Sáng 11/7, UBND thị trấn Phố Châu (Hương Sơn) tổ chức lễ đón nhận bằng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh đền Cả.
Đại diện lãnh đạo Sở VH-TT&DL, huyện Hương Sơn cùng tham dự.
Đền Cả hay còn gọi là đền Cao Các Mạc Sơn tọa lạc tại TDP 8, thị trấn Phố Châu, huyện Hương Sơn.
Đền Cả là di tích được xây dựng vào thế kỷ XVIII, thờ vị tôn thần Cao Các Mạc Sơn. Di tích đền Cả nằm trong một khu đất rộng và cao ráo với diện tích 3.486,1 m2. Đây là ngôi đền cổ có niên đại hàng trăm năm, được khởi dựng vào thế kỷ XVIII. Di tích hiện nay bao gồm các đơn nguyên kiến trúc được bố trí đăng đối trên trục thần đạo bao gồm: Nghi môn, tắc môn, nhà ngựa, hạ điện, trung điện và thượng điện.
Đền Cả là di lịch sử - văn hóa được xây dựng từ lâu đời, đây là nơi hội tụ của văn hóa, tín ngưỡng dân gian mang đậm bản sắc vùng miền núi Hương Sơn – Hà Tĩnh. Dưới thời phong kiến, di tích được xây dựng, tu bổ, tôn tạo phục vụ nhu cầu đời sống tín ngưỡng của cư dân địa phương, là địa điểm sinh hoạt văn hóa tâm linh của cộng đồng.
Để bao phong vị thần Cao Các Mạc Sơn “hộ quốc, tỷ dân”, nhiều đời vua đã ban sắc phong thần giao cho địa phương thờ phụng. Sau Cách mạng Tháng Tám 1945, một thời gian di tích là nơi hợp tự của các đền, chùa, miếu mạo trong vùng.
Trải qua biến thiên của lịch sử, di tích đã bị xuống cấp nghiêm trọng, năm 2007, đền Cả được tu bổ, tôn tạo với quy mô lớn và có diện mạo như ngày hôm nay. Hiện nay, đền Cả có một ban quản lý có chức năng quản lý di tích, thực hành nghi lễ, hương khói thường xuyên vào các ngày sóc, vọng, kỳ phúc lục ngoạt…; tuyên truyền các giá trị lịch sử, văn hóa và khoa học liên quan đến di tích.
Ghi nhận công lao của vị thần Cao Các Mạc Sơn đối với Nhân dân và đất nước và những giá trị văn hóa lịch sử của đền Cả, ngày 16/2/2024, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã có Quyết định số 484/QĐ-UBND xếp hạng đền Cả là di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh.
Toàn huyện Hương Sơn hiện có 52 di tích đã được xếp hạng, trong đó có 11 di tích cấp quốc gia, 42 di tích cấp tỉnh và 1 di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia (Lễ hội Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác).