(Baohatinh.vn) - Sách "An Tĩnh cổ lục" của học giả người Pháp thuật lại, đền Chiêu Trưng tại xã Quang Vĩnh (Đức Thọ, Hà Tĩnh) là một trong những ngôi đền đẹp nhất nước An Nam xưa.
Theo các tư liệu lịch sử, cùng với đền Lê Khôi tại núi Long Ngâm (thuộc xã Đỉnh Bàn, TP Hà Tĩnh), đền Chiêu Trưng tại xã Quang Vĩnh (Đức Thọ) được xây dựng nhằm tưởng nhớ công lao to lớn của danh tướng Lê Khôi (? - 1446) sau khi ông qua đời vào giữa thế kỷ 15. Tuy nhiên, vào cuối thế kỷ 18, do tác động của dòng chảy gây lở đất ven bờ Nam sông Lam, ngôi đền bị nhấn chìm xuống dòng sông. Ảnh: Toàn cảnh đền Chiêu Trưng nhìn từ trên cao. Năm 1817, đền Chiêu Trưng được người dân địa phương khôi phục lại tại thôn Vĩnh Phúc, xã Đức Vĩnh nay là Quang Vĩnh (Đức Thọ). Trong cuốn dư địa chí "An Tĩnh cổ lục" - nguyên văn tiếng Pháp là “Le vieux An Tinh” (Ghi chép lại những chuyện xưa ở vùng Nghệ An – Hà Tĩnh của học giả Hippolyte Le Breton, được Tập san “Đô thành hiếu cổ” xuất bản năm 1936 bằng tiếng Pháp, sau này NXB Văn hóa - Thông tin và Trung tâm Văn hóa ngôn ngữ Đông Tây ấn hành năm 2014) ghi rõ: "... theo lời của Nhân dân truyền lại thì đền này là một trong những ngôi đền đẹp nhất nước An Nam... Một vài điều mà tôi có thể kể lại về ngôi đền chính là nhờ cha Théodore Guignard đã quá cố cung cấp cho tôi. Ngài đã được ngắm đền Chiêu Trưng lúc Ngài đặt chân đến Nghệ An năm 1886". Ảnh: Cổng đền Chiêu Trưng được xây dựng lại năm 1817 vẫn còn giữ được gần như nguyên vẹn đến hôm nay. Mặc dù được Nhân dân xây dựng lại vào năm 1817 nhưng trải qua thời gian, chiến tranh nhất là nằm ở vùng ngoài đê sông La nên hàng chục năm về trước đền Chiêu Trưng bị hư hỏng nặng nề, chỉ còn lại cổng tam quan gần nguyên vẹn, các tòa trung điện, hạ điện hư hại... Năm 1986, chính quyền địa phương và người dân xã Đức Vĩnh nay là Quang Vĩnh (Đức Thọ) đã tiến hành bắt tay vào tôn tạo, xây dựng lại ngôi đền. Từ đó đến nay, với nguồn lực kêu gọi xã hội hóa, đền Chiêu Trưng không ngừng được tu bổ, tôn tạo. Hiện, khuôn viên đền có diện tích 3.700m2, công trình kiến trúc theo hình chữ Vương (王) với nhiều hạng mục như: cổng Tam quan, nhà Hạ điện thờ cộng đồng Tứ phủ, nhà Trung điện thờ Tam tòa Thánh mẫu, nhà Thượng điện thờ Đức thánh Chiêu Trưng Đại Vương Lê Khôi... Trong ảnh: Thượng điện, Trung điện và Hạ điện của ngôi đền nhìn từ trên cao.
Nhà hạ điện thờ Tứ phủ.
Nhà Trung điện thờ Tam tòa Thánh Mẫu. Nơi đây thường diễn ra các nghi lễ thực hành di sản Tín ngưỡng Thờ Mẫu Tam Phủ của người Việt vào các dịp: lễ giỗ Chiêu Trưng Đại Vương Lê Khôi vào ngày 5/5 âm lịch, lễ Vu Lan hằng năm...
Nhà Thượng điện thờ Chiêu Trưng Đại Vương Lê Khôi. Tại nhà Thượng điện của đền còn lưu giữ bức tượng, ngai vị của Lê Khôi, những gì còn sót lại sau trận lụt cuốn trôi đền vào thế kỷ 18. Điều này cũng được ghi trong cuốn "An Tĩnh cổ lục" của học giả Hippolyte Le Breton.
Ngoài các hạng mục chính, gần đây đền Ban Quản lý đền Chiêu Trưng còn vận động nguồn xã hội hóa xây dựng được thêm nhiều hạng mục như: cung Địa Tạng Bồ tát, cung Quán Thế Âm bồ tát, miếu cậu lầu cô, nhà soạn lễ, nhiều pho tượng quý...
Với nhiều giá trị lịch sử văn hóa, năm 2010, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã xếp hạng đền Chiêu Trưng là di tích cấp tỉnh. Hằng năm vào các dịp lễ, tết đền Chiêu Trưng thu hút hàng nghìn du khách mọi miền về dâng hương tiền nhân, tham quan và tham gia vào các nghi lễ cầu an, cầu phúc...
Di tích Nhà thờ dòng họ Trần Cưu tại xã Trường Sơn (Đức Thọ - Hà Tĩnh) được xây dựng cách đây hơn 300 năm, là một trong những công trình có giá trị lịch sử văn hoá tiêu biểu.
Lễ dâng hương, lễ rước và tế tại khu di tích Lê Hữu Trác (Hương Sơn, Hà Tĩnh) là hoạt động thuộc khuôn khổ lễ hội Hải Thượng Lãn Ông, nhằm tri ân công lao to lớn của Đại danh y.
Ông sinh năm 1845 (Ất Tỵ). Không chỉ là một vị quan giữ nhiều chức vụ quan trọng trong triều đình, ông còn là một nghệ sĩ lớn giai đoạn thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX.
Tháng Giêng - trong thao thiết gọi mời, hơi ấm từ ngọn gió xuân thức dậy cả đất trời những miền quê Hà Tĩnh, làm thắm tươi những lộc non, chồi biếc, mang theo bao niềm ước vọng về sự thịnh vượng của đất nước, quê hương.
Các hội thi được tổ chức trong chuỗi sự kiện của Lễ hội Hải Thượng Lãn Ông năm 2025 ở huyện Hương Sơn (Hà Tĩnh) nhằm tạo không khí sôi nổi, đoàn kết trong các tầng lớp nhân dân.
Chị Võ Thị Thu Hiền, 42 tuổi (quê ở Hà Tĩnh, hiện đang sinh sống và làm việc tại Hà Nội) đã giành chiến thắng và trở thành vị “Vua” mới của chương trình “Vua tiếng Việt” mùa 3.
Trải qua hàng trăm năm, nhiều đạo sắc phong của các triều vua và áo, mũ, cân đai phục phẩm lúc sinh thời Đô đài ngự sử Bùi Cầm Hổ sử dụng vẫn được lưu giữ tại đền thờ ở phường Đậu Liêu (TX Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh).
Nhiều địa chỉ đỏ trên địa bàn Hà Tĩnh đã trở thành niềm tự hào, là minh chứng cho sự phát triển của từng giai đoạn lịch sử, của quê hương kể từ 95 năm “đời ta có Đảng”.
Phát huy kết quả trong năm 2024, từ đầu xuân Ất Tỵ 2025, ngành du lịch Hà Tĩnh đã khởi động một cách tích cực, mạnh mẽ bằng nhiều chương trình, hành động thiết thực nhằm thu hút du khách.
Festival “Về miền ví, giặm - Kết nối tinh hoa di sản” được Hà Tĩnh phối hợp tổ chức cuối năm 2024 đã để lại trong lòng các nghệ nhân mọi miền những ấn tượng mạnh mẽ về "bản hòa tấu" di sản văn hóa dân tộc.
Bằng sự nghiên cứu, sáng tạo, nhiều văn nghệ sỹ, chuyên gia nổi tiếng cả nước đã dành nhiều tâm huyết để lan tỏa, nhân lên những giá trị văn hóa, con người Hà Tĩnh tới bạn bè muôn phương.
Điểm chung lớn nhất để Đại danh y Lê Hữu Trác và Đại thi hào Nguyễn Du trở thành danh nhân thế giới chính là tinh thần nhân văn cao cả được thể hiện trong cuộc đời, sự nghiệp của mình.
Sau hơn 30 năm đam mê, kiên nhẫn, miệt mài, nhà nghiên cứu văn hóa Võ Hồng Huy đã để lại một di sản hàng ngàn trang viết về địa chí, lịch sử, văn hóa, con người… của vùng đất Nghệ - Tĩnh.
Đến với Hà Tĩnh vào dịp xuân về, du khách sẽ được hòa mình vào không khí rộn ràng của các lễ hội, được khám phá cảnh sắc và nét độc đáo của văn hóa, con người vùng đất núi Hồng - sông La.
Ngay sau khoảnh khắc giao thừa - trong những phút giây thiêng liêng khi đất trời giao hòa, nhiều người dân Hà Tĩnh đã tới đền chùa để cầu một năm mới Ất Tỵ bình an, hạnh phúc.
Khi những cành đào bật nụ hồng tươi, mai vàng bung hoa rực rỡ và trên phố phường, đường quê tấp nập người đi lại, ấy là khi ngày tết Nguyên đán cận kề.
Khắp các tuyến đường ở khu dân cư nông thôn mới Hòa Thịnh (xã Thiên Lộc, huyện Can Lộc, Hà Tĩnh) đã ngập tràn không khí tết, sự no ấm, bình yên hiện hữu trong từng nếp nhà, ngõ xóm.
Đến với cảnh sắc rực rỡ tại Khu di tích Nguyễn Du (Nghi Xuân, Hà Tĩnh) dịp xuân Ất Tỵ 2025, du khách sẽ được tham gia hội thi viết thư pháp, xem biểu diễn ca trù, trò Kiều, bói Kiều...
Khi những cây mai, cành đào “đua nhau” xuống phố, cũng là lúc người dân Hà Tĩnh trên mọi miền quê chung niềm háo hức chờ đón xuân mới ấm áp, an lành, hạnh phúc cùng niềm tin thắng lợi mới.
Thành Sen (Hà Tĩnh) hân hoan chào đón năm mới với cờ đỏ sao vàng tung bay, muôn hoa khoe sắc thắm, sắc xuân hiện lên trong từng ánh mắt, nụ cười rạng ngời của người dân.
Với người Việt, phong tục Tết cổ truyền không chỉ là “di sản” văn hóa vô giá mà còn là sợi dây kết nối giữa quá khứ, hiện tại, tương lai, giúp mỗi người hiểu hơn về cội nguồn dân tộc.
Xuất phát từ tấm lòng tận tâm vì cộng đồng, bà Trần Thị Tâm (Hương Sơn, Hà Tĩnh) đã tình nguyện gánh trên vai 2 trọng trách: Bí thư Chi bộ kiêm Chi hội trưởng Chi hội Phụ nữ.
Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác được UNESCO vinh danh, danh tiếng quê hương càng lan tỏa, qua đó mang hình ảnh và con người Hương Sơn (Hà Tĩnh) đến gần hơn với bạn bè trong và ngoài nước.
Đến thời điểm hiện tại, huyện Hương Sơn (Hà Tĩnh) đã cơ bản hoàn tất các điều kiện cần thiết, đảm bảo cho Lễ hội Hải Thượng Lãn Ông năm 2025 diễn ra thành công tốt đẹp.
Cuối năm âm lịch, khi đào, mai bắt đầu bung nụ cũng là lúc các địa phương Hà Tĩnh dành nhiều tâm sức thực hiện các chương trình văn nghệ để biểu diễn phục vụ Nhân dân trong dịp Tết cổ truyền.
Lễ hội di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia Hải Thượng Lãn Ông năm nay sẽ được huyện Hương Sơn phối hợp với Sở VH-TT&DL Hà Tĩnh tổ chức từ ngày mồng 8 đến 15 tháng Giêng.