Tết “diệt sâu bọ” trong ký ức ngày thơ bé

(Baohatinh.vn) - Với lũ trẻ con chúng tôi ngày ấy, mùng 5/5 (âm lịch) không được gọi tên là Tết Đoan Ngọ mà chỉ tồn tại khái niệm tết "diệt sâu bọ” mà thôi. Ấy là lúc chúng tôi được người lớn làm những cái “phép” lạ lùng và ăn uống, vui chơi thỏa thích.

Mặc cho ý nghĩa nguyên bản của Tết Đoan ngọ là thế nào đi chăng nữa thì theo quan niệm của người Việt, mùng 5/5 âm lịch là thời điểm nóng nhất, trời đất sản sinh nhiều sâu bọ, con người dễ sinh các tật bệnh nên cần phải “diệt trừ sâu bọ”.

Người dân Lộc Hà (Hà Tĩnh) quê tôi cũng không ngoại lệ. Từ tối mùng 4, mẹ đã chuẩn bị cho chị em tôi cơm rượu nếp và một vài thứ quả - thường là những loại quả có vị chua như xoài, mận, chanh. Những thứ quả mà theo giải thích của ông bà, bố mẹ là vị chua sẽ giúp thanh lọc, làm sạch đường tiêu hóa để... “diệt giun sán”.

Tết “diệt sâu bọ” trong ký ức ngày thơ bé

Cơm rượu nếp, các loại quả đặc trưng của mùa hè là những thứ được người lớn dùng để "làm phép" diệt sâu bọ cho lũ trẻ chúng tôi ngày bé. (Ảnh minh họa internet)

Sáng mùng 5, mẹ thức chúng tôi dậy sớm hơn mọi ngày. Chúng tôi được “quán triệt” là không đứa nào được bước chân xuống nền nhà trước khi ăn một loại quả nào đó mà bố mẹ đã chuẩn bị sẵn. Vì sợ sâu bọ “chui vào người” mà đứa nào đứa nấy tuân thủ răm rắp “điều lệnh” ấy.

Sau “nghi thức” mở đầu ngày mới là một công việc rất nhộn nhịp mà năm nào lũ trẻ chúng tôi cũng háo hức ngóng chờ, ấy là đi tìm hái lá để tắm. Cái rộn ràng nhất của ngày Tết Đoan Ngọ ở quê tôi có lẽ là nhà nhà đi hái lá, người người đi hái lá. Trẻ con đứa nào cũng hăng hái lùng sục khắp các góc vườn, dọc theo lối đi trong làng để chứng tỏ mình là đứa trẻ lớn, đảm đang và thành thạo. Năm nào cũng thế, đều đặn và vui tươi.

Tết “diệt sâu bọ” trong ký ức ngày thơ bé

Đi tìm lá để nấu nước tắm là công việc mà bọn trẻ con háo hức mỗi sáng mùng 5. (Ảnh minh họa internet)

Lá bưởi, cây sả, hương nhu, sài đất… được bà nội tôi rửa sạch, đun một nồi nước thật to, trẻ con và người lớn đều tắm gội sạch sẽ, thơm tho bằng nồi nước lá ấy. Mùi thơm của các loại lá trong vườn nhà phảng phất cả không gian.

Đã gọi là tết thì không thể thiếu mâm cỗ và những món ăn. Với Tết Đoan Ngọ, mâm cỗ đặc biệt hơn một chút. Tôi không rõ những nơi khác thế nào nhưng ở quê tôi, tết Đoan Ngọ mà thiếu món bún, thịt vịt xáo măng và bánh đa thì chưa phải là “mùng 5”. Dù giàu nghèo, sang hèn thì cứ trưa mùng 5, hầu như nhà nào cũng nghe tiếng vịt.

Tết “diệt sâu bọ” trong ký ức ngày thơ bé

Bún vịt xáo măng - món ăn không thể thiếu của người dân quê tôi mỗi dịp tết Đoan Ngọ (Ảnh minh họa internet)

Ngoài món đặc trưng đó thì những nhà trong xóm vẫn thường làm món ăn từ các sản vật của vụ chiêm như xôi, các loại chè đỗ đen, đỗ xanh, chè kê… để dâng cúng như một lời tạ ơn trời đất đã ban cho dân làng vụ mùa tươi tốt.

Tết Đoan Ngọ cũng là một dịp đặc biệt để tỏ tình thân – mà theo như cách gọi của người dân quê tôi là “về tết cha mẹ”. Tôi vẫn thường thấy, năm nào cũng thế, sáng mùng 5 là các cô, các chú người thì mang con gà, con vịt, người thì ít tấm bánh nếp, chục bánh rán hay con giò lụa về biếu ông bà nội cùng với những lời chúc sức khỏe, bình an. Bữa cơm trưa mùng 5, mọi người quây quần bên nhau trong không khí vui vẻ, thân tình.

Những tục lệ tốt đẹp đó rất có ý nghĩa với người lớn, còn với bọn trẻ con chúng tôi thì mùng 5 chỉ đơn giản là dịp được ăn uống, vui chơi thỏa thích. Còn gì vui bằng khi sách bút đã gấp gọn trong ngăn bàn, kỳ nghỉ hè vừa bắt đầu, lại được ăn tết và trải nghiệm những điều mới mẻ, thú vị.

Trong ký ức tuổi thơ, tôi vẫn nhớ như in những buổi sáng mùng 5 “diệt sâu bọ” với hoa quả, cơm nếp và nồi nước lá thơm nồng. Bây giờ, ở chợ người ta vẫn bán những loại lá được phơi khô nhưng mùi hương của nồi nước lá “mùng 5” thuở bé vẫn nồng nàn trong tôi một trời thương nhớ.

Chủ đề NGƯỜI HÀ TĨNH

Đọc thêm

Bí thư chi bộ tâm huyết xây dựng khu dân cư mẫu

Bí thư chi bộ tâm huyết xây dựng khu dân cư mẫu

Tâm huyết, gương mẫu đi đầu và kiên trì vận động người dân là “bí quyết” giúp ông Lê Văn Phẩm - Bí thư Chi bộ thôn Phúc Thuận, xã Thuận Lộc (TX Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh) triển khai thực hiện thành công các mục tiêu xây dựng khu dân cư kiểu mẫu.
Khi ngư dân Thiên Cầm làm du lịch homestay

Khi ngư dân Thiên Cầm làm du lịch homestay

Không chỉ đơn thuần là chỗ nghỉ chân, các homestay tại Khu du lịch Thiên Cầm (Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh) mang đến không gian gần gũi, thân thiện, giúp du khách hòa mình vào nhịp sống của người dân làng biển.
Người gieo "hạt giống" đoàn kết

Người gieo "hạt giống" đoàn kết

Ông Hồ Duy Lý - Bí thư Chi bộ thôn Song Hải, xã Thạch Sơn (Thạch Hà, Hà Tĩnh) luôn là tấm gương sáng về tinh thần trách nhiệm, tận tụy vì dân, sống trọn nghĩa đạo - đời.
Thôn Trung Tâm xanh màu no ấm

Thôn Trung Tâm xanh màu no ấm

Người dân thôn Trung Tâm (xã Thạch Ngọc, huyện Thạch Hà, Hà Tĩnh) đã khai thác hiệu quả lợi thế bán sơn địa, xây dựng nhiều mô hình kinh tế vườn đồi cho thu nhập cao, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần người dân.
Cô gái trẻ Hà Tĩnh 22 tuổi, 21 lần hiến máu

Cô gái trẻ Hà Tĩnh 22 tuổi, 21 lần hiến máu

Hơn 4 năm kể từ lần đầu tiên hiến máu, đến nay, ở độ tuổi 22, Hoàng Thị Hồng Thương (xã Đan Trường, Nghi Xuân, Hà Tĩnh) đã có đến 21 lần tham gia hiến máu và hiến tiểu cầu.
Nối vòng tay lớn nâng bước học trò nghèo

Nối vòng tay lớn nâng bước học trò nghèo

Những “chuyến tàu” trong cuộc hành trình gần 10 năm “Tiếp sức tới trường” của Báo Hà Tĩnh đang dần cập bến. Tấm bằng đại học sau những năm nỗ lực trên giảng đường đã giúp các em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn tự tin trở thành bác sỹ, sỹ quan quân đội, giáo viên, phiên dịch viên…
Trăm năm giữ tròn con chữ

Trăm năm giữ tròn con chữ

Thật tự hào khi giữa mạch nguồn 100 năm của nghề báo, trong lòng người làm báo Hà Tĩnh vẫn luôn vang lên mệnh lệnh âm thầm mà rất đỗi thiêng liêng: “Giữ cho tròn con chữ”…
“Sứ giả” thầm lặng của du lịch Hà Tĩnh

“Sứ giả” thầm lặng của du lịch Hà Tĩnh

Là những người làm báo chuyên trách tuyên truyền lĩnh vực du lịch của Hà Tĩnh, chúng tôi không chỉ đi và viết, mà còn sống trong sự cảm nhận vẻ đẹp và hương vị quê hương để truyền tất cả tình yêu ấy vào từng câu chữ, khuôn hình.
Thuyết minh viên Đào Anh Tuân: Người “kết nối” lịch sử và hiện tại

Người “kết nối” lịch sử và hiện tại

Học Bác từ những điều bình dị, giản đơn để làm tốt chức trách, nhiệm vụ được giao, hơn 20 năm nay, anh Đào Anh Tuân - Phó Bí thư chi bộ, Phó Giám đốc Ban Quản lý Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc và Khu tưởng niệm Lý Tự Trọng (Hà Tĩnh) trở thành người “kết nối” lịch sử nơi “tọa độ lửa” Ngã ba Đồng Lộc.
Ông bí thư bán cả gia tài giúp làng quê đổi mới

Ông bí thư bán cả gia tài giúp làng quê đổi mới

Nhận trọng trách Bí thư Chi bộ thôn Tân Vĩnh Cần, xã Cẩm Thành (Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh), ông Mai Văn Tường gương mẫu đi đầu, "thắp lửa" cho phong trào xây dựng nông thôn mới bằng quyết tâm cao, nghị lực lớn và cả những hy sinh để biến một làng quê khó khăn thành điểm sáng.
Đổi thay làng muối Châu Hạ

Đổi thay làng muối Châu Hạ

Thôn Châu Hạ (xã Thạch Châu, huyện Thạch Hà,Hà Tĩnh) là vùng quê có nghề muối nổi tiếng. Bao đời nay, người dân nơi đây vẫn luôn giữ gìn và phát triển nghề truyền thống của cha ông để ổn định cuộc sống và nâng cao thu nhập.  
Người phụ nữ hơn 50 năm giữ nghề chằm áo tơi

Người phụ nữ hơn 50 năm giữ nghề chằm áo tơi

Hơn 50 năm giữ nghề, bà Đặng Thị Hiền (xã Quang Lộc, Can Lộc, Hà Tĩnh) không chỉ tạo ra những chiếc áo tơi bền bỉ mà còn dệt nên câu chuyện về sự kiên cường, tình yêu nghề và giá trị văn hóa của một sản phẩm thủ công truyền thống.