Tết “diệt sâu bọ” trong ký ức ngày thơ bé

(Baohatinh.vn) - Với lũ trẻ con chúng tôi ngày ấy, mùng 5/5 (âm lịch) không được gọi tên là Tết Đoan Ngọ mà chỉ tồn tại khái niệm tết "diệt sâu bọ” mà thôi. Ấy là lúc chúng tôi được người lớn làm những cái “phép” lạ lùng và ăn uống, vui chơi thỏa thích.

Mặc cho ý nghĩa nguyên bản của Tết Đoan ngọ là thế nào đi chăng nữa thì theo quan niệm của người Việt, mùng 5/5 âm lịch là thời điểm nóng nhất, trời đất sản sinh nhiều sâu bọ, con người dễ sinh các tật bệnh nên cần phải “diệt trừ sâu bọ”.

Người dân Lộc Hà (Hà Tĩnh) quê tôi cũng không ngoại lệ. Từ tối mùng 4, mẹ đã chuẩn bị cho chị em tôi cơm rượu nếp và một vài thứ quả - thường là những loại quả có vị chua như xoài, mận, chanh. Những thứ quả mà theo giải thích của ông bà, bố mẹ là vị chua sẽ giúp thanh lọc, làm sạch đường tiêu hóa để... “diệt giun sán”.

Tết “diệt sâu bọ” trong ký ức ngày thơ bé

Cơm rượu nếp, các loại quả đặc trưng của mùa hè là những thứ được người lớn dùng để "làm phép" diệt sâu bọ cho lũ trẻ chúng tôi ngày bé. (Ảnh minh họa internet)

Sáng mùng 5, mẹ thức chúng tôi dậy sớm hơn mọi ngày. Chúng tôi được “quán triệt” là không đứa nào được bước chân xuống nền nhà trước khi ăn một loại quả nào đó mà bố mẹ đã chuẩn bị sẵn. Vì sợ sâu bọ “chui vào người” mà đứa nào đứa nấy tuân thủ răm rắp “điều lệnh” ấy.

Sau “nghi thức” mở đầu ngày mới là một công việc rất nhộn nhịp mà năm nào lũ trẻ chúng tôi cũng háo hức ngóng chờ, ấy là đi tìm hái lá để tắm. Cái rộn ràng nhất của ngày Tết Đoan Ngọ ở quê tôi có lẽ là nhà nhà đi hái lá, người người đi hái lá. Trẻ con đứa nào cũng hăng hái lùng sục khắp các góc vườn, dọc theo lối đi trong làng để chứng tỏ mình là đứa trẻ lớn, đảm đang và thành thạo. Năm nào cũng thế, đều đặn và vui tươi.

Tết “diệt sâu bọ” trong ký ức ngày thơ bé

Đi tìm lá để nấu nước tắm là công việc mà bọn trẻ con háo hức mỗi sáng mùng 5. (Ảnh minh họa internet)

Lá bưởi, cây sả, hương nhu, sài đất… được bà nội tôi rửa sạch, đun một nồi nước thật to, trẻ con và người lớn đều tắm gội sạch sẽ, thơm tho bằng nồi nước lá ấy. Mùi thơm của các loại lá trong vườn nhà phảng phất cả không gian.

Đã gọi là tết thì không thể thiếu mâm cỗ và những món ăn. Với Tết Đoan Ngọ, mâm cỗ đặc biệt hơn một chút. Tôi không rõ những nơi khác thế nào nhưng ở quê tôi, tết Đoan Ngọ mà thiếu món bún, thịt vịt xáo măng và bánh đa thì chưa phải là “mùng 5”. Dù giàu nghèo, sang hèn thì cứ trưa mùng 5, hầu như nhà nào cũng nghe tiếng vịt.

Tết “diệt sâu bọ” trong ký ức ngày thơ bé

Bún vịt xáo măng - món ăn không thể thiếu của người dân quê tôi mỗi dịp tết Đoan Ngọ (Ảnh minh họa internet)

Ngoài món đặc trưng đó thì những nhà trong xóm vẫn thường làm món ăn từ các sản vật của vụ chiêm như xôi, các loại chè đỗ đen, đỗ xanh, chè kê… để dâng cúng như một lời tạ ơn trời đất đã ban cho dân làng vụ mùa tươi tốt.

Tết Đoan Ngọ cũng là một dịp đặc biệt để tỏ tình thân – mà theo như cách gọi của người dân quê tôi là “về tết cha mẹ”. Tôi vẫn thường thấy, năm nào cũng thế, sáng mùng 5 là các cô, các chú người thì mang con gà, con vịt, người thì ít tấm bánh nếp, chục bánh rán hay con giò lụa về biếu ông bà nội cùng với những lời chúc sức khỏe, bình an. Bữa cơm trưa mùng 5, mọi người quây quần bên nhau trong không khí vui vẻ, thân tình.

Những tục lệ tốt đẹp đó rất có ý nghĩa với người lớn, còn với bọn trẻ con chúng tôi thì mùng 5 chỉ đơn giản là dịp được ăn uống, vui chơi thỏa thích. Còn gì vui bằng khi sách bút đã gấp gọn trong ngăn bàn, kỳ nghỉ hè vừa bắt đầu, lại được ăn tết và trải nghiệm những điều mới mẻ, thú vị.

Trong ký ức tuổi thơ, tôi vẫn nhớ như in những buổi sáng mùng 5 “diệt sâu bọ” với hoa quả, cơm nếp và nồi nước lá thơm nồng. Bây giờ, ở chợ người ta vẫn bán những loại lá được phơi khô nhưng mùi hương của nồi nước lá “mùng 5” thuở bé vẫn nồng nàn trong tôi một trời thương nhớ.

Chủ đề NGƯỜI HÀ TĨNH

Đọc thêm

Cựu lính Trường Sa hồi sinh vùng "đất chết"

Cựu lính Trường Sa hồi sinh vùng "đất chết"

Từ vùng “đất chết” oằn mình trong lửa đạn chiến tranh, cựu binh Trường Sa Nguyễn Hải Đường ở thôn Hồng Sơn (xã Trường Lưu, Hà Tĩnh) đã hồi sinh, trở thành mô hình kinh tế trù phú, cho thu nhập 2 tỷ đồng/năm.
Biển Xuân Thành ngày càng thêm quyến rũ

Biển Xuân Thành ngày càng thêm quyến rũ

Nhờ chú trọng công tác chỉnh trang, đa dạng dịch vụ nên từ đầu năm đến nay, Khu du lịch Xuân Thành (xã Tiên Điền, Hà Tĩnh) đã đón gần 300 ngàn lượt khách.
Tiếng thì thầm dưới chân cầu Nhe

Tiếng thì thầm dưới chân cầu Nhe

Cầu Nhe (Hà Tĩnh), kể từ 15/4/1968, không đơn thuần chỉ là một địa danh mà đã trở thành một vùng đất thiêng. Tháng Bảy, dưới chân cầu, sông vẫn thì thầm câu chuyện bi hùng một thuở cha ông...
Biển về đêm

Biển về đêm

Nếu ban ngày, biển Kỳ Ninh (phường Hải Ninh, Hà Tĩnh) rực rỡ ánh nắng và sôi động thì khi đêm xuống, nơi đây lại khoác lên mình vẻ đẹp huyền bí, thơ mộng.
Những chuyện chưa kể về Ngã ba Đồng Lộc

Những chuyện chưa kể về Ngã ba Đồng Lộc

Trong vô vàn câu chuyện về Ngã ba Đồng Lộc huyền thoại đã trở nên quen thuộc, ít ai biết rằng, những con ngõ, ngôi nhà ở thôn Mai Long (xã Xuân Lộc, Hà Tĩnh) là nơi từng lưu dấu bước chân, tiếng cười nói của 10 nữ liệt sỹ TNXP Tiểu đội 4, Đại đội 552 trước lúc họ đi vào bất tử.
Về làng có 3 di sản được UNESCO vinh danh

Về làng có 3 di sản được UNESCO vinh danh

Làng Trường Lưu xưa - xã Trường Lưu nay tự hào với 3 di sản được UNESCO vinh danh. Không dừng lại ở một danh xưng hành chính ở Hà Tĩnh, Trường Lưu còn ẩn chứa trong đó nhiều giá trị văn hóa đặc sắc, riêng có, được lưu truyền qua nhiều thế hệ.
Thức giấc cùng biển Thạch Hải

Thức giấc cùng biển Thạch Hải

Khi trời chưa sáng hẳn thì tại bãi biển Thạch Hải (Hà Tĩnh), một nhịp sống khác đã bắt đầu. Nhiều người tìm về với biển lúc bình minh, đánh thức cơ thể bằng một "liều thuốc" từ gió, sóng và cát.
Giữa tuần, biển Thiên Cầm vẫn kín người

Giữa tuần, biển Thiên Cầm vẫn kín người

Dù đang ở thời điểm giữa tuần nhưng rất đông du khách vẫn tìm về với biển Thiên Cầm (Hà Tĩnh) để xua tan sự oi bức, nắng nóng của thời tiết những ngày tháng 7.
Thành Sen - "dấu son" trong lòng người Hà Tĩnh

Thành Sen - "dấu son" trong lòng người Hà Tĩnh

Từ một câu chuyện trong sử sách, tên gọi Thành Sen (Hà Tĩnh) đã ra đời và theo suốt dặm dài lịch sử của vùng đất này. Tên gọi ấy đã ăn sâu vào ký ức, trở thành niềm tự hào của nhiều thế hệ.
 Niềm vui tháng Bảy của nhiều gia đình liệt sỹ

Niềm vui tháng Bảy của nhiều gia đình liệt sỹ

Tháng 7 này trở nên đặc biệt hơn với nhiều gia đình liệt sỹ ở Hà Tĩnh khi phần mộ người thân được đưa về yên nghỉ nơi đất mẹ, khi tấm bằng “Tổ quốc ghi công” được trao tặng trang nghiêm, trọng thể.
Sáng mãi tinh thần thanh niên xung phong

Sáng mãi tinh thần thanh niên xung phong

Những ngày tháng Bảy, đất nước lại lặng mình trong những ký ức thiêng liêng về những năm tháng khói lửa. Trong dòng chảy lịch sử ấy, lực lượng TNXP Hà Tĩnh để lại nhiều dấu ấn hào hùng, góp phần viết nên bản hùng ca bất tử bằng sức trẻ và lòng yêu nước cháy bỏng.
Quyến rũ bình minh biển Thiên Cầm

Quyến rũ bình minh biển Thiên Cầm

Biển cả không những cho ta nguồn lợi hải sản quý giá mà còn mang đến bao điều thú vị. Về xã Thiên Cầm (Hà Tĩnh), sau khi khám phá chợ cá Cồn Gò vào tờ mờ sáng, du khách có thể ngắm bình minh và thỏa thích “check in”, ghi lại những kỷ niệm đẹp về mảnh đất và con người nơi đây.
Cụ bà U100 say mê Truyện Kiều

Cụ bà U100 say mê Truyện Kiều

Truyện Kiều có sức sống mãnh liệt trong văn học Việt Nam, phổ biến trong các tầng lớp nhân dân. Dù gần 100 tuổi, cụ Trần Thị Tám ở xã Hồng Lộc (Hà Tĩnh) vẫn thuộc và say sưa luận giải Kiều.
Có một "phố cổ" giữa lòng xã nhỏ nhất Hà Tĩnh

Có một "phố cổ" giữa lòng xã nhỏ nhất Hà Tĩnh

Giữa một vùng quê ven sông La - nơi được biết đến là xã nhỏ nhất của tỉnh Hà Tĩnh lại tồn tại một góc phố mang dáng dấp cổ kính, phảng phất hồn xưa như một “phố cổ Hà Nội” thu nhỏ.
Ngắm diện mạo đôi bờ sông Trí

Ngắm diện mạo đôi bờ sông Trí

Dự án nâng cấp tuyến kè và đường hai bên bờ sông Trí hoàn thành đã mang lại diện mạo đô thị cho phường trung tâm phía Nam Hà Tĩnh.