Hà Tĩnh in dấu chân Người

(Baohatinh.vn) - Trước khi vượt trùng dương bôn ba khắp năm châu, bốn biển tìm đường cứu nước, Bác Hồ kính yêu đã đặt chân đến nhiều nơi trên đất nước Việt Nam. Hà Tĩnh là một trong những vùng đất đã từng lưu dấu hình ảnh của Người lúc thuở thiếu thời.

76d5163654t929l3-anh-2.jpg
Bác Hồ cùng đoàn cán bộ Trung ương trong chuyến thăm Hà Tĩnh vào ngày 15/6/1957. Ảnh: Tư liệu.

Xứ Du Đồng, vùng thượng Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh là một trong những nơi từng gắn bó kỷ niệm của Bác Hồ thời niên thiếu. Trước Cách mạng tháng Tám năm 1945, xứ Du Đồng bao gồm các xã Du Đồng và Chính Trung, thuộc tổng Du Đồng (nay là xã Đức Đồng) huyện Đức Thọ.

Năm Tân Sửu đời vua Thành Thái thứ 13 (1901), tại khoa thi Hội, thân phụ Bác Hồ là ông Nguyễn Sinh Sắc đậu Phó bảng. Do đỗ đạt cao nên cụ Nguyễn Sinh Sắc được làng Kim Liên cấp đất và dựng cho một ngôi nhà. Mặc dù sống ở Kim Liên, Nam Đàn nhưng Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc thường đến nhiều nơi dạy học.

Cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc đã từng có thời gian dạy học ở vùng quê Võ Liệt, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An và sau đó sang xứ Du Đồng, Đức Thọ, Hà Tĩnh dạy học tại nhà ông Nguyễn Bá Úy(1).

Theo lời kể lại của bà Nguyễn Thị Minh Nguyệt (cháu nội) thì ông Nguyễn Bá Úy giỏi chữ Hán. Nhà giàu, lại có tinh thần yêu nước thương nòi nên khi chí sỹ yêu nước Phan Đình Phùng dựng cờ khởi nghĩa, vùng lên đánh đuổi thực dân Pháp, ông Nguyễn Bá Úy đã đóng góp nhiều lương lực để góp phần nuôi quân đánh giặc.

76d5163707t1134l8-anh2.jpg
Bác Hồ nói chuyện với cán bộ, Nhân dân Hà Tĩnh trong chuyến thăm vào ngày 15/6/1957. Ảnh: Tư liệu.

Ông Úy có hai người vợ. Bà vợ cả họ Lê, con nhà gia thế, từ bé đã được theo đòi bút nghiên nên giỏi về Hán học, rất ngưỡng mộ và tôn trọng các nhà khoa bảng. Bà vợ thứ chỉ sinh được một đứa con gái. Bà vợ cả có 3 người con - hai gái, một trai. Người con trai của ông Nguyễn Bá Úy là Nguyễn Bá Tân (tức là cha bà Nguyễn Thị Minh Nguyệt). Khi người cha là ông Nguyễn Bá Úy mất thì người con Nguyễn Bá Tân còn trong bụng mẹ. Sau khi ông Úy mất, hai bà vợ một lòng ở vậy thờ chồng, nuôi các con ăn học, khôn lớn, trưởng thành.

Khi Nguyễn Bá Tân khoảng 12 tuổi thì bà vợ cả của ông Úy mời cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc đến dạy học tại nhà. Khi đến Du Đồng, cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc đã đem theo hai người con trai là Nguyễn Sinh Khiêm và Nguyễn Sinh Cung (tên Bác Hồ lúc nhỏ) cùng đến học. Lớp học có nhiều học trò, trong đó có Nguyễn Sinh Khiêm, Nguyễn Sinh Cung và Nguyễn Bá Tân. Tình bạn giữa ba người rất gắn bó, nồng thắm.

Bà nội của bà Nguyệt lúc đó có nhiều nhà nên dành một ngôi nhà lớn để cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc ở và làm nơi dạy học. Ngôi nhà đó ở thôn Hạ, xã Chính Trung, tổng Du Đồng, phủ Đức Thọ, gần đường xe lửa, cách ga Phụng Công hồi đó chừng 1km.

Trong thời gian dạy học, cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc thường tổ chức bình thơ, thu hút đông học trò và nhiều người đến dự. Ngoài thời gian học tập, Nguyễn Sinh Cung thường theo thân phụ đến các vùng ở Hà Tĩnh thăm quê các nhân sỹ yêu nước, như Phan Đình Phùng ở làng Đông Thái, Lê Ninh ở làng Trung Lễ, hoặc đến các di tích lịch sử - văn hóa như Miếu thờ La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp, Song Trạng nguyên từ thờ Sử Hy Nhan và Sử Đức Huy, thăm Thành Lục Niên…

127d1135806t21750l0-2535.jpg
Một góc nông thôn mới Cẩm Xuyên hôm nay

Thời gian thấm thoắt thoi đưa. Sau gần một năm dạy học ở xứ Du Đồng, cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc được triều đình Huế gọi vào làm quan. Hai cậu con trai là Nguyễn Sinh Khiêm và Nguyễn Sinh Cung cùng lên đường vào Huế với cha. Từ đây, cơ duyên lại thêm một lần, Nguyễn Sinh Cung trở lại mảnh đất Hà Tĩnh. Đó là xứ Kẻ Trầu (nay là thôn Xuân Lâu) xã Cẩm Thạch, huyện Cẩm Xuyên. Tuy thời gian không dài nhưng đây lại là một kỷ niệm khó quên đối với Bác Hồ lúc sinh thời.

Xứ Kẻ Trầu đầu thế kỷ XX có cụ Ban (tên thật là Trần Hữu Đoài) con trai đầu của Can Liên, một nhà nho ham học hỏi, hiếu khách và thích giao du, kết thân với các nhà nho tân sỹ đương thời. Có lần cụ Ban theo cụ Võ Phương Trứ vào Huế. Trong thời gian ở Huế, cụ Ban đi lại thân thiết với gia đình cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc. Năm 1908, phong trào chống thuế nổi lên ở nhiều nơi, cụ Võ Phương Trứ và cụ Ban đều tích cực tham gia.

Nhưng rồi, thực dân Pháp ra sức khủng bố, chúng làm cho phong trào chống thuế ở Trung Kỳ tan vỡ. Do tích cực tham gia phong trào chống thuế nên cụ Võ Phương Trứ bị bắt giam, còn cụ Ban may mắn trốn thoát rồi tìm đường trốn về Hà Tĩnh. Sau này, cụ Ban kể lại, khi trốn về, ông đi cùng Bác Hồ - lúc đó đã mang tên Nguyễn Tất Thành. Khi về đến địa phận Kỳ Anh (bao gồm cả huyện Kỳ Anh và thị xã Kỳ Anh ngày nay) thì hai người gặp lính đuổi bắt.

Do đêm tối nên hai người may mắn trốn thoát và rồi về đến nhà cụ Ban ở xứ Kẻ Trầu, ngày nay thuộc xã Cẩm Thạch, huyện Cẩm Xuyên, một vùng quê giàu truyền thống yêu nước và cách mạng. Tại đây, Nguyễn Tất Thành đã ở lại nhà cụ Ban mấy ngày. Trong thời gian ở Kẻ Trầu, hai người thường ra giếng Nhà Leo tắm rồi mắc võng nằm. Mấy ngày sau, cụ Ban và người em trai đã tìm cách đưa Nguyễn Tất Thành đi theo đường tắt về quê Nam Đàn, Nghệ An an toàn.

adji-0126-copy-1359.jpg
Khu lưu niệm Bác Hồ về thăm Hà Tĩnh hiện nay là địa chỉ đỏ, nơi cán bộ, Nhân dân thường xuyên đến tham quan, báo công dâng Bác.

Thời gian từ đó đến hàng chục năm sau, một vinh dự đặc biệt cho cán bộ và Nhân dân Hà Tĩnh là ngày 15/6/1957, được Bác Hồ về thăm. Người đã nói chuyện với Hội nghị cán bộ Mặt trận Tổ quốc tỉnh và với Hội nghị cán bộ toàn tỉnh. Gần bảy thập kỷ đã đi qua, giọng nói trìu mến, thân thương của Người vẫn còn vang vọng, thấm vào mỗi con tim. Khắc ghi lời Bác kính yêu, Đảng bộ và Nhân dân Hà Tĩnh đoàn kết một lòng, ra sức xây dựng quê hương giàu đẹp như sinh thời Người căn dặn và mong muốn.

Ôn lại quá khứ để thêm tự hào bởi Hà Tĩnh là vùng đất đã từng in đậm dấu chân vị lãnh tụ muôn vàn kính yêu của dân tộc Việt Nam - Chủ tịch Hồ Chí Minh.

a6-5159.jpg
Một góc TP Hà Tĩnh hôm nay.

----------------------

(1). Theo sách “Hồ Chí Minh - Biên niên tiểu sử” (Nxb Chính trị quốc gia Sự thật) thì “Nửa cuối năm 1904, Nguyễn Tất Thành theo cha sang làng Du Đồng, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh. Thời gian này, ông Nguyễn Sinh Sắc dạy học ở nhà ông Nguyễn Bá Úy”.

Chủ đề 65 năm ngày Bác Hồ về thăm Hà Tĩnh

Đọc thêm

Hà Tĩnh phát động ủng hộ đồng bào bị thiệt hại do bão số 10

Hà Tĩnh phát động ủng hộ đồng bào bị thiệt hại do bão số 10

Phát huy truyền thống đoàn kết, “tương thân tương ái”, thay mặt Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khoá XX, đồng chí Nguyễn Hồng Lĩnh kêu gọi quý vị đại biểu, toàn thể cán bộ, đảng viên, lực lượng vũ trang, cộng đồng doanh nghiệp, các cơ quan, đơn vị, tổ chức và các tầng lớp nhân dân chung tay ủng hộ đồng bào bị thiệt hại do bão số 10.
Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX: Kim chỉ nam cho sự phát triển

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX: Kim chỉ nam cho sự phát triển

Sau 2,5 ngày làm việc với tinh thần nghiêm túc, trách nhiệm, dân chủ, Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh lần thứ XX, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã hoàn thành toàn bộ nội dung, chương trình đề ra và biểu quyết thông qua Nghị quyết Đại hội. Đây là kim chỉ nam cho sự phát triển của tỉnh trong giai đoạn mới.
Tin tưởng vào tương lai phát triển tươi sáng của Hà Tĩnh

Tin tưởng vào tương lai phát triển tươi sáng của Hà Tĩnh

Phát biểu bế mạc Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh lần thứ XX nhiệm kỳ 2025 - 2030, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Duy Lâm nhấn mạnh, người đứng đầu các cấp phải sâu sát thực tiễn, gần gũi, biết lắng nghe, khơi dậy tinh thần đổi mới, tạo cảm hứng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên; luôn gương mẫu, cầu thị học hỏi và phát huy trí tuệ tập thể.
Quá trình công tác của đồng chí Võ Trọng Hải - Phó Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh

Quá trình công tác của đồng chí Võ Trọng Hải - Phó Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh

Tại Hội nghị lần thứ nhất Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh khóa XX nhiệm kỳ 2025-2030, đại biểu đã bầu đồng chí Võ Trọng Hải - Phó Bí thư Tỉnh ủy khóa XIX, Chủ tịch UBND tỉnh nhiệm kỳ 2021-2026 giữ chức Phó Bí thư Tỉnh ủy khóa XX. Báo Hà Tĩnh trân trọng giới thiệu tiểu sử đồng chí Võ Trọng Hải.
Quá trình công tác của đồng chí Nguyễn Hồng Lĩnh - tân Phó Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh

Quá trình công tác của đồng chí Nguyễn Hồng Lĩnh - tân Phó Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh

Tại Hội nghị lần thứ nhất Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh khóa XX nhiệm kỳ 2025-2030, đại biểu đã bầu đồng chí Nguyễn Hồng Lĩnh - Ủy viên BTV Tỉnh ủy khóa XIX, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh nhiệm kỳ 2021-2026 giữ chức Phó Bí thư Tỉnh ủy khóa XX. Báo Hà Tĩnh trân trọng giới thiệu tiểu sử đồng chí Nguyễn Hồng Lĩnh.
Chân dung 15 Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hà Tĩnh nhiệm kỳ 2025-2030

Chân dung 15 Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hà Tĩnh nhiệm kỳ 2025-2030

Tại Hội nghị lần thứ nhất, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh khóa XX nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã bầu 15 đồng chí vào Ban Thường vụ Tỉnh ủy; các đồng chí Bí thư, Phó Bí thư Tỉnh ủy. Báo Hà Tĩnh trân trọng giới thiệu chân dung các đồng chí Thường trực Tỉnh ủy và các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy.
Bầu các chức danh chủ chốt của Đảng bộ Hà Tĩnh khóa XX

Bầu các chức danh chủ chốt của Đảng bộ Hà Tĩnh khóa XX

Chiều nay 1/10, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh khóa XX nhiệm kỳ 2025 – 2030 đã tiến hành Hội nghị lần thứ nhất để bầu Bí thư Tỉnh ủy, Phó Bí thư Tỉnh ủy; Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy và Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy.
Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú: Đưa Hà Tĩnh thành cực tăng trưởng mới của vùng Bắc Trung Bộ

Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú: Đưa Hà Tĩnh thành cực tăng trưởng mới của vùng Bắc Trung Bộ

Phát biểu chỉ đạo Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh nhiệm kỳ 2025-2030, đồng chí Trần Cẩm Tú - Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư nhấn mạnh: Hà Tĩnh cần xác định rõ vị trí trong chiến lược phát triển quốc gia và vùng, phấn đấu là một cực tăng trưởng mới của Bắc Trung Bộ.
Danh sách 55 Ủy viên BCH Đảng bộ Hà Tĩnh nhiệm kỳ 2025 - 2030

Danh sách 55 Ủy viên BCH Đảng bộ Hà Tĩnh nhiệm kỳ 2025 - 2030

Tại phiên làm việc sáng 1/10, Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh lần thứ XX đã bầu 55 đồng chí vào Ban Chấp hành nhiệm kỳ 2025 - 2030. Báo Hà Tĩnh trân trọng giới thiệu danh sách Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ mới (sắp xếp theo thứ tự A, B, C...).
Xây dựng Hà Tĩnh giàu đẹp, văn minh, vững bước cùng cả nước tiến vào kỷ nguyên mới

Xây dựng Hà Tĩnh giàu đẹp, văn minh, vững bước cùng cả nước tiến vào kỷ nguyên mới

Báo cáo chính trị tại Đại hội Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh khóa XX do Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Duy Lâm trình bày khẳng định: Với những định hướng chiến lược đột phá, quyết tâm cao, nỗ lực lớn, đại hội thể hiện ý chí, khát vọng xây dựng tỉnh Hà Tĩnh giàu đẹp, văn minh, vững bước cùng cả nước tiến vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên phát triển, hội nhập và thịnh vượng của dân tộc Việt Nam.
Khơi dậy khí thế mới, hun đúc động lực mới, xứng đáng với sự kỳ vọng của Nhân dân Hà Tĩnh

Khơi dậy khí thế mới, hun đúc động lực mới, xứng đáng với sự kỳ vọng của Nhân dân Hà Tĩnh

Phát biểu khai mạc Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh lần thứ XX nhiệm kỳ 2025 - 2030, đồng chí Võ Trọng Hải - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh: Đại hội sẽ khơi dậy khí thế mới, hun đúc động lực mới, đưa Hà Tĩnh tự tin, vững bước tiến vào kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, thịnh vượng, xứng đáng với niềm tin của Trung ương và sự kỳ vọng của Nhân dân.
Đoàn kết, đổi mới, quyết tâm đưa Hà Tĩnh phát triển nhanh, bền vững

Đoàn kết, đổi mới, quyết tâm đưa Hà Tĩnh phát triển nhanh, bền vững

Kế thừa và phát huy những thành quả qua các thời kỳ, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Hà Tĩnh bước vào chặng đường phát triển mới với niềm tin, khát vọng lớn và ý chí “tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc”. Phát huy truyền thống đoàn kết, bản sắc văn hóa, nguồn lực con người Hà Tĩnh; chủ động nắm bắt cơ hội từ quá trình chuyển đổi số và hội nhập quốc tế sâu rộng, Hà Tĩnh quyết tâm phát triển nhanh, bền vững, tạo bước đột phá lớn trong nhiệm kỳ 2025-2030, góp phần cùng cả nước tiến nhanh, vững chắc trong kỷ nguyên mới.