Nắng nóng kéo dài, mực nước nhiều hồ đập ở Hà Tĩnh... chạm đáy!

Mực nước đập dâng Khe Táy đã thấp hơn 1m so với thiết kế.

Đã 4 năm nay, đập dâng Khe Táy (xã Lộc Yên, Hương Khê) mới rơi vào tình trạng cạn nước như bây giờ. Hiện nay, mực nước đã ở mức thấp hơn mực nước thiết kế hơn 1m, nếu giảm thêm 10 cm nữa sẽ... chạm mực nước “chết”.

Anh Nguyễn Xuân Thành - Trạm trưởng trạm Sông Tiêm (Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Hà Tĩnh) cho hay: "Đập dâng Khe Táy cấp nước tưới cho 130 ha đất sản xuất nông nghiệp của các xã Lộc Yên, Gia Phố, Hương Giang (Hương Khê). Nắng nóng gay gắt, không có mưa nên hiện nay chỉ 60 ha lúa của xã Lộc Yên đảm bảo nguồn nước tưới, còn 70 ha tại xã Gia Phố và Hương Giang không đủ nguồn cấp.

Còn tại hồ chứa nước Đập Mưng (xã Điền Mỹ, Hương Khê) có cao trình mực nước thiết kế 20m nhưng hiện nay chỉ còn đạt 15,40m. Đây là mực nước thấp nhất trong nhiều năm trở lại đây.

Do mực nước xuống thấp nên hiện nay cống B lấy nước phục vụ tưới của hồ Đập Mưng đã bị “tê liệt”.

Hồ phục vụ tưới tiêu cho khoảng 70 - 80 ha của xã Điền Mỹ. Năm nay, nắng hạn kéo dài nên mực nước trong hồ cạn sớm. Hồ có 2 cống lấy nước phục vụ tưới nhưng do mực nước xuống quá thấp nên nước không thể chảy qua cống B, nếu mực nước giảm thêm 40cm nữa thì cống A cũng sẽ bị “tê liệt”. Theo nhận định của cơ quan chuyên môn, với tình trạng hiện nay, nếu vài ngày tới không có mưa thì nguy cơ thiếu nước tưới cho những vùng sau hồ Đập Mưng trong những đợt tiếp theo là rất cao.

Cùng với Hương Khê, huyện Kỳ Anh và TX Kỳ Anh là những vùng tưới gặp nhiều khó khăn nhất của Công ty TNHH Thủy lợi Nam Hà Tĩnh. Nguyên nhân là vì địa bàn chia cách, nhiều vùng núi và hồ, đập nhỏ. Những ngày cao điểm nắng nóng vừa qua, hồ chứa Mộc Hương (nằm ở địa phận phường Kỳ Trinh, TX Kỳ Anh) có dung tích thiết kế 1,97 triệu m³ nước đã "tụt" hẳn còn khoảng 35% so với dung tích thiết kế. Hơn 100 ha lúa hè thu luôn trong tình trạng "thấp thỏm" vì thiếu nước.

Đồng ruộng ở xã Hương Giang - Hương Khê đã nứt nẻ.

Theo ông Đặng Hòa Bình - Trưởng phòng Quản lý và khai thác, Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Hà Tĩnh, công ty đang quản lý và vận hành 33 hồ chứa, 4 đập dâng. Qua theo dõi thông số vận hành, hiện, tình trạng thiếu nước, cạn nước xuất hiện khá phổ biến ở các hồ, đập nhỏ và hầu hết các địa phương trên toàn tỉnh. Thực trạng này đã tác động xấu tới công tác vận hành, điều tiết nước tưới ở các vùng tưới. Đặc biệt, ở các vùng cao cưỡng, cuối nguồn tưới của kênh thủy lợi, nhiều chân ruộng hè thu đã nằm trong vùng báo động hạn hán như: Hương Giang, Phú Phong, Hòa Hải, Phúc Trạch (Hương Khê); Cẩm Hà, Cẩm Lộc (Cẩm Xuyên); Việt Tiến, Thạch Kênh (Thạch Hà); Kỳ Khang, Kỳ Phú (huyện Kỳ Anh)...

Tại Vũ Quang, Hương Sơn..., tình trạng hồ, đập thủy lợi cạn đáy, chực chờ mực nước “chết” cũng khá phổ biến. Theo Phòng NN&PTNT huyện Hương Sơn, 100% hồ chứa, đập dâng trên địa bàn chỉ đạt 30 - 50% so với mực nước thiết kế.

Đơn cử, hồ Khe Đá thuộc địa bàn xã Sơn Kim 2 là nguồn tưới chính phục vụ sản xuất nông nghiệp tại xã. Từ đầu vụ, do thiếu nước, xã đã không thể hoàn thành kế hoạch gieo cấy (chỉ đạt 54/55 ha lúa), đến nay, khi lúa đang bước vào kỳ đẻ nhánh, cần nước để sinh trưởng thì mực nước trong hồ chỉ còn lại 30%, rất khó khăn trong việc cấp nước tưới.

Ông Nguyễn Chí Tâm - chuyên viên Phòng NN&PTNT huyện Hương Sơn cho hay: “Địa phương đang quản lý, vận hành 86 hồ chứa, đập dâng quy mô vừa và nhỏ. Từ đầu năm lại nay, lượng mưa rất ít, nắng nóng kéo dài nên mực nước tại các hồ chứa, đập dâng giảm. Bên cạnh đó, một số công trình xây dựng và đưa vào khai thác lâu năm nay đã xuống cấp nghiêm trọng, gây rò rỉ, thất thoát nguồn nước. Điển hình như: các đập Đình Đẹ, Cây Thị, Tri Báo; hồ Phố Tây... ”.

Mực nước của nhiều hồ, đập đã gần chạm mức nước “chết”.

Theo số liệu của Chi cục Thủy lợi (Sở NN&PTNT), toàn tỉnh đã đầu tư xây dựng, đưa vào khai thác 348 hồ chứa nước với tổng dung tích trên 1,57 tỷ m³ nước; có 86 đập dâng với lưu lượng thiết kế hơn 5.780 m³/s. Hằng năm, các công trình cấp nước phục vụ tưới cho trên 62.000 ha diện tích sản xuất nông nghiệp, sinh hoạt và nhiều ngành kinh tế khác.

Tuy nhiên, trong thời gian qua, nắng gay gắt khiến mực nước ở hơn 50% số hồ đập trên địa bàn đã giảm mạnh, đe dọa đến nguồn nước tưới cho sản xuất nông nghiệp. Theo ngành chuyên môn, nếu tình trạng này kéo dài, tới đây, một số công trình sẽ bị... tê liệt do cạn nguồn nước.