Các nhà nghiên cứu đang tiến hành mở các hố khai quật tại vị trí thương cảng cổ Hội Thống
Theo quyết định của Bộ VHTT&DL, việc khai quật khảo cổ học được tiến hành tại 2 địa điểm: di tích Đình Hội Thống và đền Cả, đều thuộc xã Xuân Hội; diện tích khai quật mỗi địa điểm trên là 10m2; thời gian khai quật từ ngày 5/9/2016 đến ngày 15/9/2016.
Các nhà khảo cổ học Việt Nam và Nhật Bản đã tiến hành mở 4 hố khai quật, mỗi hố có diện tích chiều dài 2m, chiều rộng 1m, sâu 1,5m tại địa điểm Cồn Bồi, thuộc vị trí toạ độ: 18 độ, 44’16.6”N, 105 độ 46’14.7”E, cách di tích đền Cả 500m về hướng Đông và phía trước đình Hội Thống, có toạ độ: 18 độ 44’30.5”N, 105 độ 46’13.7”E về hướng Đông Bắc.
Hiện nay, cơ quan chuyên môn đang tiến hành bóc tách lớp sinh thổ phía trên các hố khai quật để tiến hành thăm dò phần sâu phía dưới các tầng văn hoá nhằm tìm kiếm hiện vật, đã phát lộ các mảnh gốm sành sứ cổ ở mặt trên các hố khai quật.
Được biết, cuộc khai quật khảo cổ học lần này nhằm bổ sung thêm tư liệu cho quá trình xác định quy mô vị trí và vai trò của thương cảng cổ Hội Thống trong hệ thống thương mại biển ven bờ khu vực Bắc Trung bộ Việt Nam.
Đây cũng là hoạt động nghiên cứu khảo cổ học phối hợp giữa Trường Đại học KHXH&NV - Đại học quốc gia Hà Nội với Bảo tàng tỉnh Hà Tĩnh và Trường Đại học Chiêu Hòa (Nhật Bản) trong khuôn khổ chương trình nghiên cứu vai trò thương cảng cổ, trong đó có cảng biển Hội Thống và mối quan hệ giao thương giữa hai quốc gia Nhật Bản - Đại Việt trong tiến trình phát triển lịch sử của dân tộc.
