Theo thống kê của Công an tỉnh, hiện trên địa bàn toàn tỉnh, tham gia bảo vệ an ninh trật tự ANTT có 3 lực lượng là công an xã bán chuyên trách, bảo vệ dân phố và dân phòng với tổng số 5.871 người (bảo vệ dân phố 253 người, công an xã bán chuyên trách 1.746 người và dân phòng 3.872 người). Mỗi thôn/tổ dân phố hiện nay được bố trí ít nhất 1 công an xã bán chuyên trách hoặc bảo vệ dân phố, dân phòng.
Đại tá Nguyễn Hồng Phong - Giám đốc Công an tỉnh cho hay: Từ thực tiễn cho thấy, công an xã bán chuyên trách, bảo vệ dân phố và tổ dân phòng tự quản có vai trò, vị trí hết sức quan trọng trong công tác đảm bảo an ninh chính trị, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội, phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ ngay tại cơ sở. Điều này xuất phát từ việc họ là những người ở địa phương nên hiểu được phong tục, tập quán, các mối quan hệ xã hội trong thôn, tổ dân phố, khu dân cư và cũng là đầu mối để giải quyết các mâu thuẫn nhỏ ngay từ khi mới phát sinh.
Lực lượng này cũng trực tiếp và phối hợp với công an xã chính quy, quân sự, các ban, ngành, đoàn thể, tổ chức quần chúng cấp xã trong tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; thực hiện các biện pháp giữ gìn ANTT, phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ, phòng ngừa, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh và các tai nạn khác…
Hiện nay, tất cả các xã, thị trấn đã được bố trí công an chính quy, tuy nhiên hoạt động của lực lượng này vẫn gặp nhiều khó khăn trong quán xuyến địa bàn, hiểu biết về phong tục tập quán của địa phương nên luôn cần có sự tham gia của các lực lượng quần chúng ở cơ sở.
Với mục tiêu đưa Luật Lực lượng tham gia bảo vệ ANTT đi vào thực tiễn trong đời sống xã hội, Công an tỉnh đang tập trung đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở. Tham mưu UBND tỉnh triển khai thi hành Luật Lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở trên địa bàn tỉnh và ban hành kế hoạch triển khai thực hiện trong Công an tỉnh, qua đó, cụ thể hóa 8 nhiệm vụ, giao các đơn vị tiến độ hoàn thành các nhiệm vụ.
Công an tỉnh chỉ đạo công an các đơn vị, địa phương rà soát, báo cáo về lực lượng tham gia bảo vệ ANTT; xây dựng các quy định việc thành lập tổ bảo vệ ANTT, số lượng thành viên, mức hỗ trợ, bồi dưỡng cho người tham gia lực lượng và một số chính sách dự kiến sẽ đưa vào nội dung dự thảo để trình các cấp xem xét, thảo luận.
Theo đó, Công an tỉnh đề xuất thành lập 1.936 tổ bảo vệ ANTT trên địa bàn 1.936 thôn, tổ dân phố (mỗi thôn, tổ dân phố thành lập 1 tổ bảo vệ ANTT) với cơ cấu mỗi tổ có 3 thành viên (1 tổ trưởng, 1 tổ phó và 1 tổ viên). Như vậy, sau khi thành lập sẽ có 5.808 người tham gia các tổ bảo vệ ANTT tại cơ sở. Cùng với đó, xây dựng một số chính sách liên quan đến hỗ trợ cho tổ bảo vệ ANTT nhằm đảm bảo quyền lợi, tạo sự khích lệ, động viên lực lượng tham gia thực hiện tốt các yêu cầu, nhiệm vụ theo quy định.
Đại tá Nguyễn Hồng Phong tin tưởng, lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở sau khi ra đời sẽ là “cánh tay nối dài” của lực lượng công an xã trong bám sát địa bàn cơ sở, gần dân, hiểu dân, phối hợp, hỗ trợ đắc lực thực hiện nhiệm vụ đảm bảo an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh, phục vụ nhiệm vụ phát triển KT-XH của địa phương.
Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở 2023 được Quốc hội thông qua ngày 28/11/2023, có hiệu lực từ ngày 1/7/2024 và thay thế Pháp lệnh Công an xã 2008.
Luật gồm 5 Chương, 33 Điều, quy định về vị trí, chức năng, nhiệm vụ, nguyên tắc tổ chức, hoạt động, quan hệ công tác, xây dựng lực lượng, bảo đảm điều kiện hoạt động và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức đối với lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở.
Luật tạo cơ sở pháp lý quan trọng, vững chắc, toàn diện cho xây dựng, củng cố, duy trì lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, kịp thời đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo đảm an ninh, trật tự trong tình hình mới và góp phần kiện toàn, sắp xếp, bố trí lực lượng, tinh gọn đầu mối gắn với hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, mối quan hệ công tác của từng tổ chức cơ sở; bảo đảm thực hiện tốt hơn các quy định của Hiến pháp năm 2013 về quyền con người, quyền công dân.
