Nhớ mãi Lê Hàm, người nhạc sĩ của những bài hát nổi tiếng về xứ Nghệ

(Baohatinh.vn) - Tin nhạc sĩ Lê Hàm - tác giả của nhiều bài hát nổi tiếng về xứ Nghệ bằng âm hưởng dân ca ví, giặm đã qua đời vào tối 18/9 tại TP Vinh (Nghệ An) khiến nhiều bạn bè văn nghệ sĩ Hà Tĩnh hết sức hẫng hụt, tiếc thương.

Dòng nước sông La vẫn xanh trong, mềm mại, như gái Lam Hồng hiền hậu, thủy chung/Đẹp lắm ai ơi gái sông La, Hồng Lĩnh. Xô viết quê mình gái nỏ kém chi trai... Những ca từ và âm hưởng bài hát “Gái sông La” do nhạc sĩ Lê Hàm sáng tác trong những năm kháng chiến chống Mỹ vang lên khắp một dải quê hương trong thời lửa khói đã thôi thúc phong trào “Ba đảm đang” trên miền đất Hà Tĩnh. Giờ đây, ca khúc ấy lại ngân lên trong tôi gợi lên bao nhớ thương về người nhạc sĩ đã cống hiến cho âm nhạc nước nhà đến những năm tháng cuối cùng của cuộc đời.

img-3108-1-852.jpg
Nhạc sĩ Lê Hàm.

Nhạc sĩ Lê Hàm sinh năm 1934 tại xã Diễn Hồng (Diễn Châu, Nghệ An). Sau khi tốt nghiệp Trường Âm nhạc Việt Nam, Nhạc sĩ Lê Hàm vào giới tuyến Vĩnh Linh phục vụ chiến đấu. Năm 1963 trở lại Hà Tĩnh, nơi từng ghi dấu những năm tháng ấu thơ gắn bó với câu hò điệu ví dòng La, và chứng kiến tinh thần chiến đấu dũng cảm của những người con gái Hà Tĩnh, ông đã viết bài hát “Gái sông La”.

Đặc biệt, trận đầu thắng Mỹ trên đất Hà Tĩnh (1965) đã phả vào tâm hồn ông âm hưởng hào hùng, cảm xúc tin tưởng và tự hào về sức mạnh của quân dân Hà Tĩnh. Liên tiếp 3 bài hát: “Hà Tĩnh quê hương ta”, “Chiến công Hà Tĩnh vẻ vang”, “Em yêu Hà Tĩnh”... đã ra đời trong thời điểm này. Sau đó là nhạc phẩm "Ta lại về Nghi Xuân", "Nhớ tiếng em ca", "Tiếng hát Hương Sơn". Ngôn ngữ âm nhạc Lê Hàm ngọt ngào, giàu chất dân ca, gần gũi với quê hương xứ Nghệ, kết hợp hài hòa chất liệu dân gian và kỹ thuật sáng tác. Giai điệu của các ca khúc đó đến nay còn ngân vang trong lòng nhiều thế hệ.

z5846173584373_6be256843932829f7befb10c61614115.jpg
Cuốn sách "Âm nhạc dân gian xứ Nghệ" do nhạc sĩ Lê Hàm chủ biên.

Tuy không sinh ra và lớn lên ở Hà Tĩnh nhưng Lê Hàm gắn bó sâu nặng với mảnh đất và con người, với ngọn nguồn câu hát dân ca nơi đây. Nhạc sĩ Lê Hàm từng là Trưởng đoàn văn công Hà Tĩnh từ năm 1970-1976. Thời kỳ này và cả về sau, ông đã dành khá nhiều thời gian về các vùng quê: Đức Thọ, Kỳ Anh, Hương Sơn, Hồng Lĩnh, Nghi Xuân... sưu tầm các làn điệu dân ca ví, giặm cổ. Ông đã sưu tầm được hàng trăm làn điệu dân ca hò, vè, ví... trong đó có những điệu hò rất lạ mà đến nay không còn ai nhớ nữa như: “Hò xưa gỗ”, “Hò khoan đi đường”, "Hò kéo lưới”, “Hò lơ”...

Những lần trò chuyện, gặp gỡ ông về dân ca xứ Nghệ, ông đã giúp tôi hiểu và phân biệt được thế nào là “Ví sông Lam”, “Ví sông La”, “Ví nước ngược”, “Ví nước xuôi” vì ông từng không ít lần từ ấu thơ đến lúc trưởng thành ngồi trên những con thuyền ngược xuôi trên sông Lam, sông La để ghi lại, phân biệt cách người dân làng chài đã hát ví như thế nào, từ đó tìm ra nguồn gốc, đặc điểm âm nhạc của các làn điệu ví trên sông. Có lẽ vì thế, dân ca ví, giặm đã phổ vào tâm hồn, âm nhạc của ông, để những câu ca về quê hương xứ sở luôn da diết, lắng đọng, lay thức.

Sẽ là thiếu sót khi nói về nhạc sĩ Lê Hàm mà không nhắc đến ca khúc "Vinh - thành phố bình minh". Bởi, bài hát này không chỉ là nhạc hiệu của đài phát thanh thành phố mà còn là biểu tượng của niềm tự hào và sự hồi sinh của Thành phố Vinh sau chiến tranh.

Nay ông đã về với tiên tổ. 90 năm cuộc đời gắn bó với hồn cốt quê hương, giờ đây quê hương đang dang rộng vòng tay đón ông trở về. Câu hát dòng La, dòng Lam sẽ mãi ru ông giấc ngủ thiên thu. Những người dân xứ Nghệ sẽ còn mãi ghi nhớ và biết ơn người nhạc sĩ đã trọn đời cống hiến cho âm nhạc quê hương.

Nhạc sĩ Lê Hàm được nhận Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2022 với chùm ba tác phẩm gồm: "Người mẹ Làng Sen", "Gái sông La", "Việt Nam trong trái tim ta".

Ca khúc "Vinh - thành phố bình minh". Nguồn: NTV

Chủ đề Hà Tĩnh 24h

Đọc thêm

 Thạch Hà - vùng đất giàu truyền thống văn hóa và khoa bảng

Thạch Hà - vùng đất giàu truyền thống văn hóa và khoa bảng

Với lịch sử 1020 năm phát triển, các thế hệ người dân Thạch Hà (Hà Tĩnh) đã chinh phục thiên nhiên, chung lưng đấu cật, gắn bó đoàn kết, xây dựng mảnh đất này ngày càng phát triển, trở thành vùng quê giàu bản sắc văn hóa, có nhiều người đỗ đạt khoa bảng.
Người miệt mài tìm “cái đẹp” của văn chương

Người miệt mài tìm “cái đẹp” của văn chương

Với nhiều tâm huyết, nhà nghiên cứu Hà Quảng là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam duy nhất ở Hà Tĩnh đạt nhiều giải thưởng lớn cấp tỉnh và cấp Trung ương về lĩnh vực lý luận, phê bình văn học.
Chỉ huy trưởng lực lượng biệt động Sài Gòn quê Hà Tĩnh là ai?

Chỉ huy trưởng lực lượng biệt động Sài Gòn quê Hà Tĩnh là ai?

Đại tá Tư Chu - Chỉ huy trưởng lực lượng biệt động quân khu Sài Gòn - Gia Định là một người con của quê hương Hà Tĩnh. Ông là người kiến tạo các cách đánh “xuất quỷ nhập thần”, là cái tên đứng đằng sau nhiều chiến công huyền thoại của biệt động Sài Gòn.
Trung úy công an đam mê nghiên cứu khoa học

Trung úy công an đam mê nghiên cứu khoa học

Bằng niềm đam mê nghiên cứu khoa học, Trung úy Phạm Minh Hiếu - Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an Hà Tĩnh đã biến rác hữu cơ thành tài nguyên, giải quyết bài toán khó về xử ý ô nhiễm môi trường
Thiêng liêng tiếng gọi cội nguồn

Thiêng liêng tiếng gọi cội nguồn

Từ chỗ là hoạt động tín ngưỡng của người dân địa phương, lễ giỗ Quốc Tổ Hùng Vương ở TX Hồng Lĩnh đã trở thành lễ hội được cấp ủy, chính quyền và Nhân dân Hà Tĩnh quan tâm, thu hút đông đảo người dân tham gia.
Đoàn kết một lòng hướng về nguồn cội…

Đoàn kết một lòng hướng về nguồn cội…

Hòa chung lòng thành kính hướng về ngày Giỗ Tổ Hùng Vương, người dân Hà Tĩnh đã cùng nhau gìn giữ, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, khẳng định sự gắn bó bền chặt trong dòng chảy lịch sử dân tộc.
Ngắm khu dân cư kiểu mẫu bên dòng Ngàn Phố

Ngắm khu dân cư kiểu mẫu bên dòng Ngàn Phố

Bên dòng sông Ngàn Phố thơ mộng, người dân thôn Phúc Bằng, xã Sơn Bằng (Hương Sơn, Hà Tĩnh) đang cùng nhau xây dựng cảnh quan xanh sạch đẹp, hướng tới cuộc sống sống ấm no, hạnh phúc.
Tín ngưỡng thờ cá Ông ở Hà Tĩnh

Tín ngưỡng thờ cá Ông ở Hà Tĩnh

Thờ cá Ông (cá Voi) là một tín ngưỡng dân gian có từ lâu đời của cư dân sinh sống ven biển Việt Nam. Nhiều vùng ở Hà Tĩnh, người dân thờ cá Ông như một vị thần biển linh thiêng.
Chat với "thần đồng tiếng Anh" 12 tuổi đạt IELTS 8.0

Chat với "thần đồng tiếng Anh" 12 tuổi đạt IELTS 8.0

Với điểm IELTS 8.0, “thần đồng tiếng Anh” Nguyễn Lê Bảo Chung (lớp 6A7, Trường Albert Einstein Hà Tĩnh) đã trở thành 1 trong những thí sinh nhỏ tuổi nhất đạt số điểm này với kỹ năng Reading đạt tuyệt đối 8.0, Speaking 8.5, Listening 8.5 và Writing 7.0.