Đi tìm nguyên nhân
Từ số liệu của Công ty CP Đăng kiểm Hà Tĩnh có thể nhận thấy, trong gần 4.000 phương tiện cơ giới đường bộ hết niên hạn sử dụng và quá hạn đăng kiểm thì có tới gần 3.000 xe là ô tô tải. Đáng nói là, có hơn một nửa số phương tiện quá hạn đăng kiểm trên 2 năm.
Điều này không chỉ ảnh hưởng tới nguồn thu phục vụ bảo trì đường bộ mà hơn hết là nguy cơ cao xảy ra tai nạn giao thông.
Việc đăng kiểm sẽ kiểm tra máy móc, độ an toàn của xe, đảm bảo an toàn cho người lái và cả những người tham gia giao thông khác.
Ông Phạm Tuấn Anh - Phó Giám đốc Công ty CP Đăng kiểm Hà Tĩnh cho biết: Qua thời gian sử dụng, nhất là việc thường xuyên chở hàng (các loại vật liệu xây dựng như cát, đá, sỏi hay sắt thép) khiến ô tô tải xuống cấp, hư hỏng. Khi tới thời hạn kiểm định, nghiễm nhiên các phương tiện không đảm bảo thông số kỹ thuật và họ phải bỏ ra một nguồn kinh phí khá lớn cho việc sửa chữa, đại tu.
Thêm vào đó, nếu nhiều năm chưa đóng phí bảo trì đường bộ và lúc kiểm định, chủ các phương tiện sẽ bị truy thu khoản tiền khá lớn, có xe lên đến hàng chục triệu đồng. Vì thế, nhiều chủ xe đã không thực hiện việc đăng kiểm.
Tuy nhiên, vẫn có rất nhiều chủ phương tiện ở Hà Tĩnh không chấp hành việc kiểm tra định kỳ cho ô tô. Chiếc xe tải hiệu Hoa Mai mang BKS 38H - 9663 ở xã Thạch Thắng, huyện Thạch Hà đã hết hạn đăng kiểm từ tháng 6/2014.
Anh Nguyễn Văn N. (SN 1980, xã Tân Dân, Đức Thọ) - người có xe ben loại 3,5 tấn đã quá hạn đăng kiểm cho hay: “Năm vừa rồi do ảnh hưởng của dịch bệnh cũng như mưa lũ khiến công việc bị ngưng trệ, không có chi phí đại tu phương tiện để đi đăng kiểm”.
Đây cũng là lý do được nhiều chủ phương tiện “viện dẫn” khi được hỏi về nguyên nhân không đưa xe đi kiểm định an toàn kỹ thuật. Họ thừa nhận rằng, việc không kiểm định xe là nguy hiểm và có thể bị CSGT xử phạt khi lưu thông trên đường nhưng vẫn chấp nhận.
Nghị định 46/2016/NĐ-CP ngày 26/5/2016 của Chính phủ nêu rõ mức phạt từ 4 - 6 triệu đồng đối với người điều khiển xe ô tô quá niên hạn sử dụng tham gia giao thông. Đồng thời bị tịch thu phương tiện và tước giấy phép lái xe từ 1 - 3 tháng.
Căn cứ Nghị định số 100/2019/NĐ-CP của Chính phủ, thì sẽ tước giấy phép lái xe 1 - 3 tháng, đồng thời, phạt tiền 2 - 3 triệu đồng với xe hết hạn kiểm định dưới 1 tháng, 4 - 6 triệu đồng nếu xe hết hạn kiểm định trên 1 tháng.
Cơ quan đăng kiểm không có quyền xử phạt nếu các phương tiện quá hạn đăng kiểm mà chỉ truy thu phí bảo trì đường bộ.
Tuy nhiên, ông Phạm Tuấn Anh cho biết: Khi xe hết niên hạn thì không ai tới đăng kiểm an toàn kỹ thuật. Với xe quá hạn đăng kiểm thuộc thẩm quyền xử lý của lực lượng CSGT, đơn vị đăng kiểm không có chức năng này, chỉ thực hiện truy thu phí bảo trì đường bộ.
“Cho dù phương tiện có quá hạn đăng kiểm trong thời gian dài thì lúc tới kiểm định vẫn được tiến hành như các xe chấp hành đúng hạn. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến chủ phương tiện “ngó lơ” việc kiểm định đúng hạn” - ông Phạm Tuấn Anh thông tin.
Chế tài chưa đủ sức răn đe?
Để giảm thiểu tình trạng phương tiện không đảm bảo kỹ thuật mà vẫn lưu thông trên đường, hằng năm, Công ty CP Đăng kiểm Hà Tĩnh sẽ gửi báo cáo thống kê chi tiết số lượng, các loại xe, biển kiểm soát, thời hạn kiểm định cho các đơn vị như Ban ATGT tỉnh, Sở GTVT, Phòng CSGT có biện pháp xử lý.
Có không ít vụ tai nạn giao thông ở Hà Tĩnh liên quan tới việc phương tiện không đảm bảo an toàn kỹ thuật. (Ảnh minh họa).
Ông Nguyễn Xuân Bảo - Trưởng phòng Quản lý vận tải, phương tiện và người lái Sở GTVT Hà Tĩnh cũng cho rằng, việc kiểm tra, xử lý phương tiện hết niên hạn sử dụng và quá hạn đăng kiểm gần như chỉ dựa vào CSGT. Nếu CSGT quyết liệt xử phạt thì tình trạng này sẽ giảm, còn không thì vẫn tồn tại.
Trao đổi về vấn đề này, Trung tá Phan Thanh Hải - Đội trưởng Đội Tham mưu Phòng CSGT Hà Tĩnh trao đổi: “Có nhiều phương tiện đã bán khỏi địa bàn nhưng lại không làm thủ tục sang tên đổi chủ nên trên giấy tờ thì vẫn ở Hà Tĩnh, dẫn tới việc lực lượng CSGT và đơn vị đăng kiểm không thể quản lý hết số lượng này”.
Theo Trung tá Hải, việc đảm bảo an toàn kỹ thuật cho phương tiện khi lưu thông trên đường thuộc về ý thức tự giác chấp hành của người dân. Tuy nhiên, thực tế thì khi xe hết niên hạn sử dụng và quá hạn đăng kiểm thời gian dài, chủ phương tiện thường đưa xe về vùng nông thôn hoặc hoạt động ở các mỏ khoáng sản nên việc kiểm tra, xử lý của ngành chức năng gặp khó.
Trong năm 2020, Phòng CSGT Công an tỉnh cùng với công an các địa phương đã tăng cường xử lý đối với những phương tiện không đảm bảo kỹ thuật mà vẫn lưu thông. Qua đó phát hiện, xử lý 109 trường hợp quá hạn kiểm định.
CSGT Công an huyện Đức Thọ kiểm tra phương tiện trên địa bàn. (Ảnh chụp tháng 9/2020).
Nói về giải pháp kéo giảm tình trạng xe quá niên hạn sử dụng, quá hạn đăng kiểm trên địa bàn, Trung tá Phan Thanh Hải cho hay: Thời gian tới, đơn vị sẽ tập trung tuyên truyền, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật về an toàn giao thông đối với chủ các phương tiện; tiếp tục chỉ đạo lực lượng CSGT và công an các địa phương tăng cường rà soát, kiểm tra và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm; phối hợp với các đơn vị chức năng nắm bắt thông tin về số lượng phương tiện không đảm bảo an toàn kỹ thuật để có phương án xử lý…
Để ngăn chặn tình trạng xe hết niên hạn sử dụng, xe quá hạn đăng kiểm vẫn tham gia giao thông, bên cạnh đẩy mạnh công tác tuyên truyền cho người dân chủ động đưa phương tiện đến kiểm định an toàn theo quy định thì các lực lượng chức năng cần phối hợp chặt chẽ, tăng cường kiểm tra, phát hiện, xử lý nghiêm xe, nhất là với các trường hợp cố tình vi phạm, để đảm bảo an toàn cho cộng đồng.
