Tiêu “của để dành”
BHXH được coi là “của để dành” đối với lao động khi đến tuổi nghỉ hưu. Tuy nhiên, thời gian gần đây, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, lượng người lao động bị thất nghiệp nhiều khiến họ không có khả năng đóng tiếp. Rất nhiều lao động trên cả nước chờ đợi đủ 12 tháng sau thời điểm dừng đóng BHXH để làm hồ sơ xin rút BHXH một lần.
Từ đầu năm đến nay, BHXH Hà Tĩnh nhận được 2.017 hồ sơ đề nghị giải quyết chế độ BHXH một lần
Sau 6 năm làm kỹ thuật viên tại Công ty Cổ phần Truyền hình cáp Hà Tĩnh, anh Trương Đức Thọ (ở phường Hà Huy Tập - TP Hà Tĩnh) đã nghỉ việc và lao động tự do. Dù đã được tư vấn chuyển sang đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, nhưng anh Thọ vẫn nộp hồ sơ đề nghị giải quyết BHXH một lần.
Anh Thọ cho biết: “Hiện tại, công việc của tôi không ổn định, tình hình dịch bệnh Covid-19 lại có nhiều diễn biến mới nên cuộc sống gia đình khá khó khăn. Tôi cũng đã nghiên cứu đến phương án xin bảo lưu thời gian đóng để sau này khi tình hình ổn định, có thể đóng tiếp nhưng cũng phân vân muốn nhận tiền một lần để giải quyết khó khăn trước mắt”.
Nếu tiếp tục tham gia BHXH, sau này khi đủ điều kiện anh Thọ vừa được hưởng lương hưu vừa được cấp thẻ BHYT và giải quyết chế độ tử tuất khi qua đời. Đó là chưa kể, trong tờ trình đề nghị xây dựng Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) mới đây, Bộ LĐ-TB&XH đã đề xuất điều chỉnh điều kiện hưởng lương hưu theo hướng giảm dần số năm đóng BHXH tối thiểu từ 20 năm xuống còn 15, hướng tới 10 năm. Vì vậy, để giải quyết khó khăn trước mắt, anh Thọ cũng như người lao động sẽ chịu nhiều thiệt thòi khi hết tuổi lao động.
Trong quá trình thất nghiệp, người lao động có thể nghiên cứu để tham gia BHXH tự nguyện hoặc bảo lưu quá trình đóng.
Anh Nguyễn Mạnh Toàn - Phó trưởng phòng Truyền thông và Phát triển đối tượng, BHXH Hà Tĩnh chia sẻ: “Nhận BHXH một lần chính là người lao động đang tiêu “của để dành” của chính mình. Trong khi thực tế, người lao động có nhiều sự lựa chọn. Thứ nhất là bảo lưu thời gian đóng, thứ hai là chuyển sang hình thức đóng BHXH tự nguyện. Nếu đóng BHXH tự nguyện, người lao động trên địa bàn Hà Tĩnh còn có cơ hội được ngân sách tỉnh hỗ trợ thêm 20% mức chuẩn nghèo theo Nghị quyết 177/2019/NQ-HĐND của HĐND tỉnh (ngoài chính sách hỗ trợ của Trung ương)”.
Theo thống kê của BHXH Việt Nam, từ đầu năm đến nay, cả nước có hơn 226.500 người hưởng BHXH một lần, tăng gần 25% so với cùng kỳ năm 2020. Người hưởng BHXH một lần chủ yếu thuộc nhóm lao động trẻ tuổi và tập trung ở khu vực ngoài nhà nước. Đó cũng là thực trạng ở Hà Tĩnh. Nếu tình trạng này kéo dài, sẽ ảnh hưởng rất lớn đến an sinh xã hội trong những năm tiếp theo. | |
Những hệ luỵ về sau
Việc nhận BHXH một lần sẽ khiến người lao động bỏ lỡ cơ hội được hưởng lương hưu để trang trải cuộc sống. Hơn nữa còn đánh mất cơ hội được hưởng chế độ BHYT để chăm sóc sức khỏe khi về già. Theo tính toán, nếu cùng một thời gian đóng BHXH thì lợi ích bằng tiền khi hưởng lương hưu hằng tháng sẽ cao hơn nhiều khi hưởng BHXH một lần.
Bên cạnh đó, việc người lao động đăng ký nhận BHXH một lần không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của họ, mà còn làm ảnh hưởng tới tình hình kinh tế - xã hội, cũng như việc bảo đảm an sinh xã hội.
Tại hệ thống các cơ quan BHXH trên toàn tỉnh, mỗi cán bộ ở bộ phận giao dịch một cửa đều có trách nhiệm tư vấn, tuyên truyền thêm về chính sách BHXH cho người lao động khi họ đến làm thủ tục đề nghị giải quyết BHXH 1 lần.
Ông Phan Văn Anh - Phó Giám đốc BHXH Hà Tĩnh cho biết: “Hiện nay, hệ thống cơ quan BHXH trên toàn tỉnh cũng đã bố trí cán bộ thường trực ở bộ phận tiếp nhận và quản lý hồ sơ để tuyên truyền, vận động người lao động trở lại tham gia vào hệ thống an sinh khi họ đến làm thủ tục, tuy nhiên lượng người quay trở lại tham gia đạt con số không đáng kể, chủ yếu là họ vẫn quyết tâm rút BHXH một lần. Nếu đã hưởng BHXH một lần, người lao động sẽ không có khả năng tích lũy thời gian để hưởng lương hưu nữa, khi về già sẽ không có nguồn thu nhập, không có sự hỗ trợ về BHYT thì quá thiệt thòi”.
Để giảm những hệ luỵ lâu dài đối với mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội, trong tờ trình Chính phủ về đề xuất sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 của Bộ LĐ-TB&XH có nội dung thắt chặt các điều kiện hưởng BHXH một lần.
Trong khi chờ những giải pháp từ Chính phủ, để hạn chế tình trạng này, BHXH Hà Tĩnh đã chỉ đạo BHXH các huyện, thị xã, thành phố tăng cường công tác truyền thông để các chính sách, quy định liên quan đến BHXH đến gần với người lao động hơn nữa. Từ đó, góp phần giúp người lao động nhận thức và có cái nhìn đúng đắn, toàn diện về các chính sách an sinh xã hội mà Nhà nước muốn hướng tới và đem lại cho người dân thông qua các chính sách, chế độ về BHXH.
