Truyền thống yêu nước, kiên cường chống giặc ngoại xâm của người Hà Tĩnh

(Baohatinh.vn) - Nhìn lại lịch sử thì bất cứ thời đại nào và trước bất cứ kẻ thù nào, Hà Tĩnh vẫn là vùng phên dậu, căn cứ địa - nơi cung cấp sức người, sức của và hy sinh lớn lao cho dân tộc.

Ở đây, chủ nghĩa yêu nước, ý chí chiến đấu kiên cường để giành độc lập cho dân tộc, tinh thần cách mạng quật khởi như một hằng số, thấm sâu trong cốt cách, phẩm chất của người Hà Tĩnh.

Thế kỷ thứ VIII đã có khởi nghĩa Mai Thúc Loan. “Tiếng hô hưởng ứng bốn phương/ Uy danh bách chiến khiến Đường phải kinh/ Sông Lam trăng lấp sóng kình/ Núi Hùng sớm đã bặt hình sói lang”(1). Điều này đã khẳng định người dân ở đây không chỉ tham gia, hưởng ứng các phong trào nổi dậy mà còn tự mình đứng ra tổ chức các cuộc khởi nghĩa chống lại kẻ thù phương Bắc để giành độc lập.

Truyền thống yêu nước, kiên cường chống giặc ngoại xâm của người Hà Tĩnh

Cụm di tích thành Sơn Phòng, đền Công Đồng, đền Trầm Lâm (xã Phú Gia, Hương Khê, Hà Tĩnh) chứa đựng nhiều giá trị quý báu về lịch sử, văn hóa, tâm linh.

Trong gần 1 thế kỷ cuối triều Lý, miền Hà Tĩnh lại thường xuyên chịu nạn cướp phá của quân Chân Lạp, Chăm Pa. Cuộc sống của người dân ít khi được yên ổn. Tuy nhiên, Hà Tĩnh trở thành nơi dự trữ lương thảo cho các cuộc chinh chiến của nhà Trần, nhà Hồ, nơi xuất phát của các cuộc hành quân vào Chăm Pa hay sang Ai Lao. Thấy được sự đóng góp to lớn của nhân dân vùng này nên trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên - Mông lần thứ hai năm 1285, vua Trần Nhân Tông đã tự hào nói (dịch nghĩa): “Cối kê chuyện cũ người nên nhớ/ Hoan Diễn còn kia chục vạn quân” (2).

Trong các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm thế kỷ thứ XV, người Hà Tĩnh đã tham gia cuộc khởi nghĩa của Trần Ngỗi có quốc công Đặng Tất, một vị tướng chỉ huy xuất sắc. Tấm gương tiết liệt của danh tướng Đặng Dung; uy vũ lừng lẫy trời Nam của nghĩa vương Nguyễn Biểu… vang dội non sông.

Trong cuộc kháng chiến chống quân Minh còn có những vị tướng tài danh như: Nguyễn Biên với khởi nghĩa ở Động Choác (Cẩm Xuyên); Nguyễn Tuấn Thiện, vị khai quốc công thần triều Lê vùng lên theo cờ nghĩa Lam Sơn… Sau này, Hoàng giáp Bùi Dương Lịch đã có thơ vịnh núi Thiên Nhẫn. “Đất giáp ba sông hiểm/ Núi như muôn ngựa phi/ Chương, Hương chia hai ngả/ Lam, Phố hợp ba chi/ Hoan, Đức khoe trấn hiểm/ Trà, Cao giữ biên thùy/ Bình Ngô ngày thuở ấy/ Phá giặc dựng cơ ngơi” (3).

Truyền thống yêu nước, kiên cường chống giặc ngoại xâm của người Hà Tĩnh

Bảo vật quốc gia súng thần công “Bảo Quốc an dân Đại tướng quân” năm Minh Mệnh thứ 2 (1821) được phát hiện tại vùng biển Nghi Xuân năm 2003. (Trong ảnh: 1 trong 3 khẩu súng thần công được trưng bày tại bảo tàng tỉnh). Ảnh: Thiên Vỹ.

Đây là thời kỳ Nhân dân Hà Tĩnh góp nhiều công sức cùng với nghĩa quân Lam Sơn xây đắp một loạt thành lũy trong khu căn cứ Đỗ Gia. Thanh niên trai tráng các châu, huyện náo nức lên đường gia nhập nghĩa quân tham gia nhiều trận đánh thắng vang dội như trận Bồ Đằng, Trà Lân. “Mở nước ghi công trong Lê sử/ Truyền đời đức dài tựa Phố giang” (4).

Sau thời kỳ Lê - Mạc, Trịnh - Nguyễn phân tranh (thế kỷ XVI - XVII), đến cuối thế kỷ XVIII, người Hà Tĩnh tiếp tục tham gia cùng vua Quang Trung đại phá quân Thanh. Tên tuổi và công lao những người con ưu tú của Hà Tĩnh như các Đô đốc Hồ Phi Chấn, Dương Văn Tào - những tướng lĩnh tài ba đã góp phần làm nên đại thắng mùa xuân Kỷ Dậu (1789) ở Thăng Long đánh tan 20 vạn quân Thanh.

Một trong những thời kỳ vẻ vang của Hà Tĩnh từ sau ngày thành lập tỉnh năm 1831 là phong trào kháng chiến chống thực dân Pháp. Ngay từ năm 1858, tướng công Nguyễn Công Trứ (1778 - 1858) khi 80 tuổi đã về hưu, sức yếu vẫn dâng sớ xin nhà vua ra trận cứu nước. Cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, các cuộc đấu tranh, khởi nghĩa trên đất Hà Tĩnh không ngơi nghỉ, luôn sục sôi ý chí diệt giặc cứu nước.

Năm 1874, khởi nghĩa “cờ vàng” của Trần Quang Cán (xã Sơn Trung, Hương Sơn) và Nguyễn Huy Điển (xã Thạch Xuân, Thạch Hà). Năm 1885, Lê Ninh dấy binh xướng nghĩa trong phong trào Cần vương. Cũng năm đó, Phan Đình Phùng tổ chức và trở thành thủ lĩnh cuộc khởi nghĩa Hương Khê. Đây là một cuộc kháng chiến rộng khắp đã bùng lên ở Hà Tĩnh. Các tầng lớp sỹ phu và Nhân dân đã nhất tề nổi dậy làm cho thực Pháp và triều đình phong kiến lo sợ phải dốc toàn lực để đối phó, đàn áp.

Trong cuộc khởi nghĩa Hương Khê, Cao Thắng - một dũng tướng tài của nghĩa quân đã chế thành công loại súng trường theo mẫu 1784 của Pháp để bắn Pháp.

Truyền thống yêu nước, kiên cường chống giặc ngoại xâm của người Hà Tĩnh

Tượng đài Xô viết Nghệ Tĩnh tại thị trấn Nghèn, Can Lộc. Ảnh: Huy Tùng

Tháng 3/1930, Đảng bộ Hà Tĩnh được thành lập, lãnh đạo Nhân dân làm nên cao trào Xô-viết Nghệ Tĩnh năm 1930 - 1931. “Trống Xô-viết rung trời cách mạng/ Cờ búa liềm đỏ đất Hồng Lam!” (Tố Hữu). Tinh thần yêu nước cùng với lý tưởng cách mạng đã tạo nên sức mạnh vĩ đại của vùng đất và con người nơi đây. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Hà Tĩnh tiếp tục góp phần quan trọng vào kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và bảo vệ biên giới sau này.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Hà Tĩnh - từ trận đầu thắng Mỹ (26/3/1965) ở núi Nài đến những chiến công trên mặt trận giao thông vận tải, những đợt tuyển quân lớn với hàng vạn con em lên đường ra trận đã góp phần vào những chiến công chung của dân tộc. Những tên đất, tên làng, tuyến đường như Ngã ba Đồng Lộc, phà Bến Thủy, Địa Lợi, Linh Cảm, Làng K130, Đèo Ngang… đã đi vào lịch sử của dân tộc anh hùng.

Truyền thống yêu nước, kiên cường chống giặc ngoại xâm của người Hà Tĩnh

Toàn cảnh Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc. Ảnh: Huy Tùng

Truyền thống yêu nước, kiên cường chống giặc ngoại xâm của vùng đất và con người Hà Tĩnh đã tô thắm trang sử vàng đấu tranh chống giặc ngoại xâm của dân tộc Việt Nam. Truyền thống đó như những tượng đài, những di sản vô giá để các thế hệ tiếp nối gìn giữ, phát huy, tạo thành sức mạnh bảo vệ non sông gấm vóc..

-------------------------

(1) Lịch sử Hà Tĩnh tập 1. NXB Chính trị quốc gia, HN. 2000, tr.110;

(2), (3), (4) Sđd, tr.143, 193, 204.

Đọc thêm

Huyền thoại Xô viết ở Phù Lưu Thượng...

Huyền thoại Xô viết ở Phù Lưu Thượng...

Phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh ở Phù Lưu Thượng nay là xã Hồng Lộc (Lộc Hà, Hà Tĩnh) đã gửi vào tâm thức thế hệ trẻ niềm tự hào, biết ơn để nỗ lực hơn trong cống hiến xây dựng quê hương.
20 giếng cổ ở Lộc Hà được trùng tu như thế nào?

20 giếng cổ ở Lộc Hà được trùng tu như thế nào?

Hình ảnh cây đa, giếng nước, sân đình là biểu tượng làng quê Việt Nam, tuy nhiên, qua thời gian, không ít giếng làng đã trở thành phế tích. Tại Lộc Hà (Hà Tĩnh), người dân bằng nhiều cách làm đã trùng tu, phục dựng giếng làng nhằm lưu giữ những giá trị văn hóa.
Là quân nhưng chúng tôi ở trong dân

Là quân nhưng chúng tôi ở trong dân

Sau khi hoàn thành nghĩa vụ quân sự, cùng với phát triển kinh tế, anh Nguyễn Ngọc Quyết (Hương Khê, Hà Tĩnh) tiếp tục tham gia lực lượng dự bị động viên, là tấm gương tiêu biểu ở đơn vị, địa phương.
Người trẻ và khát vọng chinh phục đỉnh cao

Người trẻ và khát vọng chinh phục đỉnh cao

Kế thừa, phát huy truyền thống hiếu học của thế hệ cha ông, những người trẻ Hà Tĩnh ngày nay đang nỗ lực học tập, rèn luyện để hoàn thiện tri thức, trở thành những công dân hội nhập.
Nghe cựu chiến binh Hà Tĩnh kể chuyện lái xe cho Bác Hồ

Nghe cựu chiến binh Hà Tĩnh kể chuyện lái xe cho Bác Hồ

Từng vinh dự được lái xe phục vụ Bác Hồ nhân dịp Việt Nam tổ chức lễ duyệt binh diễn ra trên quảng trường Ba Đình vào năm 1955, ông Trương Quang Hảo (90 tuổi, ở phường Hà Huy Tập, TP Hà Tĩnh) đã cảm nhận được sự giản dị, gần gũi, tình cảm ấm áp của Người.
Trên quê hương Xô viết anh hùng

Trên quê hương Xô viết anh hùng

Những ngày này, trong phấp phới cờ đỏ sao vàng tung bay trên những vùng quê nông thôn mới khang trang ở các huyện Can Lộc, Lộc Hà (Hà Tĩnh), dường như vẫn còn nghe âm vang tiếng trống Xô viết giục giã thuở nào…
Về Hà Tĩnh, xem các đô vật thi tài

Về Hà Tĩnh, xem các đô vật thi tài

Với đông đảo đô vật từ nhiều lứa tuổi, trong và ngoài xã tham gia, hội vật truyền thống ở Thuần Thiện (Can Lộc, Hà Tĩnh) đã trở thành nét văn hóa độc đáo của người dân nơi đây nhằm chào mừng Quốc khánh 2/9.
Trái tim người lính mang nặng ân tình

Trái tim người lính mang nặng ân tình

“Nợ ân tình” là món nợ của một trái tim nhân hậu, đầy yêu thương với cuộc đời, con người. Đọc cuốn hồi ký, chúng ta càng hiểu hơn trái tim mang nặng ân tình của một người cựu binh, càng yêu thêm những người lính, yêu thêm đất nước Việt Nam một thời đạn lửa, gian lao khó nhọc nhưng anh hùng, vinh quang.
Nghị lực của Ánh

Nghị lực của Ánh

Sinh ra không có bố, mẹ mắc bệnh thần kinh, 12 tuổi Nguyễn Thị Hồng Ánh (SN 2006, trú thôn Thanh Bình, xã Đức Lĩnh, huyện Vũ Quang) được đưa vào Làng Trẻ em mồ côi Hà Tĩnh. Không đầu hàng trước số phận, em đã vươn lên trong học tập để bước vào giảng đường đại học với số điểm 28,25.
 Hương Sơn trong tiếng vọng ngàn xưa

Hương Sơn trong tiếng vọng ngàn xưa

Phát huy các giá trị truyền thống lịch sử văn hóa, cách mạng, huyện Hương Sơn (Hà Tĩnh) không ngừng nỗ lực vươn lên, đạt nhiều thành tựu trong xây dựng quê hương, đất nước.
Mạch nguồn ví, giặm trong các loại hình nghệ thuật

Mạch nguồn ví, giặm trong các loại hình nghệ thuật

Từ những điệu ví, câu hò của ông cha xưa, ngày nay, dân ca ví, giặm được tiếp biến trong nhiều loại hình nghệ thuật, tạo sức sống bền lâu trong đời sống của người dân Hà Tĩnh cũng như cả nước.
Hào khí Cách mạng tháng Tám hôm nay

Hào khí Cách mạng tháng Tám hôm nay

Cùng với cả nước, suốt những năm qua, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Hà Tĩnh đã phát huy tốt tinh thần, hào khí Cách mạng tháng Tám năm 1945 để xây dựng quê hương ngày càng phát triển, vững mạnh.
Dưới trời thu xanh thắm...

Dưới trời thu xanh thắm...

Tháng Tám về gọi dậy cả miền ký ức hào hùng của lịch sử, đặc biệt là không khí của cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền năm 1945 trong lòng mỗi người dân Hà Tĩnh nói riêng và người Việt Nam nói chung.
Trên những vùng quê cách mạng ở Hà Tĩnh

Trên những vùng quê cách mạng ở Hà Tĩnh

Mỗi độ tháng Tám về, lòng người Hà Tĩnh thường nghĩ đến những ngày đầu làm cách mạng của cha ông. Trong dòng hồi tưởng ấy, chúng tôi có dịp về thăm một số vùng quê cách mạng nổi tiếng năm xưa.
Thêm 14 di tích lịch sử, văn hóa cấp tỉnh Hà Tĩnh

Thêm 14 di tích lịch sử, văn hóa cấp tỉnh Hà Tĩnh

Việc được xếp hạng di tích lịch sử, văn hóa cấp tỉnh sẽ là cơ sở để các địa phương sở hữu di tích trên địa bàn Hà Tĩnh tăng cường công tác bảo tồn và phát huy các giá trị di sản.