(Baohatinh.vn) - Từ một phế tích bị “lãng quên” nhiều năm, Đền Cả - Dinh Đô Quan Hoàng Mười ở phường Trung Lương (TX Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh) sau khi được phục dựng đã trở thành điểm du lịch văn hóa hấp dẫn của du khách.
Đền Cả - Dinh Đô Quan Hoàng Mười ở TDP Hầu Đền, phường Trung Lương, TX Hồng Lĩnh còn có tên là Đền Mỏ Hạc hay Mỏ Hạc linh từ.
Theo tư liệu lịch sử thì đền được xây dựng thời nhà Lý. Đền có quy mô kiến trúc đồ sộ, được xây theo lối chữ “Nhất” gồm: Hậu cung (hay còn gọi là cung cấm), nhà thượng điện, trung điện và hạ điện.
Xưa kia, đây là ngôi đền lớn nhất của cả tổng nên được gọi là Đền Cả. Còn tên gọi Dinh Đô Quan Hoàng Mười là gọi theo nhân vật được thờ chính tại đền.
Đền được xây dựng trên vùng đất đắc địa, thuộc vùng đất nơi giao nhau giữa ba con sông (sông Lam, sông La và sông Minh). Vị trí đền được cả 3 dòng sông bồi đắp tạo nên thế đất như hình mỏ hạc. Chính vì vậy, thường được Nhân dân gọi là đền Mỏ Hạc hay Mỏ Hạc linh từ, nghĩa là ngôi đền trên vùng đất linh thiêng.
Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, đền bị xuống cấp nghiêm trọng, trở thành phế tích. Năm 2014, được sự cho phép của Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Hà Tĩnh, chỉ sau một thời gian ngắn, bằng sự đóng góp công sức của các doanh nghiệp, doanh nhân, các nhà hảo tâm và nhất là bà con nhân dân trên địa bàn nên các hạng mục cơ bản của Đền Cả đã dần được khôi phục.
Cũng như những ngôi đền khác, Đền Cả được Nhân dân phối thờ chung nhiều vị thần. Trong đó có cả thiên thần, nhân thần và nhiên thần. Cụ thể: Ngoài vị thần được thờ chính là ông Hoàng Mười thì đền còn thờ thần Tam Lang, hay bà Lê Thị Ngọc Dung, con gái nuôi của Vua Lê Lợi. Trong ảnh: Điện thờ Quan Hoàng Mười.
...và các vị thần linh
Để tôn vinh những giá trị lịch sử, truyền thống cũng như đáp ứng nguyện vọng của nhân dân phường Trung Lương và thị xã Hồng Lĩnh, ngày 28/8/2017, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã có Quyết định số 2500/QĐ-UBND về việc công nhận di tích Đền Cả là di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh. Hằng năm, chính quyền địa phương và Nhân dân thường tổ chức lễ hội Đền Cả - Dinh Đô Quan Hoàng Mười trong cả tháng 10 âm lịch, chính lễ vào ngày trùng thập (10/10 âm lịch).
Lễ cung rước đệ thập Hoàng Tử Vương Quan do Nhân dân các phường, xã trên địa bàn thị xã Hồng Lĩnh thực hiện.
Năm nay, lễ hội Đền Cả - Dinh Đô Quan Hoàng Mười diễn ra từ ngày 20/11 đến 22/11, tức ngày 8 đến 10/10 âm lịch tại di tích Đền Cả - Dinh Đô Quan Hoàng Mười với các hoạt động như: Liên hoan tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ toàn tỉnh mở rộng; hội thi gói và nấu bánh chưng dâng Thánh; trưng bày gian hàng các sản phẩm OCOP và các sản phẩm tiêu biểu khác của TX Hồng Lĩnh; lễ rước nước (cấp thủy); lễ cung nghinh Đức Hoàng Mười vân du (lễ rước bộ); nghi lễ Nhà nước; lễ tế dân gian và hội nghị quảng bá, kết nối tour, tuyến du lịch.
Thời gian qua, nhiều di tích lịch sử - văn hóa ở Hà Tĩnh được xếp hạng các cấp đã góp phần “đánh thức” ký ức dòng tộc, làng xã, thắp lên niềm tự hào cội nguồn trong mỗi người dân.
Anh Nguyễn Văn Mạnh (SN 1985, ở phường Thành Sen, tỉnh Hà Tĩnh) khuyết một bàn tay nhưng lại có biệt tài vẽ và đắp tranh nổi. Dù mất đi đôi bàn tay nhưng việc được sống với niềm đam mê, thỏa sức tạo nên những bức tranh tường sống động, anh Mạnh cảm thấy cuộc đời mình vẫn vẹn nguyên ý nghĩa.
Hoàng Xuân Hãn là Giáo sư Toán học, kỹ sư, nhà sử học, nhà ngôn ngữ học, nhà nghiên cứu văn hóa, giáo dục nổi tiếng. Suốt cuộc đời, ông không ngừng cống hiến miệt mài cho nhiều lĩnh vực khác nhau.
Trong nhịp sống hiện đại gấp gáp, câu chuyện 6 hộ dân ở xã Đồng Lộc (Hà Tĩnh) hiến đất, mở lối đi cho người hàng xóm nghèo như một nét đẹp dung dị, ấm áp giữa đời thường.
Quá trình sắp xếp đơn vị hành chính, tên các xã, phường mới ở Hà Tĩnh được lựa chọn kỹ lưỡng, mang nhiều ý nghĩa, gắn với lịch sử, văn hóa, lợi thế địa phương và phù hợp với xu thế hội nhập, nhận được sự đồng thuận từ Nhân dân.
Từ điểm tựa là các giá trị truyền thống, gia đình ông Kiều Minh Khánh và bà Nguyễn Thị Dung ở phường Bắc Hồng Lĩnh (Hà Tĩnh) đã viết nên câu chuyện đẹp về một mái ấm gần nửa thế kỷ đong đầy yêu thương, lan tỏa giá trị sống tích cực trong cộng đồng.
Sau hơn 54 năm kể từ ngày Anh hùng LLVTND, liệt sỹ Trần Văn Dần (xã Đan Hải, Hà Tĩnh) hy sinh, mùa hè này, những kỷ vật đơn sơ, những nét bút mang khí chất của người lính đặc công rừng Sác ấy đã trở về với gia đình bằng một cách đầy bất ngờ và rất cảm động.
Từ vùng “đất chết” oằn mình trong lửa đạn chiến tranh, cựu binh Trường Sa Nguyễn Hải Đường ở thôn Hồng Sơn (xã Trường Lưu, Hà Tĩnh) đã hồi sinh, trở thành mô hình kinh tế trù phú, cho thu nhập 2 tỷ đồng/năm.
Cầu Nhe (Hà Tĩnh), kể từ 15/4/1968, không đơn thuần chỉ là một địa danh mà đã trở thành một vùng đất thiêng. Tháng Bảy, dưới chân cầu, sông vẫn thì thầm câu chuyện bi hùng một thuở cha ông...
Trong lịch sử, Hà Tĩnh từng có nhiều bậc danh nho, hiền tài và đại thần được giao trọng trách giữ chức Tế tửu (Hiệu trưởng) của Văn Miếu – Quốc Tử Giám.
Trong vô vàn câu chuyện về Ngã ba Đồng Lộc huyền thoại đã trở nên quen thuộc, ít ai biết rằng, những con ngõ, ngôi nhà ở thôn Mai Long (xã Xuân Lộc, Hà Tĩnh) là nơi từng lưu dấu bước chân, tiếng cười nói của 10 nữ liệt sỹ TNXP Tiểu đội 4, Đại đội 552 trước lúc họ đi vào bất tử.
Hơn 50 năm gắn bó cùng tranh cổ động, họa sĩ Hoàng Hữu Trí (trú xã Gia Hanh, tỉnh Hà Tĩnh) không chỉ lưu giữ ký ức một thời, mà còn tiếp tục truyền đi niềm tin, lý tưởng và giá trị nghệ thuật qua từng nét vẽ.
Làng Trường Lưu xưa - xã Trường Lưu nay tự hào với 3 di sản được UNESCO vinh danh. Không dừng lại ở một danh xưng hành chính ở Hà Tĩnh, Trường Lưu còn ẩn chứa trong đó nhiều giá trị văn hóa đặc sắc, riêng có, được lưu truyền qua nhiều thế hệ.
Từ một câu chuyện trong sử sách, tên gọi Thành Sen (Hà Tĩnh) đã ra đời và theo suốt dặm dài lịch sử của vùng đất này. Tên gọi ấy đã ăn sâu vào ký ức, trở thành niềm tự hào của nhiều thế hệ.
Không chỉ dũng cảm thời kháng chiến chống Mỹ, ông Hoàng Văn Bé - cựu TNXP ở xã Đan Hải (Hà Tĩnh) còn là tấm gương sáng về nghị lực vượt khó, tinh thần cống hiến cho quê hương trong thời bình.
Tháng 7 này trở nên đặc biệt hơn với nhiều gia đình liệt sỹ ở Hà Tĩnh khi phần mộ người thân được đưa về yên nghỉ nơi đất mẹ, khi tấm bằng “Tổ quốc ghi công” được trao tặng trang nghiêm, trọng thể.
Những ngày tháng Bảy, đất nước lại lặng mình trong những ký ức thiêng liêng về những năm tháng khói lửa. Trong dòng chảy lịch sử ấy, lực lượng TNXP Hà Tĩnh để lại nhiều dấu ấn hào hùng, góp phần viết nên bản hùng ca bất tử bằng sức trẻ và lòng yêu nước cháy bỏng.
Sau gần 1 năm, gần chục ha đất đầm lầy, cỏ lác bên bờ sông Đông (phường Thành Sen, Hà Tĩnh) đã được cải tạo thành các đảo nhân tạo, làm nơi trú ngụ cho các loài chim.
Mỗi độ tháng Bảy, Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc (Hà Tĩnh) lại rộn ràng với muôn vàn bước chân của du khách mọi miền, mang theo lòng tri ân thiêng liêng, thành kính.
Tuổi thọ bình quân năm 2024 của người dân Hà Tĩnh thấp hơn mức bình quân chung của cả trước. Trung bình phụ nữ Hà Tĩnh sống lâu hơn nam giới khoảng hơn 5 năm.
Truyện Kiều có sức sống mãnh liệt trong văn học Việt Nam, phổ biến trong các tầng lớp nhân dân. Dù gần 100 tuổi, cụ Trần Thị Tám ở xã Hồng Lộc (Hà Tĩnh) vẫn thuộc và say sưa luận giải Kiều.
Giữa một vùng quê ven sông La - nơi được biết đến là xã nhỏ nhất của tỉnh Hà Tĩnh lại tồn tại một góc phố mang dáng dấp cổ kính, phảng phất hồn xưa như một “phố cổ Hà Nội” thu nhỏ.
Dành hơn 20 năm để nghiên cứu về lịch sử làng quê ở Hà Tĩnh theo những tư liệu cũ bằng chữ Hán và chữ Nôm, ông Nguyễn Thế Phiệt (xã Mai Hoa, Hà Tĩnh) mong muốn khôi phục lại văn hóa, tín ngưỡng xa xưa của người Việt.
Về thôn Phú Quý, xã Đông Kinh, tỉnh Hà Tĩnh. Dạo bước trên những tuyến đường bê tông nhựa rộng rãi, không chỉ cảm nhận được sự bình yên, trù phú mà còn thấy rõ sức sống mới của miền quê trù phú, xanh tươi
Chỉ mới 10 tuổi, Đặng Minh Thư (lớp 4H, Trường Tiểu học Hưng Trí, Hà Tĩnh) đã khiến cộng đồng không khỏi kinh ngạc khi được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam xác lập là học sinh nhỏ tuổi có khả năng nhớ và đọc chính xác 3.150 chữ số thập phân sau số Pi.
Dù đã nghỉ hưu nhưng bà Trần Thị Kim Soa (xã Sơn Giang, Hà Tĩnh) vẫn tận tâm với công việc thiện nguyện, chăm sóc sức khỏe cộng đồng và góp sức xây dựng quê hương.
Mỗi độ tháng 7 về, hàng vạn du khách lại tìm về với Khu di tích lịch sử Ngã ba Đồng Lộc (Hà Tĩnh) để dâng nén tâm hương tưởng nhớ các anh hùng liệt sỹ đã ngã xuống vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất non sông.
Thương cha mẹ quanh năm “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời” nuôi mình và 4 chị em ăn học, Bùi Khắc Vũ (phường Nam Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh) luôn quyết tâm học tập tốt để đáp đền công ơn các bậc sinh thành và cống hiến cho xã hội.
![[QUIZ] Hà Tĩnh ghi dấu ấn nổi bật nào trong Cách mạng Tháng Tám?](https://cdn.baohatinh.vn/images/5750fc203e86810a7b8e7880e8e5d56a60cc1f4adbaaa4c5db5eae87e4f6bfaab59eeca1ffc88a22b225f8989788b4339bd53f26662bb0273186957914ca9d42/thanh-sen-3.jpg)
![[Quiz] GS Hoàng Xuân Hãn sinh ra và lớn lên ở xã nào của Hà Tĩnh?](https://cdn.baohatinh.vn/images/bf0281bfe88e8abd7a4741f6c7dfc50d60cc1f4adbaaa4c5db5eae87e4f6bfaa91d3ccf415457703c481e58b1ebdbd56/123.jpg)
![[Quiz] Tên gọi xã Đông Kinh lần đầu xuất hiện trên bản đồ Hà Tĩnh vào năm nào?](https://cdn.baohatinh.vn/images/016d39b2f4f91829b0c07f2d62218ea5ef10ad0fdcfbf6cdceeb9c34200e128743662e60aca2cbf67056b956d92dd4bfc64db0ec857a408f890642ce478df764/b-9965-1746.jpg)
