Tản văn: Nhớ chái bếp của nội

Chái bếp của bà nội trong ký ức tuổi thơ tôi là không gian đầy huyền thoại. Chỉ vỏn vẹn không quá 4 mét dài nằm cặp bên hông gian nhà, nhưng chái bếp là nơi tưng bừng, nhộn nhịp, ấm áp nhất trong hoài niệm tuổi thơ tôi.

Ở đó có bộ ván mun cũ kỹ không biết có từ đời nảo đời nao mà lên nước bóng dợn, nơi bà nội thường ngồi vừa nhai trầu, vừa mài khoai, nhào bột, đánh trứng, xào nhân…, để cho “ra đời” những món bánh không hề có trong thực đơn thị thành: bánh nếp, bánh khoai, bánh lá mít, bánh tầm, bánh xếp…

Chiếc cối đá nhỏ yên vị một góc ván trông cũ kỹ, quê mùa mà làm nên bao kỳ tích: biến gạo, nếp thành bột trắng mịn màng để từ đó thành những chiếc bánh thơm ngon nuôi dưỡng tuổi thơ ngọt ngào của những đứa cháu thân yêu của nội.

Kỷ niệm về bếp lửa của nội. Ảnh minh họa từ Internet.

Ngày ấy, không phải bất cứ cái gì cũng được làm sẵn bày bán trong siêu thị, hàng quán như bây giờ. Mỗi lần sang nhà nội chơi là bà lại tất tưởi xúc gạo đem ngâm, rồi sửa soạn bao nhiêu thứ để chuẩn bị làm bánh thết đãi tôi, bởi bà quý và nuông chiều tôi lắm.

Tôi chạy loanh quanh một lúc vào bếp đã có đĩa bánh tầm nóng hổi phết mỡ hành, chan nước mắm ớt, rưới thêm muỗng nước cốt dừa mà ăn.

Ký ức về bà nội trong tôi luôn bát ngát mùi lá hấp thơm lừng những trưa hè, chiều mưa. Ảnh minh họa từ Internet.

Những trưa hè bóng nắng dọi qua kẽ vách hình quả trứng gà, tôi nằm thiu thiu trên bộ ván, mơ màng nghe tiếng bà khuấy bột, tiếng ống cán gõ nhịp đều đặn trên thớt, tiếng nước reo sôi trong trẻo… những âm thanh nhịp nhàng đưa tôi vào giấc ngủ say. Để khi dụi mắt thức dậy đã thấy ổ bánh da lợn màu lá dứa nằm chồng lên màu tím nếp than, màu lá gấc, đĩa bánh nếp, xâu bánh tro treo lủng lẳng trên giàn…

Sao mà quê kiểng, sao mà gần gũi! Có lẽ vì vậy mà hồi nhỏ tôi mê cái chái bếp của bà lắm! Mỗi lần về chơi, tôi hay rúc sau bếp theo bà nhào bột nặn bánh lá mít, đổ bánh cúng, ép bánh gai. Ký ức về bà nội trong tôi luôn bát ngát mùi lá hấp thơm lừng những trưa hè, chiều mưa. Bánh tét, bánh dừa no dạ nhà nghèo. Háo hức làm sao lúc ngồi cạnh bà mở cái xửng nghi ngút khói, nhìn những chiếc bánh thửng nhỏ xíu đã nở phồng bốn tay đều đặn như những cánh hoa.

Những chiếc bánh thơm ngon nuôi dưỡng tuổi thơ ngọt ngào... Ảnh minh họa từ Internet.

Sau này tôi cũng có một gian bếp riêng cho mình. Gian bếp của tôi đủ cả lò nướng, máy ép, máy xay... Những dịp hè con cái về chơi tôi cũng làm món này món nọ. Bây giờ mọi thứ đều có sẵn chỉ cần ra siêu thị mua về pha chế bỏ vào lò nướng, lò hấp canh giờ…

Mọi thứ đều theo công thức, theo trình tự thời gian. Nhưng đốm lửa nhỏ xíu của chiếc đèn trong lò nướng làm sao có thể thay thế được ánh lửa hồng reo vui tí tách trong chiếc kiềng ba chân của bà.

Bóng đèn nhỏ xíu trong lò nướng làm sao có thể thay thế được ánh lửa hồng reo vui tí tách trong chiếc kiềng của bà... Ảnh minh họa từ Internet.

Con tôi làm sao có được cảm giác ngồi chụm lửa hồi hộp canh bánh chín. Có lẽ vì vậy mà những món bánh làm ra cũng thơm cũng ngon nhưng vẫn như thiêu thiếu một cái gì. Đó là mùi vị của quê nhà, của bếp lửa hồng, của làn khói tỏa trên mái rạ và hương thơm cây lá trong vườn mà bất cứ tiện nghi, tiện ích hiện đại nào cũng không sao thay thế được.

Đặng Đức