Nguyễn Đình - dòng họ vang danh trên quê hương cách mạng

(Baohatinh.vn) - Trên quê hương của cố Tổng Bí thư Hà Huy Tập ở xã Cẩm Hưng - huyện Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh) có một dòng họ nổi danh với truyền thống cách mạng, đó là dòng họ Nguyễn Đình (chi 6, phái 3).

Theo gia phả dòng họ ghi lại, Nguyễn Đình chi 6, phái 3 (gọi tắt là chi tộc) có lịch sử gần 200 năm, cụ tổ là Nguyễn Đình Trín và vợ là Phan Thị Thường. Hai cụ sinh được 6 người con, trong đó, 3 người con trai, 3 người con gái.

Nguyễn Đình - dòng họ vang danh trên quê hương cách mạng

Gia phả chi tộc Nguyễn Đình còn ghi lại tên tuổi các thành viên làm rạng danh dòng họ. Trong ảnh: Con cháu dòng họ Nguyễn Đình trao đổi về gia phả chi tộc.

Thực dân Pháp vào xâm lược nước ra, cụ Trín là ân nhân của nhiều sĩ phu yêu nước trong phong trào Cần Vương khi cứu họ thoát khỏi sự đàn áp dã man của thực dân bằng cách nhận họ là con cháu, họ hàng ở trong nhà.

Trong số các con của cụ Trín có cụ Nguyễn Đình Đính (1868 - 1931) là người rất thông minh, nhanh nhạy trong làm ăn buôn bán, bắt nhịp với thời cuộc. Trong các chuyến hàng bôn ba, cụ Đính chứng kiến cuộc sống cơ cực, lầm than của người dân dưới chế độ thực dân nên rất thấu hiểu, thương cảm.

Nguyễn Đình - dòng họ vang danh trên quê hương cách mạng

Những câu thơ kể về sự hy sinh, kiên cường của các thế hệ người họ Nguyễn Đình được lưu giữ trong nhà thờ dòng họ.

Có suy nghĩ tân tiến nên cụ đã đầu tư tiền của mời thầy về dạy chữ Hán, chữ Quốc ngữ, chữ Pháp cho các con. Do vậy, các con của cụ có điều kiện tiếp xúc với xã hội, với sách báo tiến bộ và sớm giác ngộ cách mạng. Chính sự giác ngộ cách mạng từ các con đã tác động tích cực đến cụ. Năm 1929, cụ gia nhập Đảng Cộng sản Đông Dương; năm 1930, khi đang là huyện ủy viên huyện Cẩm Xuyên, cụ bị thực dân Pháp bắt giam ở Nhà lao Hà Tĩnh và bị tra tấn tới chết.

Vợ cụ là bà Chu Thị Điệp (1870 - 1958) ở bên ngoài cũng bị chúng tra khảo, đánh đập mang thương tật. Ghi nhận công lao của 2 cụ, năm 1959, cụ Nguyễn Đình Đính được truy tặng liệt sỹ; năm 1995, cụ Chu Thị Điệp được truy tặng danh hiệu “Bà Mẹ Việt Nam anh hùng”.

Nguyễn Đình - dòng họ vang danh trên quê hương cách mạng

Nhà thờ liệt sỹ Nguyễn Đình Liễn là di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh.

Nguyễn Đình Liễn (sinh năm 1898 - 1931), là con trai cả trong gia đình cụ Đính, được giác ngộ cách mạng từ sớm. Nguyễn Đình Liễn tham gia tổ chức Việt Nam Thanh niên cách mạng đồng chí hội và được giao nhiệm vụ gây dựng cơ sở tại huyện Cẩm Xuyên. Ngày 17/7/1930 tại Đại hội Đảng bộ huyện Cẩm Xuyên lần thứ nhất, Nguyễn Đình Liễn được bầu làm Bí thư Huyện ủy đầu tiên.

Trong cuộc biểu tình của nhân dân huyện Cẩm Xuyên ngày 8/9/1930, Bí thư Nguyễn Đình Liễn là người trực tiếp tổ chức, lãnh đạo Nhân dân địa phương. Khi bị bắt, mật thám Pháp dùng đủ ngón đòn tra khảo nhằm khai thác thông tin nhưng không thể khuất phục được người cộng sản kiên trung. Cuối cùng, đồng chí bị kết án tử hình và sáng ngày 2/1/1931, thực dân Pháp, chính quyền Nam triều dẫn ông về xử chém tại Chợ Hội đúng vào phiên chợ nhằm uy hiếp tinh thần nhân dân.

Nguyễn Đình - dòng họ vang danh trên quê hương cách mạng

Ngôi trường mang tên liệt sỹ Nguyễn Đình Liễn nằm ở xã Cẩm Dương, huyện Cẩm Xuyên.

Năm 1959, đồng chí Nguyễn Đình Liễn được truy tặng liệt sỹ. Tri ân người con kiên trung của quê hương, chính quyền lấy tên ông đặt làm tên cho xã mới (nhập xã Cẩm Hưng với xã Cẩm Thịnh) sau Cách mạng Tháng Tám. Hiện nay, tên của nhà cách mạng Nguyễn Đình Liễn được đặt cho một con đường ở trung tâm huyện lỵ Cẩm Xuyên và một ngôi trường THPT trên địa bàn huyện; nhà thờ liệt sỹ được xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh.

Nguyễn Đình Cương (1901 - 1970) là con thứ tư của ông Đính và là em rể Tổng Bí thư Hà Huy Tập. Ông là người đứng đầu nhóm “Việt Nam độc lập đảng” - một tổ chức yêu nước của thanh niên được thành lập năm 1925 tại Quảng Trị. Đây cũng là tiền thân của của tổ chức cộng sản ở tỉnh này. Năm 1929, chi bộ đảng được thành lập, ông Cương được tín nhiệm bầu làm bí thư. Sau ngày đất nước độc lập, ông công tác tại Ban Nông vận Trung ương; được truy tặng Huân chương Độc lập hạng Nhất.

Nguyễn Đình - dòng họ vang danh trên quê hương cách mạng

Truyền thống vẻ vang của dòng họ được con cháu gìn giữ, phát huy qua nhiều thế hệ.

Nguyễn Đình Từ (1909 - 1998), con trai thứ 5 của cụ Đính, là người tham gia cách mạng sớm nhất và giác ngộ các thành viên trong gia đình đi theo cách mạng. Năm 1926, Nguyễn Đình Từ được tuyển chọn sang Quảng Châu dự lớp huấn luyện chính trị do Nguyễn Ái Quốc chủ trì và gia nhập Tổ chức Việt Nam Thanh niên cách mạng đồng chí hội. Sau khi hoàn thành khóa học, Nguyễn Đình Từ được cử về nước tuyên truyền cách mạng. Ông nhiều lần bị bắt giam, tra tấn, đánh đập dã man.

Nguyễn Đình Hài (sinh năm 1914, là con thứ 6), tiếp nối truyền thống của gia đình, sớm tham gia cách mạng và được kết nạp vào Đảng lúc mới 16 tuổi. Tháng 9/1930, ông được Tỉnh ủy chỉ định vào BCH Đảng bộ huyện Cẩm Xuyên, giao nhiệm vụ giữ vai trò lãnh đạo Huyện ủy. Sau Cách mạng Tháng Tám, ông làm Chủ tịch Ủy ban Kháng chiến hành chính, rồi Bí thư Huyện ủy Cẩm Xuyên. Ông cũng kinh qua các chức vụ quan trọng như: Trưởng ban Sửa sai của tỉnh, Trưởng ty Lâm nghiệp Hà Tĩnh, cố vấn cho Bộ Lâm nghiệp...

Nguyễn Đình - dòng họ vang danh trên quê hương cách mạng

Nhà thờ chi tộc Nguyễn Đình được công nhận di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh.

Trong chi tộc Nguyễn Đình, ngoài cụ Nguyễn Đình Đính và các con trai, còn có rất nhiều con cháu, dâu rể là đảng viên, dấn thân vào con đường cách mạng, phục vụ sự nghiệp đấu tranh giành độc lập và bảo vệ Tổ quốc như: Nguyễn Đình Nhiễu, Nguyễn Thị Tý; Nguyễn Thị Yến (dâu), Hà Huy Sam, Đậu Văn Điếm (rể)... Chi tộc có 4 liệt sỹ, 1 Mẹ Việt Nam anh hùng.

Trong thời bình, con cháu chi tộc Nguyễn Đình đều học hành đỗ đạt, nhiều người nắm giữ những vị trí chủ chốt trong các cơ quan, ban ngành trung ương và địa phương. Đến nay, chi tộc đã có 2 phó giáo sư, gần 10 tiến sỹ, hàng chục thạc sỹ...

Ông Nguyễn Đình Trọng - Tộc trưởng Chi tộc Nguyễn Đình chia sẻ: “Truyền thống cách mạng và hiếu học là tài sản quý báu của dòng họ, được gìn giữ và lưu truyền qua nhiều thế hệ con cháu. Càng tự hào về truyền thống của cha ông thì chúng tôi càng ý thức được trách nhiệm phải sống sao cho xứng đáng là con cháu họ Nguyễn Đình”.

Nguyễn Đình - dòng họ vang danh trên quê hương cách mạng

Con cháu họ Nguyễn Đình sửa soạn cho lễ đón nhận bằng công nhận di tích.

Bí thư Đảng ủy xã Cẩm Hưng Nguyễn Đình Dũng cho biết: “Nguyễn Đình là một dòng họ có truyền thống cách mạng với nhiều chiến sỹ kiên trung. Con cháu dòng họ học hành đỗ đạt, công tác trên mọi miền Tổ quốc và luôn hướng về quê hương, ủng hộ công sức, tiền của cho xã nhà trong quá trình xây dựng nông thôn mới.

Năm 2020, UBND tỉnh Hà Tĩnh có quyết định công nhận nhà thờ họ Nguyễn Đình (chi 6, phái 3) là di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh. Do điều kiện dịch bệnh nên lễ đón nhận bằng di tích phải hoãn, nay địa phương đã có kế hoạch phối hợp với dòng họ tổ chức vào ngày 2/5/2022 với phần lễ trang trọng, tương xứng với những đóng góp to lớn của dòng họ Nguyễn Đình qua nhiều thế hệ”.

Chủ đề NGƯỜI HÀ TĨNH

Đọc thêm

Đình làng - nơi lưu giữ những giá trị truyền thống

Đình làng - nơi lưu giữ những giá trị truyền thống

Cây đa, bến nước, sân đình là biểu tượng của làng quê trong tâm thức bao thế hệ. Trong đó, đình làng là nơi sinh hoạt văn hóa của cộng đồng, nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa truyền thống đặc trưng của mỗi làng quê, đang cần được khôi phục và phát huy.
Bí thư chi bộ tâm huyết xây dựng khu dân cư mẫu

Bí thư chi bộ tâm huyết xây dựng khu dân cư mẫu

Tâm huyết, gương mẫu đi đầu và kiên trì vận động người dân là “bí quyết” giúp ông Lê Văn Phẩm - Bí thư Chi bộ thôn Phúc Thuận, xã Thuận Lộc (TX Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh) triển khai thực hiện thành công các mục tiêu xây dựng khu dân cư kiểu mẫu.
Khi ngư dân Thiên Cầm làm du lịch homestay

Khi ngư dân Thiên Cầm làm du lịch homestay

Không chỉ đơn thuần là chỗ nghỉ chân, các homestay tại Khu du lịch Thiên Cầm (Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh) mang đến không gian gần gũi, thân thiện, giúp du khách hòa mình vào nhịp sống của người dân làng biển.
Người gieo "hạt giống" đoàn kết

Người gieo "hạt giống" đoàn kết

Ông Hồ Duy Lý - Bí thư Chi bộ thôn Song Hải, xã Thạch Sơn (Thạch Hà, Hà Tĩnh) luôn là tấm gương sáng về tinh thần trách nhiệm, tận tụy vì dân, sống trọn nghĩa đạo - đời.
Thôn Trung Tâm xanh màu no ấm

Thôn Trung Tâm xanh màu no ấm

Người dân thôn Trung Tâm (xã Thạch Ngọc, huyện Thạch Hà, Hà Tĩnh) đã khai thác hiệu quả lợi thế bán sơn địa, xây dựng nhiều mô hình kinh tế vườn đồi cho thu nhập cao, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần người dân.
Cô gái trẻ Hà Tĩnh 22 tuổi, 21 lần hiến máu

Cô gái trẻ Hà Tĩnh 22 tuổi, 21 lần hiến máu

Hơn 4 năm kể từ lần đầu tiên hiến máu, đến nay, ở độ tuổi 22, Hoàng Thị Hồng Thương (xã Đan Trường, Nghi Xuân, Hà Tĩnh) đã có đến 21 lần tham gia hiến máu và hiến tiểu cầu.
Nối vòng tay lớn nâng bước học trò nghèo

Nối vòng tay lớn nâng bước học trò nghèo

Những “chuyến tàu” trong cuộc hành trình gần 10 năm “Tiếp sức tới trường” của Báo Hà Tĩnh đang dần cập bến. Tấm bằng đại học sau những năm nỗ lực trên giảng đường đã giúp các em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn tự tin trở thành bác sỹ, sỹ quan quân đội, giáo viên, phiên dịch viên…
Trăm năm giữ tròn con chữ

Trăm năm giữ tròn con chữ

Thật tự hào khi giữa mạch nguồn 100 năm của nghề báo, trong lòng người làm báo Hà Tĩnh vẫn luôn vang lên mệnh lệnh âm thầm mà rất đỗi thiêng liêng: “Giữ cho tròn con chữ”…
“Sứ giả” thầm lặng của du lịch Hà Tĩnh

“Sứ giả” thầm lặng của du lịch Hà Tĩnh

Là những người làm báo chuyên trách tuyên truyền lĩnh vực du lịch của Hà Tĩnh, chúng tôi không chỉ đi và viết, mà còn sống trong sự cảm nhận vẻ đẹp và hương vị quê hương để truyền tất cả tình yêu ấy vào từng câu chữ, khuôn hình.
Thuyết minh viên Đào Anh Tuân: Người “kết nối” lịch sử và hiện tại

Người “kết nối” lịch sử và hiện tại

Học Bác từ những điều bình dị, giản đơn để làm tốt chức trách, nhiệm vụ được giao, hơn 20 năm nay, anh Đào Anh Tuân - Phó Bí thư chi bộ, Phó Giám đốc Ban Quản lý Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc và Khu tưởng niệm Lý Tự Trọng (Hà Tĩnh) trở thành người “kết nối” lịch sử nơi “tọa độ lửa” Ngã ba Đồng Lộc.
Ông bí thư bán cả gia tài giúp làng quê đổi mới

Ông bí thư bán cả gia tài giúp làng quê đổi mới

Nhận trọng trách Bí thư Chi bộ thôn Tân Vĩnh Cần, xã Cẩm Thành (Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh), ông Mai Văn Tường gương mẫu đi đầu, "thắp lửa" cho phong trào xây dựng nông thôn mới bằng quyết tâm cao, nghị lực lớn và cả những hy sinh để biến một làng quê khó khăn thành điểm sáng.
Đổi thay làng muối Châu Hạ

Đổi thay làng muối Châu Hạ

Thôn Châu Hạ (xã Thạch Châu, huyện Thạch Hà,Hà Tĩnh) là vùng quê có nghề muối nổi tiếng. Bao đời nay, người dân nơi đây vẫn luôn giữ gìn và phát triển nghề truyền thống của cha ông để ổn định cuộc sống và nâng cao thu nhập.