"Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần"

(Baohatinh.vn) - Khi những cơn nắng gắt gao của mùa hè bắt đầu đỏ đồng cũng là thời điểm người nông dân Hà Tĩnh xuống đồng gieo cấy lúa hè thu. Để có những bát cơm dẻo thơm cuối vụ, người nông dân đã phải đối mặt với bao khắc nghiệt của thời tiết…

“Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần”

Khi cánh đồng vụ xuân được “giải phóng” là thời điểm gieo cấy hè thu sắp sửa vào vụ

Thời điểm xuống giống lúa hè thu ở Hà Tĩnh bắt đầu từ khoảng cuối tháng 5 đến nửa đầu tháng 6 dương lịch, đúng vào lúc nắng nóng nhất của mùa hè. Chỉ 15 ngày cho thời vụ gieo cấy, người nông dân vừa phải thu dọn phế phẩm của vụ thu hoạch trước, vừa làm đất, gieo mạ, cấy lúa càng khiến cho nỗi cực nhọc của bà con tăng bội phần.

Đi qua biết bao mùa truân chuyên ấy, bà Đặng Thị Bông (thôn Thịnh Lộc, xã Sơn Lộc, Can Lộc) như hiểu được phần nào quy luật của tự nhiên và chắt góp cho mình vốn kinh nghiệm quý giá.

“Kết thúc vụ xuân là phải đắp bờ lại giữ nước, phay gốc rạ. Đợi đến khi nước thủy lợi về thì bơm vào ruộng để chạy máy lần cuối và gieo giống luôn. Như vậy sẽ không cập rập thời vụ và tiết kiệm được nước tưới” - bà Bông cho biết.

“Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần”

Bà Đặng Thị Bông lấy nước vào ruộng, chuẩn bị công tác làm đất

Dường như khoảng ruộng đã đủ nước để phục vụ cho cuộc cày ải cuối cùng, vừa nói, bà vừa điều chỉnh chiếc máy bơm dã chiến cho lưu lượng nhỏ lại. Nước lại dồn lên kênh, đổ về cho những ruộng sau.

Bà bảo, với thời tiết 39 - 40 độ C thì nước chưa kịp ngấm đất đã bay hơi hết, thế nên, làm nông một là phải trang bị chiếc máy bơm dã chiến để “cứu” hạn, hai là phải “nhanh hơn trời”, làm đất đến đâu, gieo cấy đến đó.

Buổi chiều, cái nắng bỏng rát nơi “khúc ruột miền Trung” càng rõ rệt. Nhiệt độ cao từ sáng sớm đến chiều muộn khiến mọi thứ trở nên khô khốc, con người luôn trong trạng thái mỏi mệt. Thế nhưng, để kịp mùa vụ, người nông dân vẫn phải bám đồng.

“Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần”

Những chiếc máy cày được che chắn để tránh nắng hè bỏng rát trên ruộng đồng Hà Tĩnh.

Từ khoảng 3h, những chiếc máy làm đất đã bắt đầu xuống đồng. Máy cày xuống ruộng, đất được nhào lộn để phần nào giảm nhiệt, dịu hẳn đi sau một ngày bị phơi nắng. Theo sau là bà con nông dân, họ dùng cào gom cỏ rối, là phẳng mặt ruộng, bón phân và xuống giống để giữ nguồn nước, kịp thời vụ ngắn ngủi.

Càng nắng, gió phơn thổi càng mạnh, khí nóng hầm hập lan từ dưới bàn chân chạy dọc lên đỉnh đầu. Người nông dân lao động trên cánh đồng, chốc chốc lại phải bỏ dở công việc tạm nghỉ trên bờ ruộng, uống chút nước bù lại sức.

Bà Nguyễn Thị Chiến (thôn Trà Dương, xã Quang Lộc, Can Lộc) cho hay: “Nhà tôi làm 1 mẫu, ruộng sâu thì cấy, ruộng cạn thì gieo. Mùa này, hoặc phải ra đồng khi mặt trời chưa tỏ, hoặc phải chiều muộn, nếu không giống sẽ bị “luộc” chín vì nắng nóng.

Ấy thế mà cây lúa yếu ớt lại thích nghi rất tốt, có lúc mạ cấy xuống héo queo hết, thế mà sau một đêm, rễ bám đất lại hồi sinh”.

“Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần”

Tranh thủ thời vụ, bà con vừa làm đất, vừa gieo cấy

Ở Đức Thọ, không khí sản xuất vụ hè thu sôi động từ nửa tháng trước. Đó là lúc người nông dân thu hoạch gọn vụ lúa xuân để ra đồng vệ sinh đồng ruộng, tranh thủ lấy nước làm đất sớm để tránh được giai đoạn cao điểm của nắng nóng.

“Mấy năm nay, gia đình tôi chủ yếu làm giống Bắc thơm và Nếp 98, dễ làm, dễ bán. Gieo mạ cách đây một tuần, mạ đã lên “mũi chông” rồi, chắc khoảng 1 tuần nữa là xuống cấy được” - bà Phạm Thị Hà (thôn Trung Đông, xã Lâm Trung Thủy) bộc bạch.

Chẳng mấy nơi như Hà Tĩnh, nắng cháy đỏ đồng, nắng cho nứt đất nẻ đai nhưng cũng có khi thời tiết quay ngoắt “180 độ” vì những trận mưa như thể cả túi nước ập trên đầu. Bởi thế, người nông dân cũng có những ứng xử với thiên nhiên rất kịp thời.

Chỉ có vẻn vẹn 100 ngày cho vụ sản xuất hè thu ngắn ngủi nên họ phải lựa chọn bộ giống “con nhà nghèo”. Đây là giống lúa không đòi hỏi quá cao về dinh dưỡng, thích nghi tốt với điều kiện khí hậu khắc nghiệt và có thời gian sinh trưởng trong khung an toàn.

“Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần”

Những gương mặt đẫm mồ hôi trong nắng nóng vẫn luôn bền bỉ với ruộng đồng

Thời điểm này, đối với những xã cuối nguồn kênh tưới của Thạch Hà như: Thạch Văn, Thạch Trị, Thạch Lạc, Thạch Kênh… dòng nước tưới hè thu được ví là vàng trắng.

Những ngày nắng rang khô ruộng đồng, nước không kịp đổ về thì bà con nông dân ở đây lại trải qua những đêm không ngủ. Họ phải chạy ngược tuyến kênh chính, bằng mọi cách ép nước về xuôi. Nước về, đồng vui như hội bởi tiếng máy cày xuyên đêm.

Dõi theo tình hình sản xuất của bà con từ đầu vụ đến nay, ông Nguyễn Tuấn Thanh - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT nhắn nhủ: “Thời tiết có nhiều diễn biến khác biệt, “rình rập” nhiều cực đoan trong vụ hè thu 2020.

Chính vì vậy, việc nắm bắt thời tiết là điều hết sức quan trọng, các địa phương cần bám vào kế hoạch sản xuất của tỉnh, tập trung cao cho vụ sản xuất hè thu trên tinh thần “ưu tiên thời vụ, châm chước khâu làm đất”, phấn đấu hoàn thành gieo cấy lúa hè thu trước 10/6”.

Vụ sản xuất hè thu đã sôi động trên khắp các cánh đồng. Những bàn tay thô ráp, cháy sạm đang miệt mài gieo mạ, cấy lúa. Rồi mai, trên những thửa ruộng “nước như ai nấu” ấy lại bật lên những mầm xanh tươi mới.

Trong nhịp sinh trưởng và phát triển của cây như cũng chứa chan bao ước mơ, kỳ vọng của người nông dân một nắng hai sương. Để khi những gian khổ qua đi, những căn bếp thôn quê lại dậy thơm mùi cơm mới. Và những đứa trẻ lại vui sướng mà rằng: “Em vui em hát, hạt vàng làng ta”…

Chủ đề Nông nghiệp, nông thôn và nông dân

Đọc thêm

Tiếc cho phim hoạt hình Việt

Tiếc cho phim hoạt hình Việt

Doanh thu hạn chế của các phim hoạt hình Việt ra rạp dịp hè không hoàn toàn phản ánh chất lượng phim. Chuyên gia đánh giá "Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu", "Dế Mèn: Cuộc phiêu lưu tới xóm Lầy Lội" và "Wolfoo: Cuộc đua Tam Giới" hấp dẫn không kém hoạt hình nước ngoài, nhưng khâu quảng bá phát hành còn yếu.
Podcast tản văn: Khi mùa hạ trở mình

Podcast tản văn: Khi mùa hạ trở mình

Tháng Bảy trở mình trong những cơn mưa mềm như dải lụa. Tháng của hoa trái vào mùa, của những tờ giấy báo điểm run run tay học trò, của tiếng ve như thầm tạm biệt...
Niềm tin du lịch Thái Lan dần 'chạm đáy'

Niềm tin du lịch Thái Lan dần 'chạm đáy'

Nhiều yếu tố bất lợi đang kéo ngành du lịch Thái Lan vào giai đoạn khó khăn, khi niềm tin thị trường giảm sâu, dự báo lượng khách quốc tế thấp hơn năm ngoái.
Podcast truyện ngắn: Một vòm trời rất xanh

Podcast truyện ngắn: Một vòm trời rất xanh

Câu chuyện nhẹ nhàng về tình yêu, sự gắn bó và những khởi đầu mới. Trong vòm trời xanh cao ấy, có ánh mắt lặng thầm, có nhịp tim xao động và một lời khẽ chạm trái tim người ở lại.
Ra mắt công chúng vở kịch "Mẹ đợi"

Ra mắt công chúng vở kịch "Mẹ đợi"

"Mẹ đợi" khắc họa sâu sắc sự hy sinh và nghị lực phi thường của người phụ nữ Việt Nam. Đây là tác phẩm mở đầu cho chương trình "Sân khấu truyền hình" của Báo Hà Tĩnh trong năm 2025.
Cảnh Hà Giang hiếm thấy nhìn từ trên cao

Cảnh Hà Giang hiếm thấy nhìn từ trên cao

Dành vài ngày đến Tuyên Quang (địa phận tỉnh Hà Giang trước sáp nhập) mỗi tháng, Trần Trung kể lại những gì mình thấy qua những tấm ảnh chụp từ trên cao.
Podcast Truyện ngắn: Chiếc áo cũ của Ba

Podcast Truyện ngắn: Chiếc áo cũ của Ba

Kỷ vật luôn gợi nhớ thật nhiều ký ức. Với nhiều người, đó là động lực, niềm tin để ghi nhớ và phấn đấu nhiều hơn trong cuộc sống, học tập...
Tác giả Yến Thanh và ký ức Đồng Lộc

Tác giả Yến Thanh và ký ức Đồng Lộc

Từ trái tim người trong cuộc, tác giả Yến Thanh đã viết nên "Cúc ơi" - bài thơ lay động lòng người, khắc họa chân thực sự khốc liệt của cuộc chiến tranh và tinh thần quả cảm của những con người tại Ngã ba Đồng Lộc.
Podcast tản văn: Tháng Bảy lắng đọng lòng tri ân

Podcast tản văn: Tháng Bảy lắng đọng lòng tri ân

Năm nay, thời tiết với nhiều thay đổi, giăng mắc vào hồn người những nỗi niềm xa vọng, ưu tư. Sự đan xen của đất trời làm cho nhịp sống bớt vội vàng, lòng người lắng lại, hoài niệm về những dấu ấn tháng Bảy xưa, cùng tri ân các anh hùng liệt sỹ đã hy sinh vì Tổ quốc...
Cơn địa chấn chưa từng có của 'Conan'

Cơn địa chấn chưa từng có của 'Conan'

Càn quét phòng vé Nhật rồi tiếp tục làm dậy sóng rạp Việt chỉ với 2 ngày chiếu đặc biệt, "Dư ảnh của độc nhãn" đang chứng minh sức hút chưa từng thấy với một tác phẩm hoạt hình.
Rực rỡ sắc hoa nơi miền quê xứ đạo

Rực rỡ sắc hoa nơi miền quê xứ đạo

Xứ đạo Cự Lâm (xã Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) - vùng quê nghèo đang chuyển mình từng ngày với hệ thống cơ sở hạ tầng được đầu tư đồng bộ, những tuyến đường, khu vườn rực rỡ sắc hoa.
Khám phá 7 thư viện cổ nhất thế giới

Khám phá 7 thư viện cổ nhất thế giới

Không chỉ lưu giữ kho tàng trí thức nhân loại, 7 thư viện lâu đời nhất thế giới dưới đây còn là những kiệt tác kiến trúc, nghệ thuật độc đáo, tráng lệ cho các tín đồ sách khám phá.
Podcast tản văn: Nội tôi thơm ngát hương dầu

Podcast tản văn: Nội tôi thơm ngát hương dầu

Nhỏ bé, giản dị, những lọ dầu gió đã trở nên quen thuộc ở đâu đó trong ngăn tủ đầu giường hay góc bàn nhỏ. Còn với tác giả Hồ Điệp, mùi hương ấy còn là dư âm của một thời đã xa...
Harry Potter mới lộ diện

Harry Potter mới lộ diện

HBO vừa công bố Hình ảnh đầu tiên về "cậu bé phù thủy" trong series phim truyền hình Harry Potter. Phim dự kiến ra mắt vào năm 2027.