La Giang - Đức Thọ nối mạch ngàn năm

(Baohatinh.vn) - Dòng sông La được tạo nên bởi sông Ngàn Sâu và Ngàn Phố, hội tụ nơi ngã ba Tam Soa là con sông đẹp khơi nguồn của thi ca, nhạc họa về xứ Nghệ. Con sông này cũng từng được lấy làm tên gọi của vùng đất La Giang, La Sơn, sau này là Đức Thọ (Hà Tĩnh).

Thiên Nhẫn trùng trùng soi bóng Tam Soa

Nhà nghiên cứu văn hóa Thái Kim Đỉnh từng viết: “Đôi bờ vùng đất nằm lọt giữa triền Đông Thiên Nhẫn và triền Bắc Trà Sơn, từ bờ Đông Ngàn Sâu đến bờ Nam Ngàn Cả, thời Lê sơ mang tên huyện La Giang... “La”, chữ Hán mượn để ghi âm lại có nghĩa “là” lụa là. Dòng sông như một dải lụa xanh lam, uốn lượn giữa đôi bờ xanh lục.

4.jpg
Đôi bờ sông La.

Sách “Yên Hội thôn chí” viết: “Đây là nơi núi sông giao hội, âm dương hòa hợp, xứng đáng là con sông đẹp nhất của Nghệ An” (Nghệ Tĩnh). Sông chảy về xuôi hòa vào Ngàn Cả (sông Lam) tạo nên những bờ xôi ruộng mật, những mát ngọt lúa ngô, những làng nghề trồng dâu nuôi tằm, nấu hến, đóng thuyền ven sông và những câu hò, điệu ví thiết tha ân tình. Đặc biệt, nghề dệt lụa ở Kẻ Hạ (Tùng Ảnh) nổi tiếng cả nước: Ai về Hà Tĩnh thì về. Mặc áo lụa Hạ, uống chè Hương Sơn.

Núi thường gắn liền với sông. Tùng Lĩnh - rú thông đứng ở đầu làng Tùng Ảnh. Đời Lê, Hồng Đức thứ 9, vị Phúc Thần Đinh Lễ - một vị tướng của nghĩa quân Lam Sơn được phong tước hiệu Linh Cảm đại vương, do đó, ngôi đền thờ trên mái Tây Tùng Lĩnh còn gọi là đền Linh Cảm, núi Tùng Lĩnh cũng gọi là núi Linh Cảm.

Sau này, cầu bắc qua sông cũng gọi là cầu Linh Cảm. Linh Cảm trở thành vùng đất quanh chân núi Tùng Lĩnh.

2.jpg
Khu vực núi Quần Hội - nơi an nghỉ của cố Tổng Bí thư Trần Phú.

Núi sông giao hòa quấn quýt đã tạo nên một vùng địa linh. Tùng Ảnh có nghĩa là bóng thông núi Tùng, nơi đã sản sinh ra những người con kiên trung, giàu nghĩa khí của bao đời. Ngoài núi Tùng Lĩnh, nơi đây còn có núi Quần Hội (nơi an nghỉ của cố Tổng Bí thư Trần Phú), đồi Vọng Sơn, đồi Chùa (chùa Đá), rú Son, rú Mực (nơi an nghỉ của cụ Phan Đình Phùng)...

“Trai Đông Thái, gái Yên Hồ”. Làng khoa bảng Đông Thái, 1 trong 20 làng khoa bảng nổi tiếng Việt Nam, trước đây thuộc xã An Đồng, tổng Việt Yên, huyện La Sơn, phủ Đức Thọ, nay thuộc xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ, là nơi phát tích của nhiều dòng họ trứ danh như: họ Phan, Trần, Bùi, Hoàng... Trong 10 thế kỷ khoa cử qua các triều đại phong kiến Việt Nam, Hà Tĩnh có 148 vị đại khoa thì đất Yên Hồ có đến 8 vị.

Sông vẫn còn in bóng người thuở trước...

Khí chất sông núi đã tạo nên cốt cách tâm hồn con người. Nghĩa sĩ Đại vương Nguyễn Biểu ở thế kỷ XV hiên ngang lẫm liệt trước sự uy hiếp của kẻ thù, nổi danh với câu chuyện “ăn cỗ đầu người” khi đi sứ sang Trung Quốc.

z5249827098489-60c11df870bd3e1798f50853da624459-323.jpg
Đồng chí Trần Phú - người con ưu tú của quê hương Đức Thọ. Ảnh tư liệu.

Đình nguyên Tiến sĩ Phan Đình Phùng không chỉ là người học rộng mà còn nuôi chí lớn cứu nước trong phong trào Cần Vương, gần 10 năm trời lập căn cứ địa ở Vũ Quang để chống Pháp... Vùng địa linh này là nguồn cội quê cha của cố Tổng Bí thư Trần Phú, nơi những ngày dạy học ở Vinh, Trần Phú thường về đây để được tiếp nhận thêm hào khí ông cha. Giờ đây, đồng chí đã trở về yên nghỉ trên đồi cao lộng gió, đêm ngày nghe tiếng thông reo và dòng La hát ru giấc ngủ vĩnh hằng.

Ngoài làng khoa bảng Đông Thái, Đức Thọ còn có nhiều làng quê văn vật, có truyền thống hiếu học như: Yên Hồ, Trung Lễ, Bùi Xá... Đây cũng là quê hương của học giả Bùi Dương Lịch, tướng công Lê Bôi, nhà văn Hoàng Ngọc Phách, luật sư Phan Anh, học giả Hoàng Xuân Hãn, Giáo sư Lê Văn Thiêm, Anh hùng Lê Thiệu Huy, GS.TS. - Nhà giáo Nhân dân Trần Thu Hà, Anh hùng Lao động Nguyễn Thị Thảo...

Dòng sông La mát ngọt đôi bờ cũng là nơi tắm mát tuổi thơ của 4 nữ thanh niên xung phong trong Tiểu đội 4 - C552 đã hy sinh anh dũng vào ngày 24/7/1968 tại Ngã ba Đồng Lộc gồm: Trần Thị Rạng, Hà Thị Xanh, Dương Thị Xuân, Võ Thị Hà.

Mạch nguồn truyền thống, hành trang quý giá

Thừa hưởng mạch nguồn lịch sử văn hóa, những mát ngọt phù sa chắt lọc qua bao tháng năm của quê hương, những người con Đức Thọ hôm nay đã biết nhân lên các giá trị truyền thống, làm giàu đẹp thêm vùng đất La Giang, Chi La, Kẻ La xưa.

Vượt lên những đau thương mất mát của chiến tranh, thiên tai, Đảng bộ và Nhân dân Đức Thọ đã đi đầu trong các cuộc cách mạng do Đảng khởi xướng, hăng say lao động sản xuất, phát triển ngành nghề truyền thống, trau dồi sự học, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa. Những cánh đồng lúa màu mỡ bát ngát ở Đức Thọ luôn cho năng suất cao.

123-825.jpg
Đức Thọ ngày càng đổi mới, phát triển, xứng danh quê hương của cố Tổng Bí thư Trần Phú.

Những làng quê NTM kiểu mẫu đẹp tươi, thanh bình đã trở thành điểm đến thu hút nhiều người đến tham quan. Sản phẩm mộc Thái Yên, bún, hến Đức Thọ, bánh gai làng Khoóng, rượu Thanh Lạng, ruốc cáy sông La... theo chân người đi khắp các miền quê trong và ngoài tỉnh.

Năm 2023, Đức Thọ có 2 xã được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao (Quang Vĩnh và Trường Sơn); 3 xã được công nhận đạt chuẩn NTM kiểu mẫu (Thanh Bình Thịnh, Yên Hồ, Lâm Trung Thủy). Đến nay, toàn huyện có 8/15 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 4/15 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, 125/142 thôn đạt chuẩn NTM kiểu mẫu (đạt chỉ tiêu xã NTM nâng cao và vượt 2 xã NTM kiểu mẫu so với Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XXX, nhiệm kỳ 2020-2025 đề ra). Đức Thọ đang phấn đấu đạt chuẩn huyện NTM nâng cao trong năm 2024.

Toàn huyện hiện có 94 di tích lịch sử văn hóa, trong đó, 15 di tích được xếp hạng quốc gia, 66 di tích xếp hạng cấp tỉnh. Tiêu biểu là: khu mộ Phan Đình Phùng, Khu di tích Tổng Bí thư Trần Phú, nhà thờ Phan Đình Phùng, đền Đinh Lễ, nhà thờ Bùi Dương Lịch, đền thờ Nghĩa vương Nguyễn Biểu, chùa Am... Đây là các địa chỉ giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ cả nước và là điểm tham quan du lịch hấp dẫn du khách.

Truyền thống học hành khoa bảng của các tiền nhân được thế hệ hôm nay viết tiếp. Tiêu biểu là tấm gương 2 cha con Giáo sư Phùng Hồ (SN 1938) và Phùng Hồ Hải (SN 1970, ở Bùi Xá, là Viện trưởng Viện Toán học Việt Nam)... Năm 2023, toàn huyện có 254 em được công nhận học sinh giỏi cấp tỉnh, 6 em đạt giải học sinh giỏi quốc gia, 14 em đạt chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế. Các trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai, THPT Trần Phú, THCS Hoàng Xuân Hãn, Tiểu học thị trấn Đức Thọ luôn là điển hình của ngành GD&ĐT Hà Tĩnh.

Tiếp nối mạch nguồn truyền thống quý giá của cha ông, Đảng bộ và Nhân dân Đức Thọ luôn tự hào, quyết tâm viết tiếp trang sử hào hùng trên chặng đường mới. Toàn huyện triển khai nhiều hoạt động sôi nổi và thiết thực kỷ niệm 120 năm Ngày sinh đồng chí Trần Phú - Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng như: tổ chức hội thảo khoa học cấp huyện với chủ đề “Ý chí Trần Phú - khát vọng Đức Thọ”; chương trình gặp mặt, chương trình nghệ thuật chào mừng kỷ niệm 120 năm Ngày sinh Tổng Bí thư Trần Phú và 49 năm Ngày giải phóng miền Nam… Những giá trị to lớn mà các thế hệ tiền nhân để lại tiếp tục là hành trang quý giá, giúp Đảng bộ và Nhân dân Đức Thọ gặt hái nhiều thành tựu trên chặng đường mới.

Ông Nguyễn Thành Đồng - Bí thư Huyện ủy Đức Thọ

Chủ đề 120 năm Ngày sinh Tổng Bí thư Trần Phú

Chủ đề Đất và người Hà Tĩnh

Đọc thêm

Cựu lính Trường Sa hồi sinh vùng "đất chết"

Cựu lính Trường Sa hồi sinh vùng "đất chết"

Từ vùng “đất chết” oằn mình trong lửa đạn chiến tranh, cựu binh Trường Sa Nguyễn Hải Đường ở thôn Hồng Sơn (xã Trường Lưu, Hà Tĩnh) đã hồi sinh, trở thành mô hình kinh tế trù phú, cho thu nhập 2 tỷ đồng/năm.
Biển Xuân Thành ngày càng thêm quyến rũ

Biển Xuân Thành ngày càng thêm quyến rũ

Nhờ chú trọng công tác chỉnh trang, đa dạng dịch vụ nên từ đầu năm đến nay, Khu du lịch Xuân Thành (xã Tiên Điền, Hà Tĩnh) đã đón gần 300 ngàn lượt khách.
Tiếng thì thầm dưới chân cầu Nhe

Tiếng thì thầm dưới chân cầu Nhe

Cầu Nhe (Hà Tĩnh), kể từ 15/4/1968, không đơn thuần chỉ là một địa danh mà đã trở thành một vùng đất thiêng. Tháng Bảy, dưới chân cầu, sông vẫn thì thầm câu chuyện bi hùng một thuở cha ông...
Biển về đêm

Biển về đêm

Nếu ban ngày, biển Kỳ Ninh (phường Hải Ninh, Hà Tĩnh) rực rỡ ánh nắng và sôi động thì khi đêm xuống, nơi đây lại khoác lên mình vẻ đẹp huyền bí, thơ mộng.
Những chuyện chưa kể về Ngã ba Đồng Lộc

Những chuyện chưa kể về Ngã ba Đồng Lộc

Trong vô vàn câu chuyện về Ngã ba Đồng Lộc huyền thoại đã trở nên quen thuộc, ít ai biết rằng, những con ngõ, ngôi nhà ở thôn Mai Long (xã Xuân Lộc, Hà Tĩnh) là nơi từng lưu dấu bước chân, tiếng cười nói của 10 nữ liệt sỹ TNXP Tiểu đội 4, Đại đội 552 trước lúc họ đi vào bất tử.
Về làng có 3 di sản được UNESCO vinh danh

Về làng có 3 di sản được UNESCO vinh danh

Làng Trường Lưu xưa - xã Trường Lưu nay tự hào với 3 di sản được UNESCO vinh danh. Không dừng lại ở một danh xưng hành chính ở Hà Tĩnh, Trường Lưu còn ẩn chứa trong đó nhiều giá trị văn hóa đặc sắc, riêng có, được lưu truyền qua nhiều thế hệ.
Thức giấc cùng biển Thạch Hải

Thức giấc cùng biển Thạch Hải

Khi trời chưa sáng hẳn thì tại bãi biển Thạch Hải (Hà Tĩnh), một nhịp sống khác đã bắt đầu. Nhiều người tìm về với biển lúc bình minh, đánh thức cơ thể bằng một "liều thuốc" từ gió, sóng và cát.
Giữa tuần, biển Thiên Cầm vẫn kín người

Giữa tuần, biển Thiên Cầm vẫn kín người

Dù đang ở thời điểm giữa tuần nhưng rất đông du khách vẫn tìm về với biển Thiên Cầm (Hà Tĩnh) để xua tan sự oi bức, nắng nóng của thời tiết những ngày tháng 7.
Thành Sen - "dấu son" trong lòng người Hà Tĩnh

Thành Sen - "dấu son" trong lòng người Hà Tĩnh

Từ một câu chuyện trong sử sách, tên gọi Thành Sen (Hà Tĩnh) đã ra đời và theo suốt dặm dài lịch sử của vùng đất này. Tên gọi ấy đã ăn sâu vào ký ức, trở thành niềm tự hào của nhiều thế hệ.
 Niềm vui tháng Bảy của nhiều gia đình liệt sỹ

Niềm vui tháng Bảy của nhiều gia đình liệt sỹ

Tháng 7 này trở nên đặc biệt hơn với nhiều gia đình liệt sỹ ở Hà Tĩnh khi phần mộ người thân được đưa về yên nghỉ nơi đất mẹ, khi tấm bằng “Tổ quốc ghi công” được trao tặng trang nghiêm, trọng thể.
Sáng mãi tinh thần thanh niên xung phong

Sáng mãi tinh thần thanh niên xung phong

Những ngày tháng Bảy, đất nước lại lặng mình trong những ký ức thiêng liêng về những năm tháng khói lửa. Trong dòng chảy lịch sử ấy, lực lượng TNXP Hà Tĩnh để lại nhiều dấu ấn hào hùng, góp phần viết nên bản hùng ca bất tử bằng sức trẻ và lòng yêu nước cháy bỏng.
Quyến rũ bình minh biển Thiên Cầm

Quyến rũ bình minh biển Thiên Cầm

Biển cả không những cho ta nguồn lợi hải sản quý giá mà còn mang đến bao điều thú vị. Về xã Thiên Cầm (Hà Tĩnh), sau khi khám phá chợ cá Cồn Gò vào tờ mờ sáng, du khách có thể ngắm bình minh và thỏa thích “check in”, ghi lại những kỷ niệm đẹp về mảnh đất và con người nơi đây.
Cụ bà U100 say mê Truyện Kiều

Cụ bà U100 say mê Truyện Kiều

Truyện Kiều có sức sống mãnh liệt trong văn học Việt Nam, phổ biến trong các tầng lớp nhân dân. Dù gần 100 tuổi, cụ Trần Thị Tám ở xã Hồng Lộc (Hà Tĩnh) vẫn thuộc và say sưa luận giải Kiều.
Có một "phố cổ" giữa lòng xã nhỏ nhất Hà Tĩnh

Có một "phố cổ" giữa lòng xã nhỏ nhất Hà Tĩnh

Giữa một vùng quê ven sông La - nơi được biết đến là xã nhỏ nhất của tỉnh Hà Tĩnh lại tồn tại một góc phố mang dáng dấp cổ kính, phảng phất hồn xưa như một “phố cổ Hà Nội” thu nhỏ.