Thực hiện tốt nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội

(Baohatinh.vn) - Không ngừng tuyên truyền, vận động người dân thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội, Hà Tĩnh nỗ lực hướng đến xây dựng đời sống văn hóa ngày càng tốt đẹp.

bqbht_br_a1-7981.jpg
Đám cưới được tổ chức theo mô hình văn minh tiết kiệm của đôi bạn trẻ cán bộ Huyện đoàn Đức Thọ (dịp tháng 5/2024).

Trong truyền thống văn hóa của người Việt nói chung và Hà Tĩnh nói riêng, việc cưới, việc tang và lễ hội là những phong tục tập quán có nhiều ý nghĩa, được duy trì, trao truyền qua nhiều thế hệ. Đối với người Việt, việc cưới, việc tang là những sự kiện trọng đại; việc tham gia lễ hội cũng là trách nhiệm đóng góp vào hoạt động văn hóa cộng đồng của quê hương… Ở mỗi thời đại, phong tục cưới hỏi, tang lễ và tổ chức lễ hội có những biến đổi khác nhau trong cách thức tổ chức. Tuy nhiên, các hình thức đều hướng về những giá trị cốt lõi như: tôn vinh giá trị gia đình, tình thân, đạo hiếu, mối quan hệ dòng tộc, tình làng, nghĩa xóm…

Tuy mang những ý nghĩa tốt đẹp nhưng bước vào thời kỳ đổi mới, với sự phát triển không ngừng của xã hội như: đời sống vật chất ngày càng được nâng cao, công nghệ 4.0 mang lại sự giao thoa giữa các nền văn hóa Đông - Tây… khiến việc cưới, việc tang và lễ hội có nhiều biến đổi. Bên cạnh mặt tích cực, tình trạng tổ chức việc cưới, việc tang và lễ hội xuất hiện nhiều tồn tại, đi ngược với những quy chuẩn về văn hóa, văn minh như: sự lai căng, phô trương lãng phí. Trong đó, đối với việc cưới xuất hiện tình trạng dựng rạp lấn chiếm lòng đường, vỉa hè; nhiều đám cưới tổ chức kéo dài, khách mời quá đông, âm nhạc ồn ào, mở quá giờ quy định; nhiều thủ tục rườm rà, phô trương, thiếu văn minh... Đối với việc tang, vẫn còn hiện tượng đốt nhiều vàng mã; mở nhạc tang lớn quá giờ quy định; quá nhiều vòng hoa, bức trướng; rải nhiều vàng mã dọc đường trong quá trình đưa tang...; tỷ lệ hỏa táng chưa cao; một số nơi diễn ra tình trạng xây lăng mộ quá lớn, sử dụng vật liệu đắt tiền... Một số lễ hội còn xuất hiện tình trạng tổ chức hành lễ mang màu sắc mê tín dị đoan...

bqbht_br_154d5202545t27243l0.jpg
Thời gian qua, trong các dịp lễ hội tại một số đình, chùa vẫn còn tình trạng hành lễ mê tín dị đoan.

Trước thực trạng đó, ngày 12/1/1998, Bộ Chính trị (khóa XIII) đã ban hành Chỉ thị số 27-CT/TW về thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội với tinh thần bảo tồn có chọn lọc, cải tiến, đổi mới, loại bỏ những hình thức lỗi thời, lạc hậu; tổ chức lành mạnh, tránh phô trương, vụ lợi, bài trừ mê tín dị đoan. Trên tinh thần chỉ thị, Chính phủ ban hành Quyết định 308/2005/QĐ-TTg, Bộ VH-TT&DL đã ban hành Thông tư 04/2011/TT-BVHTTDL. Thực hiện chỉ đạo của Trung ương, ngày 6/7/2012, UBND tỉnh Hà Tĩnh ban hành Quyết định 32/2012/QĐ-UBND và ngày 9/5/2019, ban hành Quyết định số 23/2019/QĐ-UBND quy định cụ thể về thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội, đón nhận danh hiệu thi đua trên địa bàn tỉnh.

Nhằm tiếp tục triển khai Nghị quyết số 33/NQ-TW ngày 9/6/2014 của BCH Trung ương Đảng về xây dựng, phát triển văn hóa và con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước, ngày 22/12/2023, BCH Đảng bộ tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 18-NQ/TU về xây dựng, phát triển văn hóa và con người Hà Tĩnh trong giai đoạn mới. Trong 6 nhóm nhiệm vụ của nghị quyết, nhiệm vụ xây dựng con người và môi trường văn hóa được đặt lên hàng đầu và có liên quan mật thiết với nhau. Để thực hiện Nghị quyết 18-NQ/TU, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch 320/KH-UBND ngày 10/7/2024, xác định đẩy mạnh xây dựng NTM, đô thị văn minh, thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội là một nhiệm vụ quan trọng trong xây dựng môi trường văn hóa gắn liền với các chỉ tiêu về gia đình văn hóa, thôn, tổ dân phố văn hóa, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp văn hóa.

bqbht_br_a3-215.jpg
Đội ngũ thầy cúng được chuẩn hóa hướng dẫn du khách làm lễ tại đền Bà Hải (xã Kỳ Ninh, TX Kỳ Anh).

Thực hiện chủ trương của các cấp, thời gian qua, ngành VH-TT&DL Hà Tĩnh phối hợp cùng các tổ chức, ban, ngành, đoàn thể và chính quyền địa phương triển khai nhiều chương trình hành động nhằm tuyên truyền, vận động Nhân dân chấp hành, thực hiện xây dựng đời sống văn hóa, văn minh, trong đó có việc cưới, việc tang và lễ hội văn minh, tiết kiệm. Qua đó, tạo nhiều chuyển biến tích cực. Đến nay, trên địa bàn toàn tỉnh, việc tổ chức đám cưới cơ bản đảm bảo văn minh, lành mạnh, tiết kiệm; giảm bớt các hủ tục rườm rà gây tốn kém trong tổ chức lễ cưới. Việc tổ chức đám tang đã được chính quyền, các đoàn thể quan tâm, 100% khu dân cư đều có ban tang lễ. Các thủ tục trong việc tang đều do ban lễ tang phối hợp với gia đình tổ chức theo nghi thức quy định của địa phương; cơ bản đã xóa bỏ một số hủ tục lạc hậu, mê tín, giảm các thủ tục rườm rà, đảm bảo tính trang nghiêm và vệ sinh, tiết kiệm.

Nhiều địa phương đã xây dựng, thực hiện hiệu quả các mô hình cưới, tang văn minh như: xã Cẩm Thành (Cẩm Xuyên) phát huy hiệu quả của nhà văn hóa thôn trong tổ chức việc cưới đối với các gia đình hạn chế về diện tích, tránh lấn chiếm lòng, lề đường; xã Quang Diệm (Hương Sơn) với mô hình cưới, tang “2 hạn, 3 không” (hạn chế bia, rượu trong việc cưới, việc tang, lễ hội; hạn chế vòng hoa, bức trướng điếu tại đám tang; không sử dụng thuốc lá tiếp khách trong đám cưới, đám tang, lễ hội; không dùng kèn nhị, nhạc tang khi có người qua đời; không rải, đốt tiền, vàng mã dọc đường khi có đám đưa tang); phường Nam Hà (TP Hà Tĩnh) với mô hình tang văn minh (vận động hỏa táng, không lấn chiếm lòng lề đường, không rải vàng mã, tiền giấy, mở nhạc tang nhỏ, đúng giờ, hạn chế vòng hoa...).

dt-dsc4619.jpg
Lễ cung rước Quan Hoàng Mười vân du là nghi lễ nằm trong khuôn khổ lễ hội đền Cả - Dinh Đô quan Hoàng Mười năm 2024 tại TX Hồng Lĩnh.

Bên cạnh đó, nhiều địa phương, tổ chức đoàn thể như: TX Kỳ Anh, Nghi Xuân, Tỉnh đoàn… cũng đã tổ chức xây dựng và tuyên truyền về đám cưới văn minh, tiết kiệm, tổ chức các cuộc thi sát hạch kiến thức cho đội ngũ thầy cúng tại các di tích… Nhiều địa phương có tỷ lệ hỏa táng cao như: TX Hồng Lĩnh, Đức Thọ, Can Lộc …

Ông Phan Văn Lĩnh - Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Nghi Xuân cho biết: “Từ đầu năm đến nay, trên địa bàn toàn huyện có khoảng hơn 820 đám cưới được tổ chức. Việc cưới diễn ra nền nếp, vui tươi lành mạnh, có ý nghĩa và tiết kiệm, thực hiện theo đúng Luật Hôn nhân và Gia đình. Hầu hết các đám cưới chỉ diễn ra trong một buổi, giảm từ lục lễ theo truyền thống còn 3 lễ chính là: lễ hỏi, lễ rước dâu và lễ cưới. 100% thôn, tổ dân phố của Nghi Xuân đều xây dựng thành công hương ước, trong đó có những quy định cụ thể về việc cưới, việc tang, lễ hội đảm bảo văn minh, tiết kiệm và được áp dụng hiệu quả”.

Nhằm tiếp tục đẩy mạnh công tác xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội, Sở VH-TT&DL vừa tổ chức Tọa đàm “Giải pháp nâng cao chất lượng thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội”. Ngoài các địa phương thì các tổ chức, đoàn thể như: Tỉnh đoàn, Hội Người cao tuổi, Chi hội Nhà hàng - khách sạn (Hiệp hội Du lịch Hà Tĩnh) cũng tích cực tham gia, chia sẻ kinh nghiệm, cách làm hiệu quả và đề xuất các ý kiến để tăng cường thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội trên địa bàn toàn tỉnh.

a4-394.jpg
Sở VH-TT&DL Hà Tĩnh vừa tổ chức tọa đàm nhằm tìm giải pháp tăng cường thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang.

Bà Lê Thị Loan - Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL cho biết: “Những ý kiến thiết thực từ đội ngũ thực hiện công tác xây dựng nếp sống văn minh từ việc cưới, việc tang, lễ hội ở cơ sở đã góp phần để chúng tôi có những tham mưu, kiến nghị lên các cấp trên nhằm thực hiện hiệu quả chủ trương của Đảng và Nhà nước trong xây dựng nếp sống văn minh về việc cưới, việc tang, lễ hội.

Thời gian tới, Sở VH-TT&DL sẽ tăng cường phối hợp tuyên truyền, vận động người dân thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội qua các kênh, chú trọng nền tảng số; phát huy vai trò của các đoàn thể, các tổ chức tôn giáo, những người có uy tín tại cộng đồng trong vận động thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang. Đồng thời, tăng cường phát huy vai trò quản lý Nhà nước trong các hoạt động cưới, tang, lễ hội ở cơ sở, trong đó phát huy vai trò của hương ước về quy định việc cưới, việc tang; tăng cường quản lý hoạt động của đội ngũ thầy cúng, các dịch vụ hiếu hỉ; đưa các tiêu chí thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang vào việc bình xét các danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Thôn, tổ dân phố văn hóa”, “Cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa”; “Xã, phường, thị trấn tiêu biểu”… Bên cạnh đó, tăng cường xây dựng và nhân rộng mô hình điểm về việc cưới, việc tang văn minh, tiết kiệm nhằm lan tỏa những cách làm hay, sáng tạo ở cơ sở...”.

bqbht_br_a5.jpg
Một góc công trình Phúc Lạc Viên - Đài hóa thân hoàn vũ Hà Tĩnh.

Sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị trong triển khai các chương trình hành động đã tác động mạnh mẽ đến nhận thức của Nhân dân, làm thay đổi hành động của họ. Cùng nhau xây dựng nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội sẽ góp phần bồi đắp những giá trị mới trên nền tảng văn hóa truyền thống, làm cho cuộc sống ngày càng tốt đẹp.

Chủ đề Đời sống văn hóa

Đọc thêm

Những chuyện chưa kể về Ngã ba Đồng Lộc

Những chuyện chưa kể về Ngã ba Đồng Lộc

Trong vô vàn câu chuyện về Ngã ba Đồng Lộc huyền thoại đã trở nên quen thuộc, ít ai biết rằng, những con ngõ, ngôi nhà ở thôn Mai Long (xã Xuân Lộc, Hà Tĩnh) là nơi từng lưu dấu bước chân, tiếng cười nói của 10 nữ liệt sỹ TNXP Tiểu đội 4, Đại đội 552 trước lúc họ đi vào bất tử.
Về làng có 3 di sản được UNESCO vinh danh

Về làng có 3 di sản được UNESCO vinh danh

Làng Trường Lưu xưa - xã Trường Lưu nay tự hào với 3 di sản được UNESCO vinh danh. Không dừng lại ở một danh xưng hành chính ở Hà Tĩnh, Trường Lưu còn ẩn chứa trong đó nhiều giá trị văn hóa đặc sắc, riêng có, được lưu truyền qua nhiều thế hệ.
Thành Sen - "dấu son" trong lòng người Hà Tĩnh

Thành Sen - "dấu son" trong lòng người Hà Tĩnh

Từ một câu chuyện trong sử sách, tên gọi Thành Sen (Hà Tĩnh) đã ra đời và theo suốt dặm dài lịch sử của vùng đất này. Tên gọi ấy đã ăn sâu vào ký ức, trở thành niềm tự hào của nhiều thế hệ.
 Niềm vui tháng Bảy của nhiều gia đình liệt sỹ

Niềm vui tháng Bảy của nhiều gia đình liệt sỹ

Tháng 7 này trở nên đặc biệt hơn với nhiều gia đình liệt sỹ ở Hà Tĩnh khi phần mộ người thân được đưa về yên nghỉ nơi đất mẹ, khi tấm bằng “Tổ quốc ghi công” được trao tặng trang nghiêm, trọng thể.
Sáng mãi tinh thần thanh niên xung phong

Sáng mãi tinh thần thanh niên xung phong

Những ngày tháng Bảy, đất nước lại lặng mình trong những ký ức thiêng liêng về những năm tháng khói lửa. Trong dòng chảy lịch sử ấy, lực lượng TNXP Hà Tĩnh để lại nhiều dấu ấn hào hùng, góp phần viết nên bản hùng ca bất tử bằng sức trẻ và lòng yêu nước cháy bỏng.
Cụ bà U100 say mê Truyện Kiều

Cụ bà U100 say mê Truyện Kiều

Truyện Kiều có sức sống mãnh liệt trong văn học Việt Nam, phổ biến trong các tầng lớp nhân dân. Dù gần 100 tuổi, cụ Trần Thị Tám ở xã Hồng Lộc (Hà Tĩnh) vẫn thuộc và say sưa luận giải Kiều.
Có một "phố cổ" giữa lòng xã nhỏ nhất Hà Tĩnh

Có một "phố cổ" giữa lòng xã nhỏ nhất Hà Tĩnh

Giữa một vùng quê ven sông La - nơi được biết đến là xã nhỏ nhất của tỉnh Hà Tĩnh lại tồn tại một góc phố mang dáng dấp cổ kính, phảng phất hồn xưa như một “phố cổ Hà Nội” thu nhỏ.
Làng Phú Quý trù phú, xanh tươi

Làng Phú Quý trù phú, xanh tươi

Về thôn Phú Quý, xã Đông Kinh, tỉnh Hà Tĩnh. Dạo bước trên những tuyến đường bê tông nhựa rộng rãi, không chỉ cảm nhận được sự bình yên, trù phú mà còn thấy rõ sức sống mới của miền quê trù phú, xanh tươi 
Thắp sáng giá trị gia đình Việt giữa nhịp sống mới

Thắp sáng giá trị gia đình Việt giữa nhịp sống mới

Bằng nhiều cách tiếp cận và truyền tải linh hoạt, ngành VH-TT&DL Hà Tĩnh đang nỗ lực làm mới công tác gia đình, để các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp tiếp tục được khơi dậy và lan tỏa trong cộng đồng.
Khi ví, giặm "chạy show"…

Khi ví, giặm "chạy show"…

Không còn đơn thuần xuất hiện trên sân khấu hội diễn tuyên truyền, dân ca ví, giặm ở Hà Tĩnh từng bước hiện diện trong các show diễn giải trí, chuyển hóa thành sản phẩm của công nghiệp văn hóa.
Anh Nghĩa làm nhiều việc nghĩa

Anh Nghĩa làm nhiều việc nghĩa

Bằng nhiều việc làm cụ thể, thiết thực như hiến đất mở đường, giúp đỡ người nghèo, tích cực trong các hoạt động của địa phương, anh Trương Quang Nghĩa, thôn Bắc Thượng, xã Thạch Đài (TP Hà Tĩnh) đã góp sức làm cho quê hương thay da đổi thịt.
Đình làng - nơi lưu giữ những giá trị truyền thống

Đình làng - nơi lưu giữ những giá trị truyền thống

Cây đa, bến nước, sân đình là biểu tượng của làng quê trong tâm thức bao thế hệ. Trong đó, đình làng là nơi sinh hoạt văn hóa của cộng đồng, nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa truyền thống đặc trưng của mỗi làng quê, đang cần được khôi phục và phát huy.
Người gieo "hạt giống" đoàn kết

Người gieo "hạt giống" đoàn kết

Ông Hồ Duy Lý - Bí thư Chi bộ thôn Song Hải, xã Thạch Sơn (Thạch Hà, Hà Tĩnh) luôn là tấm gương sáng về tinh thần trách nhiệm, tận tụy vì dân, sống trọn nghĩa đạo - đời.
Cô gái trẻ Hà Tĩnh 22 tuổi, 21 lần hiến máu

Cô gái trẻ Hà Tĩnh 22 tuổi, 21 lần hiến máu

Hơn 4 năm kể từ lần đầu tiên hiến máu, đến nay, ở độ tuổi 22, Hoàng Thị Hồng Thương (xã Đan Trường, Nghi Xuân, Hà Tĩnh) đã có đến 21 lần tham gia hiến máu và hiến tiểu cầu.