Nấm là loại thực phẩm được người tiêu dùng ưa chuộng trong các bữa ăn. Đặc biệt, vào tiết trời mùa Đông, các loại nấm được tiêu thụ mạnh, do vậy, nguồn cung thị trường thời điểm này rất đa dạng. Khảo sát tại các chợ dân sinh trên địa bàn Hà Tĩnh như chợ Hà Tĩnh, chợ Vườn Ươm (phường Thành Sen), nấm được bày bán với đủ loại: nấm đùi gà, nấm kim châm, nấm rơm, nấm mỡ...
Khác với các loại rau, tại các chợ dân sinh trên địa bàn tỉnh, nấm được gói trong các túi bóng, nhiều loại được đóng gói cẩn thận nhưng không có bất cứ một thông tin nào về nguồn gốc, xuất xứ, hạn sử dụng. Khi được hỏi về nguồn gốc của các loại nấm, nhiều người bán khẳng định: “Không biết nấm ở đâu nhưng tất cả các loại nấm ăn vào đều tốt”.
Những câu trả lời không rõ ràng khiến người tiêu dùng đặt câu hỏi về nguồn gốc của sản phẩm được sử dụng thường xuyên trong các bữa ăn.
Một tiểu thương tại chợ Hà Tĩnh trên địa bàn phường Thành Sen không ngần ngại chia sẻ: “Nấm đây từ Trung Quốc về hết, không từ Trung Quốc về lấy đâu bán cho khách”.
Hiện nay, nấm đùi gà tại các cơ sở kinh doanh có uy tín niêm yết với mức giá từ 110 - 120 nghìn đồng/kg; nấm sò: 40-50 nghìn đồng/kg; nấm linh chi: 800 nghìn đến 1 triệu đồng/kg... Tuy nhiên, thật bất ngờ là các loại nấm “ngoại” bán tại các chợ dân sinh lại có giá rẻ chỉ bằng một nửa, thậm chí chỉ bằng 1/3.
Theo tiêu chuẩn, nấm thông thường chỉ có thể bảo quản từ 5-7 ngày sau khi thu hoạch. Tuy nhiên, không ai có thể biết các loại nấm đang bán tại các chợ dân sinh đã ra thị trường được bao lâu. Thêm nữa, nấm phải được bảo quản ở nhiệt độ từ 1-5 độ C, nhưng phần lớn số nấm ăn bán ở chợ thường được bảo quản sơ sài trong túi nilon.
Với nguồn gốc và những cách bảo quản thiếu đảm bảo an toàn như vậy nhưng các loại nấm “ngoại” vẫn đứng vững trên thị trường trong nhiều năm qua bởi giá rẻ. Điều này khiến các cơ sở nấm trên địa bàn tỉnh khá chật vật trong việc cạnh tranh trên thị trường.
Chị Bùi Thị Anh - chủ cơ sở trồng nấm tại xã Kỳ Xuân cho hay: “Nấm đạt chất lượng là mục tiêu đầu ra của những người trồng nấm, và thị trường lại quyết định đến yếu tố sống còn của mô hình. Thời gian qua, ngoài việc chú trọng nâng cao chất lượng sản phẩm, chúng tôi luôn cố gắng đưa ra thị trường với mức giá phù hợp nhất. Mặc dù vậy, việc nấm “ngoại” tung hoành trên thị trường với giá rất rẻ, lại đánh vào tâm lý ham rẻ của người tiêu dùng nên các cơ sở trồng nấm như chúng tôi khó đứng vững”.
Anh Lê Đăng Cường - Công ty CP Đầu tư phát triển Phú Cường Đạt (xã Thạch Xuân, Hà Tĩnh) chia sẻ: “Trong quy trình sản xuất nấm, chúng tôi tuân thủ theo tiêu chuẩn và kỹ thuật được chuyển giao từ Sở Khoa học và Công nghệ để thành phẩm đạt chất lượng, chi phí đã ở mức khá cao. Nấm khi đưa ra thị trường chúng tôi tự tin về chất lượng nhưng với giá bán của các nấm “ngoại” thì rất khó để cạnh tranh. Đơn cử như nấm đùi gà được bán với giá 40 nghìn đồng/kg, với mức giá này chúng tôi chưa đủ chi phí sản xuất chứ chưa nói đến lợi nhuận”.
Trên địa bàn toàn tỉnh, hiện có khoảng gần 300 mô hình trồng nấm theo tiêu chuẩn của Sở Khoa học và Công nghệ Hà Tĩnh. Việc cạnh tranh trên thị trường là điều tất yếu, nhưng chắc chắn sẽ dễ dàng hơn cho người trồng nấm khi thị trường chỉ có sự cạnh tranh từ các sản phẩm được kiểm soát chặt chẽ về chất lượng. Sự xuất hiện của nấm “ngoại” giá rẻ đã khiến người trồng nấm chật vật hơn trong tiêu thụ.
Nấm ăn là loại thực phẩm tốt. Tuy nhiên, nấm tốt chỉ phát huy tác dụng khi là sản phẩm được kiểm soát bởi các tiêu chuẩn. Lựa chọn nấm chất lượng là sự cảnh báo cần thiết cho người tiêu dùng trong điều kiện thực phẩm "bẩn" bủa vây như hiện nay.