Thu nhập thấp, diêm dân Hộ Độ “nhạt” dần nghề muối

Chúng tôi về “vựa muối” Hộ Độ, Lộc Hà (Hà Tĩnh) vào một ngày nắng như “đổ lửa”. Mặc dù đang là vụ sản xuất chính, nhưng trên những cánh đồng, bóng diêm dân thưa thớt, đồng muối xác xơ.

Ngày trước, vào mùa, cả cánh đồng Yên Thọ bạt ngàn muối trắng, bà con diêm dân ra đồng đông như hội. Thế mà, giờ đây, chỉ những người già mới tham gia làm nghề. Ảnh: Đình Nhất

Tranh thủ chờ “muối lắng”, ông Lê Sơn (SN 1958, xóm Yên Thọ) cuốc nốt luống đất bên cạnh ruộng muối để… trồng rau. “Đây là ruộng muối của một gia đình bỏ hoang, tôi tận dụng trồng thêm rau màu. Năm nay, 2 vợ chồng tôi làm 3 sào muối, mỗi ngày được hơn 1,5 tạ. Giá muối xuống quá thấp, 110 ngàn đồng/tạ nên thu nhập chẳng đáng là bao”.

Ông Lê Sơn cuộc đất trồng rau trên ruộng muối bị bỏ hoang

Đi qua mấy ruộng muối bỏ hoang, chúng tôi gặp bà Nguyễn Thị Linh đang sửa sang ô nại. Bà Linh cho biết: Làm muối không đủ ăn nên mấy đứa con bỏ nghề, đi làm ăn xa. Không có việc gì làm, vợ chồng cố gắng duy trì diêm nghiệp, mỗi ngày chưa được 200 ngàn đồng...

Trưởng thôn Yên Thọ (xã Hộ Độ) Lê Doãn Tuyết chia sẻ: “Đồng muối Yên Thọ có diện tích hơn 13,5 ha, trước đây hơn 90 hộ dân làm muối trên. Năm nay đã vào chính vụ nhưng cũng chỉ có vài chục hộ triển khai sản xuất được gần 3ha. Giá muối thấp, thu nhập không có nên diêm dân “nhạt” dần với nghề muối”.

Bà Nguyễn Thị Linh: Ngày trước, vào mùa, cả cánh đồng Yên Thọ này bạt ngàn muối trắng, bà con diêm dân ra đồng đông như hội. Thế mà, giờ đây, chỉ những người già mới tham gia làm nghề.

Muối rớt giá, thị trường tiêu thụ bấp bênh, năng suất giảm do thiếu đầu tư… đã khiến nhiều diêm dân xứ muối Hộ Độ (Lộc Hà) không còn mặn mà với nghề. Từ tháng 5 đến tháng 9 là thời điểm “được nắng” nhất trong năm, rất thuận lợi để bà con sản xuất, nhưng trên các cánh đồng muối thuộc xã Hộ Độ như: Liên Xuân, Trung Châu, Yên Thọ… chỉ có lác đác mươi hộ ra đồng sản xuất. Đến nay, hầu hết diện tích ruộng muối chưa cải tạo lại, ô, nại hoang tàn; chạt lọc, sân phơi xuống cấp do ít được tu sửa…

Chạt lọc hoang tàn, hư hỏng do không được đầu tư sản xuất

Chủ tịch UBND xã Hộ Độ Phan Đình Hinh cho biết: “Thu nhập thấp nên người dân không còn mặn mà với nghề này. Theo kế hoạch, năm 2018, xã sẽ sản xuất 50ha muối, tuy nhiên đến thời điểm hiện tại đã chính vụ nhưng toàn xã chỉ mới sản xuất được hơn 10ha”.

Nhiều diện tích ở thôn Đồng Xuân đã được bà con diêm dân chuyển sang trồng rau màu.

Cũng theo ông Hinh, một nguyên nhân nữa khiến bà con không muốn duy trì nghề truyền thống đó là hệ thống hạ tầng sản xuất. Thực tế, trong khoảng 5 năm trở lại đây, việc sản xuất muối ở Hộ Độ gặp rất nhiều khó khăn. Hiện nay, hệ thống thủy lợi, ô, nại... của đồng muối đang bị xuống cấp khiến năng suất muối giảm đi rất nhiều. Trước đây, một sào ruộng muối có thể cho năng suất 5 - 6 tấn, thì bây giờ chỉ đạt khoảng 3 - 4 tấn.

Giá muối chỉ 110 ngàn đồng/tạ

Vì thế, dù chính quyền địa phương đã “vượt rào”, đề ra chính sách hỗ trợ 2 triệu đồng/sào/hộ nếu tiến hành tu sửa lại ruộng đồng; hỗ trợ người dân làm sân phơi 50.000 đồng/sân để vận động bà con diêm dân tích cực sản xuất nhưng vẫn không đủ “níu chân” những người làm muối.

Trần Hữu Thái