“Tôi xin thề trước Chúa và nhân dân Gabon sẽ trung thành với chế độ cộng hòa”, tướng Brice Oligui Nguema ngày 4/9 tuyên bố trước các thẩm phán Tòa án Hiến pháp trong buổi lễ truyền hình trực tiếp, trở thành tổng thống lâm thời Gabon.
Ông Brice Oligui Nguema tuyên thệ nhậm chức tổng thống lâm thời Gabon ngày 4/9. Video: Reuters
Ông Nguema cam kết “bảo toàn thành quả của nền dân chủ”, tổ chức “bầu cử tự do và minh bạch” sau thời kỳ chuyển tiếp nhưng không nêu rõ thời gian, đồng thời ân xá “cho tù nhân lương tâm”.
Nguema và các sĩ quan dưới quyền ngày 30/8 tiến hành cuộc đảo chính lật đổ Tổng thống Ali Bongo, 64 tuổi, ngay sau khi ông này được tuyên bố tái đắc cử nhiệm kỳ ba. Các sĩ quan quân đội cáo buộc cuộc bầu cử “không đáng tin cậy” và tuyên bố hủy kết quả cũng như giải tán toàn bộ thể chế chính quyền Gabon.
Liên minh đối lập Alternance 2023 của Gabon kêu gọi phe đảo chính hoàn thành việc kiểm phiếu của cuộc bầu cử cuối tuần trước và công nhận “chiến thắng” cho ứng viên của họ. Liên minh cũng cho biết đã mời các lực lượng quốc phòng và an ninh tham gia đàm phán để tìm giải pháp tốt nhất cho người dân Gabon .
Tướng Nguema là chỉ huy lực lượng Vệ binh Cộng hòa tinh nhuệ của Gabon, đơn vị phụ trách an ninh cho tổng thống. Ông là một trong những người có ảnh hưởng và bí ẩn nhất Gabon, được cho là có quan hệ họ hàng với Tổng thống Bongo.
Các quốc gia khác chưa thừa nhận Nguema là lãnh đạo hợp pháp của Gabon. Ông đang đối mặt áp lực đưa ra kế hoạch khôi phục chế độ dân sự. Một số quốc gia phương Tây lên án cuộc đảo chính, nhưng thừa nhận sự kiện này khác với những sự kiện tương tự ở châu Phi, do lo ngại về độ tin cậy của cuộc bỏ phiếu.
Gabon có diện tích gần 270.000 km2 và dân số khoảng 2,3 triệu người. Quốc gia Trung Phi này từng là thuộc địa của Pháp và được trao trả độc lập năm 1960. Nước này giáp Vịnh Guinea về phía tây, là láng giềng của Guinea Xích đạo, Cameroon và Cộng hòa Congo.