm rạng rỡ quê hương.

Vinh hoa dòng họ - tiền đề cho hậu thế Tiên Điền

Ngài Gareth Ward - Đại sứ Vương quốc Anh tại Việt Nam cùng đoàn đã đến tham quan Khu di tích Đại thi hào Nguyễn Du tháng 1/2020.

“Ló Hoa Viên, quan Tiên Điền, tiền Hội Thống”! Từ xưa, làng Tiên Điền đã là cái tên đầy kiêu hãnh, là nơi sản sinh nhiều quan văn, quan võ, nhiều công hầu, khanh tướng. Từ khi hình thành chế độ khoa cử cho đến khoa thi chữ Hán cuối cùng của nhà Nguyễn, huyện Nghi Xuân có 21 người đỗ đại khoa, riêng Tiên Điền đã có tới 6 người (trong đó có 1 hoàng giáp, 4 tiến sỹ và 1 phó bảng). Tiên Điền có 30 người đỗ hương cống, cử nhân; hàng chục người đỗ tam trường, sinh đồ, tú tài; nhiều người được phong tước công hầu và nhiều giáo sư, tiến sỹ nổi tiếng qua các thời kỳ.

Đặc biệt, từ giữa thế kỷ XVIII đến đầu thế kỷ XX, Tiên Điền rạng danh nước Việt với những dòng họ khoa bảng nổi tiếng. Trong đó, Nguyễn Tiên Điền là dòng họ trứ danh cả nước với những bậc danh nhân tài hoa cả văn lẫn võ. Trong sách “Lịch triều hiến chương loại chí”, Phan Huy Chú đã hết lời ca ngợi mảnh đất Tiên Điền: “Khoa giáp nổi trội hơn hẳn, danh thần, hiền phụ đứng hàng đầu trong phủ Đức Quang”.

Vinh hoa dòng họ - tiền đề cho hậu thế Tiên Điền

Là hậu duệ đời thứ 15 họ Nguyễn Tiên Điền, ông Nguyễn Xuân Mậu luôn mang theo niềm tự hào về dòng họ gia thế.

74 tuổi, ông Nguyễn Xuân Mậu (tổ dân phố An Mỹ - thị trấn Tiên Điền) luôn mang theo niềm tự hào về dòng họ gia thế. Tuổi đã cao, song hậu duệ đời thứ 15 (tộc trưởng đại tôn họ Nguyễn Tiên Điền hiện nay) thuộc lòng gia phả dòng họ lẫy lừng về sự học, làm quan.

Ông Mậu nhớ như in: “Người dòng họ Nguyễn Tiên Điền xưa rất coi trọng sự học, luôn lấy sự học làm đầu, học để thành người, thành danh. Dưới thời phong kiến, họ Nguyễn Tiên Điền có tới 5 vị tiến sỹ, trong đó có 4 vị ra làm quan, gánh vác giang san. Điều đặc biệt, dòng họ này có 2 cha con Nguyễn Nghiễm và Nguyễn Khản cùng làm tể tướng; đặc biệt, Đại thi hào Nguyễn Du (con trai cụ Nguyễn Nghiễm) là danh nhân văn hóa thế giới với kiệt tác Truyện Kiều bất hủ. Vinh hoa dòng họ đã trở thành “bảo bối” cho hậu thế. Con cháu họ Nguyễn hôm nay không ngừng nỗ lực học hành, đỗ đạt, viết tiếp trang sử vàng cha ông với nhiều tiến sỹ, thạc sỹ, trí thức, cống hiến dựng xây quê hương, đất nước”.

Vinh hoa dòng họ - tiền đề cho hậu thế Tiên Điền

Làng Tiên Điền, quê hương Đại Thi hào Nguyễn Du. Ảnh: Nguyễn Thanh Hải

Không riêng họ Nguyễn, mà họ Đặng, họ Trần, họ Hà… cũng đã gây tiếng vang ở mảnh đất địa linh nhân kiệt này. Những dòng họ ở Tiên Điền đã sản sinh nhiều người tài cao, chí lớn, không chỉ học giỏi, đỗ đạt mà còn có nhiều công nghiệp lớn. Trong số những người nổi tiếng thời hiện đại xuất thân từ Tiên Điền có Giáo sư - nhà khảo cổ học Hà Văn Tấn, Giáo sư - Tiến sỹ y khoa Hà Văn Mạo, Thiếu tướng Đặng Văn Duy; nhà sử học - nhà thơ Đặng Duy Phúc, Tiến sỹ toán học Trần Quyết Thắng…

Vinh hoa dòng họ - tiền đề cho hậu thế Tiên Điền

Con cháu họ Nguyễn Tiên Điền lưu truyền, phát triển nghề bốc thuốc cha ông để lại. Trong ảnh: Mẹ con thầy thuốc Nguyễn Tiến Tùng (con cháu của cụ Nguyễn Trọng - chú ruột của Đại thi hào Nguyễn Du) vẫn duy trì nghề bốc thuốc như một cách để tưởng nhớ và tri ân tổ tiên.

Tiếp nối các bậc tiền nhân, thầy và trò trên mảnh đất Tiên Điền hôm nay đang ra sức giảng dạy, học tập, nghiên cứu và sáng tạo. Từ lâu, Trường THCS Nguyễn Trãi đã được ví là “cái nôi” đào tạo chất lượng cao. Hàng năm, nhà trường luôn “ghi điểm” với tỷ lệ đạt học sinh giỏi tỉnh và quốc gia luôn ở tốp đầu.

Câu chuyện về em Trần Minh Hoàng học sinh lớp 8 nhưng đạt thủ khoa môn Toán trong Kỳ thi Học sinh giỏi tỉnh lớp 9 năm học 2020 - 2021 một lần nữa khẳng định về môi trường giáo dục chất lượng.

Cô Nguyễn Thị Hải Lương - Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Trãi phấn khởi: “Ngoài Trần Minh Hoàng, những năm qua, nhà trường đã ra lò nhiều thế hệ học trò đạt thành tích cao, trở thành thủ khoa các trường tốp đầu trong và ngoài tỉnh. Mỗi năm, trường có khoảng 70 học sinh thi đậu và học tập tại Trường THPT Chuyên Đại học Vinh (Nghệ An), THPT Chuyên Hà Tĩnh…”.

Vinh hoa dòng họ - tiền đề cho hậu thế Tiên Điền

Từ lâu, Trường THCS Nguyễn Trãi đã được ví là “cái nôi” đào tạo chất lượng cao. Ảnh tư liệu

Ông Nguyễn Hải Nam - Chủ tịch UBND huyện Nghi Xuân thông tin: “Người xưa quan niệm “dân tộc muốn mạnh thì trước hết phải có dòng họ mạnh”. Làng xã là quần tụ của các dòng họ nên thời xưa, mỗi người con Tiên Điền đều có chí hướng vun đắp cho dòng họ của mình. Nỗ lực thành danh là nguyên căn sản sinh ra nhiều dòng họ khoa bảng với các bậc hiền tài lỗi lạc ở Tiên Điền.

Truyền thống hiếu học xưa là mạch ngầm xuyên suốt để thầy và trò Tiên Điền hôm nay không ngừng đổi mới, sáng tạo, góp phần cùng với huyện nhà làm dày thêm thương hiệu “giáo dục tốp đầu Hà Tĩnh”. Ngày nay, biết bao người con Tiên Điền - Nghi Xuân tiếp tục ghi danh tên tuổi là những nhà khoa học, chính trị gia, doanh nhân thành đạt, góp phần làm rạng danh đất nước”.

Chủ đề Danh nhân Hà Tĩnh

Đọc thêm

Tin mới Emagazine Truyền hình Podcast