Theo đề xuất của Chính phủ, 11 tỉnh, thành phố giữ nguyên hiện trạng, trong đó 10 địa phương đáp ứng đủ tiêu chuẩn gồm: Hà Nội, TP Huế, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh; riêng Cao Bằng có yếu tố đặc thù. 52 đơn vị hành chính cấp tỉnh còn lại sẽ được sắp xếp thành 23 tỉnh, thành mới.
Sau sắp xếp, cả nước sẽ có 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh, bao gồm 6 thành phố trực thuộc Trung ương và 28 tỉnh: Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Lạng Sơn, Cao Bằng, Tuyên Quang, Lào Cai, Thái Nguyên, Phú Thọ, Bắc Ninh, Hưng Yên, Ninh Bình, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Quảng Ngãi, Gia Lai, Khánh Hòa, Lâm Đồng, Đăk Lăk, Đồng Nai, Tây Ninh, Vĩnh Long, Đồng Tháp, Cà Mau và An Giang.
Từ năm 1975 đến nay, Việt Nam đã trải qua nhiều đợt chia tách và sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh. Tuy nhiên, đợt sáp nhập năm 2025 đánh dấu cột mốc đặc biệt - cả nước sẽ có số tỉnh, thành ít nhất trong gần nửa thế kỷ qua.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết cuộc tái cấu trúc bộ máy nhà nước và đơn vị hành chính lần này mang tính toàn diện, đồng bộ, triệt để và đột phá. Chính phủ không chỉ tái cấu trúc không gian tổ chức lãnh thổ mà còn cả thể chế, văn hóa, kinh tế nhằm phát triển bền vững.
Bà cho biết việc sắp xếp được cân nhắc kỹ lưỡng, đa chiều từ diện tích tự nhiên, quy mô dân số đến yếu tố lịch sử, văn hóa, dân tộc, tín ngưỡng, tầm nhìn phát triển và tâm lý xã hội. "Việc sáp nhập không đơn thuần theo yếu tố liền kề mà dựa vào hình thái lãnh thổ, đặc biệt là hướng ra biển lớn để hình thành các trung tâm kinh tế lớn", bà nói.
Mục tiêu của sắp xếp là khai thác tối đa lợi thế kinh tế biển, tăng cường liên kết vùng, nhất là giữa duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, đồng thời hình thành các cực tăng trưởng mang tầm quốc gia, khu vực và quốc tế.
Việc bỏ cấp huyện và tái cấu trúc hệ thống hành chính đang bước vào giai đoạn "nước rút", triển khai với tinh thần thần tốc nhưng vẫn đảm bảo chặt chẽ, bài bản, khoa học. "Điểm đáng quý nhất là sự đồng thuận rất cao từ hệ thống chính trị và toàn thể nhân dân", Bộ trưởng nhấn mạnh.
Theo thống kê, tổng số cán bộ, công chức, viên chức theo định mức biên chế tại các cơ quan, tổ chức, đơn vị cấp tỉnh thuộc 52 địa phương nằm trong diện sắp xếp là khoảng 447.600. Hiện các địa phương này có 38.182 trụ sở công cấp tỉnh; dự kiến tiếp tục sử dụng khoảng 34.000 trụ sở và dôi dư khoảng 4.200.
Chính phủ đề xuất nghị quyết có hiệu lực từ 1/7, song Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị tính hiệu lực ngay từ thời điểm nghị quyết được Quốc hội biểu quyết thông qua. Việc này nhằm tạo cơ sở pháp lý sớm cho các địa phương triển khai bàn giao, chuẩn bị điều kiện cần thiết để chính quyền mới ở đơn vị hành chính sau sắp xếp có thể đi vào hoạt động đúng kế hoạch của Trung ương.
Sáng cùng ngày, Quốc hội thảo luận ở hội trường dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Buổi chiều, các đại biểu nghe Tờ trình về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường vành đai 4 TP HCM và thảo luận dự thảo Nghị quyết về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.
