Cuộc sống của thổ dân Venezuela chạy sang biên giới Colombia

Dù bị trục xuất, nhưng thổ dân Yukpa vẫn quay lại Colombia, thậm chí đụng độ với chính quyền ở biên giới vì không muốn quay lại Venezuela.

cuoc song cua tho dan venezuela chay sang bien gioi colombia

Phụ nữ Yukpa gần cây cầu quốc tế Francisco de Paula Santander nối Colombia và Venezuela. Ảnh: Guardian.

Cuối năm ngoái, Betania, 12 tuổi, nghe được cuộc nói chuyện giữa những người hàng xóm rằng có một thành phố cách đây không xa, nơi họ có thể tìm được thực phẩm, theo Guardian.

"Mẹ cháu nói: "Betania, nhanh rời khỏi đây vì chúng ta sắp chết đói rồi. Nhìn các anh chị em của con xem, chẳng ai có gì trong bụng"", cô bé nhớ lại.

Thế là Betania tạm biệt gia đình, rời ngôi làng hẻo lánh ở phía tây Venezuela và đi 300 km tới thành phố biên giới Cúcuta của Colombia. Khi dựng trại ven bờ sông Táchira, cô bé phát hiện hàng trăm thành viên của cộng đồng thổ dân Yukpa đang ở đây. Họ chạy trốn đói khát và bệnh tật ở Venezuela, nơi sự khan hiếm thực phẩm do kinh tế sụp đổ đã lan rộng tới các cộng đồng bản địa hẻo lánh.

Yukpa chiếm số ít trong hàng trăm nghìn người Venezuela vượt biên để thoát khỏi lạm phát, tội phạm gia tăng và một cuộc khủng hoảng chính trị dai dẳng ở quê nhà. Nhưng không giống những người di cư khác, họ đã bị trục xuất hai lần và đều quay lại Colombia, tiếp tục dựng trại ở bờ sông. Cuộc sống của thổ dân Yukpa bế tắc vì không muốn quay lại Venezuela, cũng không được chào đón tới Colombia.

"Anh biết tại sao chúng tôi đến đây không? Vì chúng tôi không thể ở lại nơi không có thực phẩm, tiền bạc, quần áo, không có bất cứ thứ gì", Anteli Romero, 28 tuổi, một nghệ nhân Yukpa cho biết. "Bây giờ họ nói không muốn người Yukpa ở đây. Họ bảo chúng tôi ở đây cũng chẳng được gì".

Khoảng 500 thành viên của nhóm đã dựng trại bên bờ sông, trong đó có hàng chục phụ nữ mang thai. Thành viên trong nhóm ngủ ngoài trời hoặc trong những căn chòi được dựng từ các vật liệu tái chế. Buổi tối, hàng chục đống lửa nhỏ cháy lập lòe trong rừng trong khi họ nấu cơm hoặc làm bánh ngô.

cuoc song cua tho dan venezuela chay sang bien gioi colombia

Khu vực người Yukpa đang dựng trại ở thành phố biên giới Cúcuta của Colombia. Đồ họa: Guardian.

Trong khi phần lớn những người di cư Venezuela khác đã phân tán vào các thành phố khắp Colombia thì việc người Yukpa vẫn tập trung ở biên giới khiến chính quyền địa phương khó chịu. Cộng đồng này đã nhiều lần đụng độ với chính quyền biên giới Colombia và thậm chí đe dọa họ bằng cung tên.

Hồi tháng một, chính quyền hai nước đã hợp tác để dẹp các trại tạm và đưa khoảng 500 người Yukpa trở về Machiques, Venezuela. Nhưng người Yukpa nói ở đó vẫn không có thực phẩm và thuốc men, và thế là họ quay lại.

"Quay về Venezuela, có khi cả ngày chúng tôi cũng chẳng được gì vào bụng. Đó là lý do tại sao mọi người tới đây", Arbelei Landino, một người di cư Yukpa khác nói.

Cách đây hai năm, khi cuộc khủng hoảng di cư nổ ra, Colombia ban đầu cấp chỗ cư trú hợp pháp cho những người Venezuela đang làm việc tại quốc gia này. Vào tháng hai vừa qua, họ đã rút lại những đặc quyền đó và triển khai 3.000 binh sĩ đến biên giới.

Nhưng thực tế đã chứng minh không thể ngăn chặn dòng người di cư qua biên giới. Các nhà hoạt động nói chính phủ phải có phản ứng thích hợp trước khi tình trạng này trở nên không thể kiểm soát.

"Chính phủ không có ý tưởng nào để giải quyết tình trạng này", Father Francesko Bortignon, người quản lý khu nhà cho người di cư ở Cúcuta, nói.

Lãnh thổ tổ tiên của người Yukpa nằm giữa biên giới Colombia và Venezuela, bởi vậy, họ đã nỗ lực đấu tranh để được xem là một bộ tộc sống ở hai quốc gia. Về lý thuyết, hiến pháp Colombia công nhận quyền công dân cho các thành viên của các nhóm như vậy và mở rộng biện pháp bảo vệ đặc biệt để bảo tồn cộng đồng bản xứ, nhưng lãnh đạo Yukpa khẳng định bộ tộc 15.000 thành viên này chưa nhận được bất kỳ sự bảo vệ nào.

Bộ Nội vụ Colombia cho rằng phải mở cuộc điều tra về người Yukpa để xác định bản sắc dân tộc của họ. Trước lúc đó, họ sẽ bị xem là người Venezuela sống bất hợp pháp ở Cúcuta.

"Những hành động này được thúc đẩy bởi sự phân biệt đối xử với người bản địa", Andres Berona, cố vấn pháp lý cho Tổ chức bản địa quốc gia Colombia (ONIC), nói. Theo ông, đối mặt với cuộc khủng hoảng nhân đạo và ngoại giao phức tạp, chính quyền địa phương và nhà nước Colombia chỉ đơn giản chọn cách dễ dàng nhất.

Văn phòng thị trưởng Cúcuta không đưa ra bình luận, nhưng từng tuyên bố người Yukpa dính líu đến buôn lậu qua biên giới.

Berona cho rằng, chính phủ nên tạo không gian sống cho người Yukpa và đảm bảo họ được tiếp cận thực phẩm, nước sạch và nhà vệ sinh trong lúc chờ kế hoạch khả thi.

cuoc song cua tho dan venezuela chay sang bien gioi colombia

Người Venezuela ở Cúcuta, thành phố Colombia gần biên giới Venezuela. Ảnh: Guardian.

Deborah Hines, Giám đốc Chương trình Lương thực Thế giới ở Colombia nhận định giữa cuộc khủng hoảng nhân đạo này, các nhóm dân tộc bản địa thường bị bỏ quên. Do đó, chương trình tập trung vào cộng đồng bản xứ vì họ có xu hướng trở thành người bị tác động nhiều nhất.

Nhiều người Yukpa cho biết cuộc sống ở bên bờ sông còn tốt hơn là quay về nhà. Ít nhất ở đây, họ có thể mua được một túi gạo với giá vài xu, trong khi ở Venezuela còn chẳng có gạo để mua.

"Chúng tôi đã quá mệt mỏi vì cái đói nên mới đến đây. Chúng tôi hy vọng sẽ được họ (Colombia) giúp đỡ", Angel Romero, 32 tuổi, nói.

Theo VnExpress

Đọc thêm

Nga khánh thành Trung tâm vũ trụ quốc gia mới

Nga khánh thành Trung tâm vũ trụ quốc gia mới

Theo RIA Novosti, ngày 13/9, Tổng thống Nga Vladimir Putin, Thị trưởng Moskva Sergei Sobyanin và Tổng Giám đốc Cơ quan hàng không vũ trụ Liên bang Nga (Roscosmos) Dmitry Bakanov đã chính thức khánh thành Trung tâm Vũ trụ Quốc gia mới tại thủ đô Moskva.
Lật thuyền cứu hộ lũ lụt, nhiều người thiệt mạng

Lật thuyền cứu hộ lũ lụt, nhiều người thiệt mạng

Ít nhất 9 người thiệt mạng khi một thuyền cứu hộ chở dân vùng lũ bị lật tại tỉnh Punjab, miền Đông Pakistan. Chiếc thuyền gặp nạn khi đang sơ tán người dân khỏi khu vực ngập lụt nghiêm trọng do mưa lớn và nước sông dâng cao.
Mỹ: Lạm phát tăng cao nhất trong vòng 7 tháng

Mỹ: Lạm phát tăng cao nhất trong vòng 7 tháng

Ngày 11/9, Bộ Lao động Mỹ công bố dữ liệu cho thấy lạm phát giá tiêu dùng trong tháng 8 tăng lên mức cao nhất kể từ tháng 1/2025. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng thực tế này khó có thể ngăn Cục Dự trữ liên bang (Fed, ngân hàng trung ương) cắt giảm lãi suất vào tuần tới.
Cảnh sát Mexico triệt phá hai phòng thí nghiệm sản xuất ma túy

Cảnh sát Mexico triệt phá hai phòng thí nghiệm sản xuất ma túy

Bộ An ninh và Bảo vệ Công dân Mexico (SSPC) cho biết cảnh sát nước này vừa phát hiện và triệt phá hai phòng thí nghiệm sản xuất ma túy bí mật, đồng thời thu giữ gần 21 tấn ma túy đá (methamphetamine) tại khu vực Carricitos, bang Durango, miền Bắc nước này.
Thủ tướng Pháp bị phế truất

Thủ tướng Pháp bị phế truất

Thủ tướng Bayrou thất bại trong cuộc bỏ phiếu tín nhiệm tại quốc hội, khiến Tổng thống Macron phải gấp rút tìm lãnh đạo chính phủ mới.
Houthi tấn công sân bay của Israel

Houthi tấn công sân bay của Israel

Chiều 7/9, nhóm vũ trang Houthi ở Yemen đã phóng thiết bị bay không người lái (UAV) đánh trúng khu vực gần sân bay quốc tế Ramon ở miền Nam Israel, buộc giới chức nước này phải ra lệnh đóng cửa không phận phía Nam và tạm ngừng toàn bộ hoạt động bay.
Thái Lan có tân Thủ tướng

Thái Lan có tân Thủ tướng

Ông Anutin Charnvirakul, lãnh đạo đảng Bhumjaithai, hội đủ số phiếu ủng hộ từ quốc hội để trở thành Thủ tướng thứ 32 của Thái Lan.
Tòa án Mỹ hủy bỏ quyết định cắt giảm hơn 2 tỷ USD tài trợ cho Đại học Harvard

Tòa án Mỹ hủy bỏ quyết định cắt giảm hơn 2 tỷ USD tài trợ cho Đại học Harvard

Một thẩm phán liên bang Mỹ ngày 3/9 đã ra phán quyết có lợi cho Đại học Harvard, yêu cầu chính quyền Tổng thống Donald Trump phải hủy bỏ toàn bộ quyết định cắt giảm hàng tỷ USD tài trợ nghiên cứu, vốn được áp dụng từ tháng 4 với lý do Harvard đã dung túng tình trạng bài Do Thái và thiên vị ý thức hệ.