Các loại rau gia vị như hành lá, mùi tàu, tía tô, húng quế, kinh giới… vốn là những loại cây quen thuộc, không thể thiếu trong ẩm thực Việt Nam. Những năm gần đây, tại nhiều địa phương ở Hà Tĩnh đã hình thành các vùng trồng rau gia vị chuyên canh.
Tại phường Hà Huy Tập, diện tích trồng rau gia vị được nhân rộng qua từng năm. Hiện có hơn 2,5 ha các loại rau gia vị phổ biến như canh giới, tía tô, húng quế… được trồng theo hướng hữu cơ, tập trung nhiều trong các hộ gia đình và vùng trồng rau tập trung ở TDP La Xá.
Đều đặn mỗi ngày, từ sáng đến chiều muộn, trên cánh đồng rau gia vị tập trung của TDP La Xá, các hộ dân tích cực bám đồng chăm sóc, làm đất xuống giống và thu hoạch để kịp giao hàng cho các chợ nông sản. Không khí sản xuất khẩn trương, hối hả khắp cánh đồng.
Vừa thu hoạch, bà Nguyễn Thị Bích Hường chia sẻ: "Gia đình tôi có 3 sào đất trồng các loại rau gia vị như rau răm, hành, rau húng, tía tô... Nhiều loại rau gia vị chỉ cần 1 lần trồng là cho thu hoạch liên tục từ 2 – 3 năm, sau đó mới hủy để trồng lứa cây mới. Hơn nữa các loại cây rau gia vị ít có sâu ăn lá nên không phải sử dụng thuốc hóa học, tốn ít chi phí đầu tư"
Bà Nguyễn Thị Bích Hường đã có kinh nghiệm hơn 20 năm trồng rau gia vị. Bà cho biết, rau gia vị thường sử dụng để ăn trực tiếp nên người trồng phải chú trọng việc chăm bón, không sử dụng các loại thuốc trừ sâu hóa học. Rau sau khi thu hoạch được mang ra chợ đêm Bình Hương (phường Trần Phú) và các nhà hàng trên địa bàn để tiêu thụ. Mỗi tháng trừ các chi phí, gia đình bà có thu nhập khoảng 7 - 8 triệu đồng.
Bà Trần Thị Hương (xã Cẩm Bình) cho biết: “Tôi nhận làm thuê trên cánh đồng TDP La Xá đã được 3 năm. Công việc là hỗ trợ các hộ gia đình làm làm đất, xuống giống, làm cỏ, bón phân, thu hoạch… Tuỳ thời điểm, trung bình mỗi ngày tôi làm việc khoảng 3 tiếng - 5 tiếng đồng hồ, thu nhập cũng ổn định.”
Ông Dương Văn Hải, Phó Trưởng phòng Kinh tế, UBND phường Hà Huy Tập cho biết thêm, rau gia vị là cây trồng chủ lực mang lại nguồn thu chính cho nông dân TDP La Xá. Mỗi sào trồng rau gia vị cho thu nhập từ 30 - 40 triệu đồng mỗi năm. Trong thời gian tới, phường sẽ tiếp tục rà soát các quỹ đất trên địa bàn để mở rộng thêm các diện tích trồng rau gia vị, tạo điều kiện cho bà con tăng thu nhập, phát triển kinh tế.
Không chỉ vùng rau tập trung ở phường Hà Huy Tập, tại một số địa phương khác, nhiều hộ dân cũng đã mạnh dạn chuyển đổi các cây trồng kém hiệu quả để chuyển sang trồng các loại cây gia vị, mang lại nguồn thu nhập cao gấp nhiều lần so với rau màu truyền thống khác.
Với 700m2 đất trong vườn nhà, bà Trần Thị Hà (xã Đức Thọ) thường trồng luân canh gối vụ các loại rau gia vị như tía tô tím, kinh giới... Bà Hà chia sẻ: "Các loại rau thơm thường dễ trồng, dễ chăm sóc, ít sâu bệnh. Trồng rau gia vị chỉ mất khoảng 1 tháng có thể cho thu hoạch, sau đó, lại tiếp tục tưới nước, bón phân hữu cơ vi sinh, sau 20 ngày có thể thu hoạch đợt tiếp theo".
Rau gia vị có giá bán trung bình 3.000 – 4.000 đồng/bó. Có lúc khan hàng, báo giá cao hơn thì thu nhập mỗi ngày của người nông dân có thể lên đến trên 1 triệu đồng. Trong trường hợp giá bán xuống thấp, mỗi ngày với 100 bó, người trồng cũng thu về khoảng 200.000 đồng.
Ông Phan Văn Huân, Trưởng phòng Trồng trọt, Chi cục Trồng trọt và Chăn nuôi Hà Tĩnh lưu ý thêm: Trước khi đưa vào gieo trồng, người dân cần tìm hiểu đặc điểm thổ nhưỡng, thời tiết để lựa chọn loại rau phù hợp. Bên cạnh đó, cần chú trọng nâng cao trình độ sản xuất của các hộ dân, hướng đến sản phẩm được sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ; thực hiện liên kết tiêu thụ để ổn định đầu ra và giá cả.
Rau gia vị tuy hiệu quả kinh tế không vượt trội nhưng có thu nhập ổn định, dễ chăm sóc, ít phải sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, do đó mô hình trồng rau gia vị đã góp phần mở hướng đi mới trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng tại nhiều địa phương.