 |
Hồ Tràng Riềng (Hương Sơn) xuống cấp nghiêm trọng nhưng chưa được đầu tư sửa chữa. |
Hồ đập mất an toàn
Ông Trần Duy Chiến - Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi Hà Tĩnh cho hay: Toàn tỉnh hiện có 128 hồ đập thủy lợi lớn nhỏ hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng, chiếm gần 40% tổng số hồ đập. Trong đó, nhiều hồ đập thấm lớn, nước chảy thành dòng, đỉnh đập thấp hơn cao trình tràn xả lũ nên khi xẩy ra mưa lũ, nước tràn qua đỉnh đập, nguy cơ vỡ đập rất cao. Thực trạng hồ đập xuống cấp ngày càng đe dọa đến an toàn tính mạng, tài sản của người dân vùng hạ du. Hàng năm, kinh phí của tỉnh “rót” về cho các địa phương và tiền thủy lợi phí để các đơn vị quản lý, nâng cấp, sửa chữa các hồ đập như “muối bỏ biển”.
Xã Hương Thủy (Hương Khê) là địa phương thường xuyên bị ngập lụt và có nhiều công trình hồ đập bị xuống cấp nghiêm trọng; trong đó, không ít công trình hư hỏng nặng do thiên tai. Chủ tịch UBND xã Hương Thủy - Nguyễn Ngọc Thọ cho biết: Toàn xã có 7 hồ đập lớn nhỏ, nhưng hầu hết đều xuống cấp, nguy hiểm nhất hiện nay là đập Trạng và Khe Vôi, Khe Dam, Khe Du. Tại đập Trạng, hai bên tràn bị xói lở nghiêm trọng khiến hàng chục hộ dân ngày đêm thấp thỏm lo âu. Ông Đặng Đình Ân (xóm 1) lo lắng: “Mặc dù đập Trạng đã được đơn vị quản lý sửa chữa nhưng xem ra vẫn chưa đảm bảo an toàn. Vào mùa mưa lụt, không chỉ gia đình tôi mà rất nhiều hộ dân ở đây mất ăn, mất ngủ”.
Không thể không lo khi các hồ đập này được xây dựng cách đây hơn 40 năm mà chưa được đầu tư nâng cấp, sửa chữa một cách kiên cố. Người dân sống gần đập Khe Vôi cho rằng, thân đập và tiêu năng bị rò rỉ nước, nhiều năm nay không thể tích nước để phục vụ sản xuất nông nghiệp. Chính quyền và ngành chức năng đều biết, nhân dân đã nhiều lần kiến nghị... nhưng biện pháp thường thấy cũng chỉ là khắc phục tạm thời.
Mới đây, tỉnh ban hành quyết định hỗ trợ 3.450 triệu đồng cho các địa phương và công ty thủy lợi để sửa chữa 10 công trình cấp bách trong mùa mưa bão. Tuy nhiên, theo ông Phan Xuân Nam - Trưởng ban A huyện Vũ Quang, số tiền 500 triệu đồng tỉnh phân bổ để sửa chữa hồ Khe Nguồn ở xã Hương Minh quá ít so với tình trạng hư hỏng nên khó có thể triển khai thi công. Còn theo ông Trần Duy Chiến, để nâng cấp, sửa chữa 128 hồ đập có nguy cơ mất an toàn theo tiêu chuẩn, thiết kế mới thì cần khoảng 2.000 tỷ đồng. Thiếu kinh phí, hàng năm, các đơn vị quản lý, địa phương chỉ có thể sửa chữa theo kiểu “chắp vá“ nên khó đảm bảo an toàn cho các công trình. Giải pháp trước mắt là các địa phương, đơn vị quản lý phải xây dựng phương án để bảo vệ an toàn các công trình và người dân trong mùa mưa bão.
 |
Đập Khe Mui (Hương Khê) xuống cấp nghiêm trọng. |
“4 tại chỗ” chưa sẵn sàng
Trong chuyến công tác tại huyện Vũ Quang về chỉ đạo phòng chống bão lụt năm 2014, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Đình Sơn trực tiếp về xã Đức Bồng kiểm tra phương án “4 tại chỗ”, trong đó có nội dung chủ động phương tiện sẵn sàng ứng cứu khi có tình huống xấu xẩy ra. Tại đây, Phó Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị xã cho người vận hành thử thuyền máy. Mặc dù thuyền nổ, máy hoạt động nhưng hệ thống đèn lại không sáng. Qua quan sát, chúng tôi thấy mạng nhện bám đầy phương tiện cứu hộ chủ lực.
Đây chỉ là ví dụ nhỏ ở một địa phương đã sẵn sàng để đón đoàn kiểm tra. Tại không ít địa phương khác, việc chuẩn bị “4 tại chỗ” dường như chỉ nghiêm túc… trên văn bản, còn thực tế triển khai vẫn nặng tính đối phó, hình thức. Một số chủ tịch xã lại không nắm được các phương án phòng chống bão lụt, tìm kiếm cứu nạn cụ thể như thế nào, hợp đồng với các phương tiện, vật tư ra sao mà đều khoán trắng cho cán bộ chuyên trách. Công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức cho người dân về thiên tai bão lũ, cách thức phòng, chống còn hạn chế.
Ông Nguyễn Trọng Hoài - Trưởng phòng NN&PTNT huyện Hương Khê cho biết: Qua kiểm tra việc chuẩn bị “4 tại chỗ” ở các địa phương, nhiều xã xây dựng phương án chất lượng còn thấp, chưa đưa ra được tình huống xấu nhất để có biện pháp giải quyết cụ thể. Đặc biệt, không xác định được số hộ, số khẩu, vị trí cần phải di dời; phương án đảm bảo ANTT, ATGT trong mưa lũ. Các xã Hương Liên, Hương Đô, thị trấn chưa có quyết định giao chỉ tiêu lương thực, thực phẩm, phương tiện cho các thôn, xóm. Ngoài ra, một số xã chưa thành lập đội tuần tra, xung kích, cứu hộ, cứu nạn cấp thôn xóm; hợp đồng nguyên tắc không đúng thể thức và nội dung như xã Phương Điền; không đảm bảo điều kiện hợp đồng phương tiện như Hà Linh, Phúc Đồng...
Do nhận thức của chính quyền một số xã và cộng đồng người dân về việc chủ động phòng ngừa thiên tai chưa cao nên công tác chuẩn bị “4 tại chỗ” còn gặp nhiều khó khăn. Người dân thiếu kiến thức về các biện pháp phòng tránh, ứng phó với thiên tai, thảm họa. Tư tưởng chủ quan, mất cảnh giác vẫn tồn tại phổ biến dẫn đến tổn thất, thiệt hại không đáng có. Việc dự trữ lương thực, thực phẩm thiết yếu trong nhân dân chưa được chú trọng. Nhiều địa phương lũ lụt xẩy ra mới 2 ngày, người dân đã hết lương thực, thực phẩm...
Trong khi đó, “điều kiện tiên quyết và nhất quán là phải thực hiện tốt phương châm “4 tại chỗ” nhằm giảm thiểu thiệt hại về người và cơ sở vật chất, tài sản của nhân dân khi bão lũ xẩy ra. Điều đó đòi hỏi sự vào cuộc một cách nghiêm túc, quyết liệt của cả hệ thống chính trị và mỗi gia đình, người dân… để có thể ứng phó và khắc phục hậu quả khi bão lũ xẩy ra”, ông Bùi Lê Bắc - Chánh văn phòng Ban Chỉ huy phòng chống bão lụt - tìm kiếm cứu nạn tỉnh khẳng định.
(Còn nữa...)
