"Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần"

(Baohatinh.vn) - Khi những cơn nắng gắt gao của mùa hè bắt đầu đỏ đồng cũng là thời điểm người nông dân Hà Tĩnh xuống đồng gieo cấy lúa hè thu. Để có những bát cơm dẻo thơm cuối vụ, người nông dân đã phải đối mặt với bao khắc nghiệt của thời tiết…

“Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần”

Khi cánh đồng vụ xuân được “giải phóng” là thời điểm gieo cấy hè thu sắp sửa vào vụ

Thời điểm xuống giống lúa hè thu ở Hà Tĩnh bắt đầu từ khoảng cuối tháng 5 đến nửa đầu tháng 6 dương lịch, đúng vào lúc nắng nóng nhất của mùa hè. Chỉ 15 ngày cho thời vụ gieo cấy, người nông dân vừa phải thu dọn phế phẩm của vụ thu hoạch trước, vừa làm đất, gieo mạ, cấy lúa càng khiến cho nỗi cực nhọc của bà con tăng bội phần.

Đi qua biết bao mùa truân chuyên ấy, bà Đặng Thị Bông (thôn Thịnh Lộc, xã Sơn Lộc, Can Lộc) như hiểu được phần nào quy luật của tự nhiên và chắt góp cho mình vốn kinh nghiệm quý giá.

“Kết thúc vụ xuân là phải đắp bờ lại giữ nước, phay gốc rạ. Đợi đến khi nước thủy lợi về thì bơm vào ruộng để chạy máy lần cuối và gieo giống luôn. Như vậy sẽ không cập rập thời vụ và tiết kiệm được nước tưới” - bà Bông cho biết.

“Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần”

Bà Đặng Thị Bông lấy nước vào ruộng, chuẩn bị công tác làm đất

Dường như khoảng ruộng đã đủ nước để phục vụ cho cuộc cày ải cuối cùng, vừa nói, bà vừa điều chỉnh chiếc máy bơm dã chiến cho lưu lượng nhỏ lại. Nước lại dồn lên kênh, đổ về cho những ruộng sau.

Bà bảo, với thời tiết 39 - 40 độ C thì nước chưa kịp ngấm đất đã bay hơi hết, thế nên, làm nông một là phải trang bị chiếc máy bơm dã chiến để “cứu” hạn, hai là phải “nhanh hơn trời”, làm đất đến đâu, gieo cấy đến đó.

Buổi chiều, cái nắng bỏng rát nơi “khúc ruột miền Trung” càng rõ rệt. Nhiệt độ cao từ sáng sớm đến chiều muộn khiến mọi thứ trở nên khô khốc, con người luôn trong trạng thái mỏi mệt. Thế nhưng, để kịp mùa vụ, người nông dân vẫn phải bám đồng.

“Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần”

Những chiếc máy cày được che chắn để tránh nắng hè bỏng rát trên ruộng đồng Hà Tĩnh.

Từ khoảng 3h, những chiếc máy làm đất đã bắt đầu xuống đồng. Máy cày xuống ruộng, đất được nhào lộn để phần nào giảm nhiệt, dịu hẳn đi sau một ngày bị phơi nắng. Theo sau là bà con nông dân, họ dùng cào gom cỏ rối, là phẳng mặt ruộng, bón phân và xuống giống để giữ nguồn nước, kịp thời vụ ngắn ngủi.

Càng nắng, gió phơn thổi càng mạnh, khí nóng hầm hập lan từ dưới bàn chân chạy dọc lên đỉnh đầu. Người nông dân lao động trên cánh đồng, chốc chốc lại phải bỏ dở công việc tạm nghỉ trên bờ ruộng, uống chút nước bù lại sức.

Bà Nguyễn Thị Chiến (thôn Trà Dương, xã Quang Lộc, Can Lộc) cho hay: “Nhà tôi làm 1 mẫu, ruộng sâu thì cấy, ruộng cạn thì gieo. Mùa này, hoặc phải ra đồng khi mặt trời chưa tỏ, hoặc phải chiều muộn, nếu không giống sẽ bị “luộc” chín vì nắng nóng.

Ấy thế mà cây lúa yếu ớt lại thích nghi rất tốt, có lúc mạ cấy xuống héo queo hết, thế mà sau một đêm, rễ bám đất lại hồi sinh”.

“Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần”

Tranh thủ thời vụ, bà con vừa làm đất, vừa gieo cấy

Ở Đức Thọ, không khí sản xuất vụ hè thu sôi động từ nửa tháng trước. Đó là lúc người nông dân thu hoạch gọn vụ lúa xuân để ra đồng vệ sinh đồng ruộng, tranh thủ lấy nước làm đất sớm để tránh được giai đoạn cao điểm của nắng nóng.

“Mấy năm nay, gia đình tôi chủ yếu làm giống Bắc thơm và Nếp 98, dễ làm, dễ bán. Gieo mạ cách đây một tuần, mạ đã lên “mũi chông” rồi, chắc khoảng 1 tuần nữa là xuống cấy được” - bà Phạm Thị Hà (thôn Trung Đông, xã Lâm Trung Thủy) bộc bạch.

Chẳng mấy nơi như Hà Tĩnh, nắng cháy đỏ đồng, nắng cho nứt đất nẻ đai nhưng cũng có khi thời tiết quay ngoắt “180 độ” vì những trận mưa như thể cả túi nước ập trên đầu. Bởi thế, người nông dân cũng có những ứng xử với thiên nhiên rất kịp thời.

Chỉ có vẻn vẹn 100 ngày cho vụ sản xuất hè thu ngắn ngủi nên họ phải lựa chọn bộ giống “con nhà nghèo”. Đây là giống lúa không đòi hỏi quá cao về dinh dưỡng, thích nghi tốt với điều kiện khí hậu khắc nghiệt và có thời gian sinh trưởng trong khung an toàn.

“Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần”

Những gương mặt đẫm mồ hôi trong nắng nóng vẫn luôn bền bỉ với ruộng đồng

Thời điểm này, đối với những xã cuối nguồn kênh tưới của Thạch Hà như: Thạch Văn, Thạch Trị, Thạch Lạc, Thạch Kênh… dòng nước tưới hè thu được ví là vàng trắng.

Những ngày nắng rang khô ruộng đồng, nước không kịp đổ về thì bà con nông dân ở đây lại trải qua những đêm không ngủ. Họ phải chạy ngược tuyến kênh chính, bằng mọi cách ép nước về xuôi. Nước về, đồng vui như hội bởi tiếng máy cày xuyên đêm.

Dõi theo tình hình sản xuất của bà con từ đầu vụ đến nay, ông Nguyễn Tuấn Thanh - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT nhắn nhủ: “Thời tiết có nhiều diễn biến khác biệt, “rình rập” nhiều cực đoan trong vụ hè thu 2020.

Chính vì vậy, việc nắm bắt thời tiết là điều hết sức quan trọng, các địa phương cần bám vào kế hoạch sản xuất của tỉnh, tập trung cao cho vụ sản xuất hè thu trên tinh thần “ưu tiên thời vụ, châm chước khâu làm đất”, phấn đấu hoàn thành gieo cấy lúa hè thu trước 10/6”.

Vụ sản xuất hè thu đã sôi động trên khắp các cánh đồng. Những bàn tay thô ráp, cháy sạm đang miệt mài gieo mạ, cấy lúa. Rồi mai, trên những thửa ruộng “nước như ai nấu” ấy lại bật lên những mầm xanh tươi mới.

Trong nhịp sinh trưởng và phát triển của cây như cũng chứa chan bao ước mơ, kỳ vọng của người nông dân một nắng hai sương. Để khi những gian khổ qua đi, những căn bếp thôn quê lại dậy thơm mùi cơm mới. Và những đứa trẻ lại vui sướng mà rằng: “Em vui em hát, hạt vàng làng ta”…

Chủ đề Nông nghiệp, nông thôn và nông dân

Đọc thêm

Podcast tản văn: Hương thị mùa thu

Podcast tản văn: Hương thị mùa thu

Mùa thu đến mang theo mùi hương của một loài quả rất đặc trưng của mùa, đó là quả thị. Hương thị cũng gắn liền với những kỷ niệm ngọt ngào của tuổi thơ.
24 giờ chơi Tết độc lập ở Hà Nội

24 giờ chơi Tết độc lập ở Hà Nội

Gợi ý một số hoạt động phải xem trong ngày 2/9 và một số điểm tham quan, ăn uống, vui chơi đậm chất Hà Nội cho du khách đến từ miền Trung và miền Nam.
ADB mong muốn xây dựng mô hình du lịch "chữa lành" tại Hà Tĩnh

ADB mong muốn xây dựng mô hình du lịch "chữa lành" tại Hà Tĩnh

Trong xu thế ngày càng nhiều người Việt lựa chọn rời xa phố thị, tìm đến thiên nhiên và sự tĩnh lặng để chữa lành cả thể chất lẫn tinh thần, ADB định hướng phát triển du lịch "chữa lành", tận dụng lợi thế giữa rừng núi, thiên nhiên nhằm thu hút du khách trải nghiệm tại Hà Tĩnh.
Hơn 1.000 khán giả Hà Tĩnh đặt vé xem phim "Mưa đỏ"

Hơn 1.000 khán giả Hà Tĩnh đặt vé xem phim "Mưa đỏ"

Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, khán giả cả nước, trong đó có Hà Tĩnh sẽ được thưởng thức bộ phim điện ảnh “Mưa Đỏ” – một khúc tráng ca về tinh thần bất khuất, khát vọng hòa bình và hòa hợp dân tộc.
Kịch bản Lễ kỷ niệm diễu binh, diễu hành sáng 2/9

Kịch bản Lễ kỷ niệm diễu binh, diễu hành sáng 2/9

Chương trình diễu binh, diễu hành sáng 2/9 gồm không quân bay chào mừng, diễu binh diễu hành các khối theo thứ tự diễu hành của các khối nghi trượng, diễu binh của các khối đi bộ, các khối Quân đội nhân dân Việt Nam trước, sau đó đến các khối quân đội nước ngoài, rồi đến khối dân quân, du kích, các khối công an. Kịch bản chương trình được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phê duyệt. 
Podcast truyện ngắn: Giữa lằn ranh sinh tử

Podcast truyện ngắn: Giữa lằn ranh sinh tử

Để giữ bình yên cuộc sống, người chiến sĩ công an đều có những lần đối diện ranh giới sống - chết, giữa nhiệm vụ và tình thân. Câu chuyện của Thượng úy Trần Long là 1 trong số đó...
Đưa nghệ thuật biểu diễn tới gần hơn với công chúng Hà Tĩnh

Đưa nghệ thuật biểu diễn tới gần hơn với công chúng Hà Tĩnh

Nhằm nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của người dân, thời gian qua, các đơn vị nghệ thuật và cơ quan liên quan ở Hà Tĩnh không ngừng tìm tòi hướng đi đưa nghệ thuật biểu diễn đến gần hơn với khán giả, góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống.
Podcast ghi chép: Vị xưa trong những món quê

Podcast ghi chép: Vị xưa trong những món quê

Dù không được bày biện cầu kỳ, chẳng mang tên gọi mỹ miều, nhưng những món ăn của Hà Tĩnh chất chứa bao ký ức ngọt ngào, thấm đẫm tình thân và gửi gắm trọn vẹn hồn cốt quê nhà...
80 năm văn chương một vùng đất

80 năm văn chương một vùng đất

Tám mươi năm qua, văn học Hà Tĩnh đã để lại nhiều dấu ấn quan trọng trong dòng chảy văn chương nước nhà, xứng danh một vùng văn hóa lớn của Tổ quốc.
Podcast tản văn: Ký ức sông La

Podcast tản văn: Ký ức sông La

Với tác giả Nguyễn Bá Thuyết, sông La đã nuôi dưỡng tâm hồn và chở che suốt hành trình hơn nữa thế kỷ cuộc đời. Đó cũng là dòng ký ức được ông nâng niu lưu giữ và gửi gắm trong tản văn: Ký ức sông La
13 bãi biển "đẹp nhất thế giới" năm 2025

13 bãi biển "đẹp nhất thế giới" năm 2025

Công ty du lịch nổi tiếng thế giới Explore Worldwide xếp hạng các bãi biển ở Thái Lan, Anh và Mỹ đẹp nhất thế giới năm 2025, nhờ cảnh quan độc đáo, trải nghiệm gắn liền thiên nhiên.
Hà Tĩnh sẵn sàng tham gia Triển lãm 80 năm thành tựu Đất nước

Hà Tĩnh sẵn sàng tham gia Triển lãm 80 năm thành tựu Đất nước

Thực hiện chỉ đạo của Trung ương, đến nay, Hà Tĩnh đã chuẩn bị các điều kiện cần thiết để cùng cả nước tổ chức Triển lãm thành tựu Đất nước nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh nước Cộng hòa XHCN Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025) tại Hà Nội.
Podcast truyện ngắn: Chuyện tình bên suối vắng

Podcast truyện ngắn: Chuyện tình bên suối vắng

Truyện ngắn "Chuyện tình bên suối vắng" của tác giả Lê Nguyễn là một minh chứng rõ nét cho tình yêu thời chiến, một tình yêu vừa lãng mạn, nên thơ nhưng cũng đầy bi tráng và hy sinh.
Podcast tản văn: Nhớ cơn mưa mùa cũ

Podcast tản văn: Nhớ cơn mưa mùa cũ

Tản văn "Nhớ cơn mưa mùa cũ" của tác giả Nguyễn Thị Hà sẽ đưa chúng ta về lại một miền ký ức tuổi thơ trong trẻo và hồn nhiên và cả tình yêu thương ấm áp của mẹ.
 Podcast Tản văn: Tháng Tám trên quê hương

Podcast Tản văn: Tháng Tám trên quê hương

Tháng Tám mang nhiều ý nghĩa thiêng liêng của quê hương, đất nước. Giữa mênh mang đất trời, nghe như có tiếng gọi của lịch sử dân tộc vang vọng về một thời đã qua nhưng rất đỗi tự hào.
Podcast truyện ngắn: "Nơi gió khắc anh"

Podcast truyện ngắn: "Nơi gió khắc anh"

Có những nấm mồ không một dòng họ tên, chỉ có gió biển và lòng người thương nhớ. Mộ gió, nơi yên nghỉ tượng trưng của những người lính vĩnh viễn nằm lại giữa trùng khơi vì Tổ quốc.