Nhạc sỹ Quốc Nam - “điệu ví theo anh về mãi mãi”

(Baohatinh.vn) - Một ngày trong tiết lập đông, tôi nhận được tin nhạc sĩ Quốc Nam đi xa mà nghe bâng khuâng. Con người ấy, cách đây không lâu, vừa đạp xe sang Hội Liên hiệp VHNT Hà Tĩnh trêu đùa chúng tôi, ồn ã và náo nhiệt thế, vậy mà...

Quốc Nam là người hào sảng và vô tư vô cùng. Anh sinh năm 1952 tại miền quê nghèo Cẩm Phúc (Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh). Từ nhỏ, cậu bé Trần Quốc Nam đã sớm bộc lộ nhiều năng khiếu âm nhạc và các loại nhạc cụ. Sau khi tốt nghiệp Trường Cao đẳng Văn hóa nghệ thuật Hà Tĩnh, anh về làm việc ở Đoàn Ca múa nhạc - kịch Hà Tĩnh (nay là Nhà hát Nghệ thuật truyền thống) cho đến khi nghỉ hưu.

Nhạc sỹ Quốc Nam - “điệu ví theo anh về mãi mãi”

Nhạc sỹ Quốc Nam vẫn thường hay tự biểu diễn ca khúc của mình. Ảnh từ facebook nhân vật.

Nhạc sĩ Quốc Nam là Ủy viên BCH Hội Liên hiệp VHNT Hà Tĩnh; hội viên Hội Nhạc sĩ Việt Nam; Trưởng Ban chuyên ngành âm nhạc Hà Tĩnh; Phó Chi hội trưởng Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tại Hà Tĩnh; Nguyên Trưởng Đoàn Ca múa nhạc - kịch Hà Tĩnh…

Trong suốt 42 năm hoạt động và cống hiến không ngừng nghỉ trên mặt trận văn hóa nghệ thuật, nhạc sỹ, nghệ sĩ ưu tú Quốc Nam đã giành nhiều giải thưởng các kỳ hội diễn sân khấu, liên hoan âm nhạc chuyên nghiệp, nhiều giải thưởng quốc gia, khu vực…

Anh là chỉ huy, dàn đựng, chỉ đạo nghệ thuật nhiều vở diễn cải lương, dân ca Nghệ Tĩnh: Dòng suối trắng, Hai phương trời thương nhớ, Hoàng tử biển, Tô Ánh Nguyệt, Tống Trân Cúc Hoa, Chiếc va ly số 6, Tiếng hát tình yêu, Cô gái Phù Tang, Thạch Sanh, Kim Vân Kiều, Nàng Mai tế chồng, Người trong kỳ vọng, Hoa khôi dạy chồng...; là chỉ đạo nghệ thuật các chương trình ca múa nhạc như: Người hát dặm ca trù, Thương nhau tìm về, Âm vang miền non nước…

Anh còn là tác giả nhiều ca khúc tiêu biểu như: Những ngôi sao (lời thơ Xuân Hoài), Hương quê, Hà Tĩnh sáng mãi niềm tin, Ngày ấy, Người con sông La, Lẽ nào quên em (lời thơ Phạm Tiến Duật), Mùa xuân về với Hương Khê (lời thơ Đặng Quốc Vinh), Suối Tiên (lời thơ Xuân Hoài), Điệu ví giặm là em (lời thơ Lê Văn)...

Tài năng là thế, nổi tiếng là thế, nhưng với chúng tôi, anh vẫn luôn xem mình như một người đàn anh, là cây tấu hài làm cho mọi chuyến đi của chúng tôi trở nên vui nhộn.

Nhạc sỹ Quốc Nam - “điệu ví theo anh về mãi mãi”

Nhạc sỹ Quốc Nam (thứ 3 từ phải sang) tại Đại hội Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tỉnh Hà Tĩnh lần thứ III, nhiệm kỳ 2020 - 2025. Ảnh tư liệu

Tôi quen anh Quốc Nam từ hồi còn bé xíu. Gọi là anh nhưng nhạc sĩ còn hơn tuổi của ba tôi. Sau này về hội, gặp anh nhiều, đôi khi anh còn mày tao cá mè một lứa với lũ con gái văn phòng hội đến nỗi lâu không thấy anh sang là cả đám lại nhắc anh như thiêu thiếu một điều gì.

Trong một lần đi thực tế ở bản làng dân tộc Chứt (Hương Khê) đường đi xóc, có khi anh em tôi cứ nẩy tưng tưng lên, đầu chạm nóc xe, chúng tôi kêu oai oái, còn anh thì cười:

- Ta chừ mà có cánh như chuồn chuồn bay hè?

- Ì, khi nớ ta bay vèo vèo.

Tôi bắt đầu hú họa theo anh. Chúng tôi cứ thế nghĩ mình là con chuồn bay từng đàn băng qua ráng chiều, qua bao bụi cây, bao cánh đồng và cả dòng sông nữa… cho đến khi anh cười:

- Tê mà không được mô. Ta mà bay ri thì cái biển bán phở bên đường phải lật ngửa lên mới thấy được.

Cả đám lại cười. Con đường đi nhờ thế mà cũng bớt gian nan…

Nhạc sỹ Quốc Nam - “điệu ví theo anh về mãi mãi”

Nhạc sỹ Quốc Nam trong một lần đi thực tế tại Vũ Quang cùng các hội viên Hội Liên hiệp VHNT Hà Tĩnh. Ảnh từ facebook nhân vật.

Cũng lần đi đó, anh nói với tôi về sáng tác, về âm hưởng dân ca trong âm nhạc. Tôi mù mờ đôi câu ba điều nhưng thỉnh thoảng lại nói những câu diễn giải về âm nhạc. Anh khoái lắm. Anh kể nhiều về thời còn là nhạc công, chỉ huy dàn nhạc rồi quản lý Đoàn Ca múa kịch Hà Tĩnh, những lần đưa đoàn nghệ thuật đi biểu diễn ở các tỉnh xa, ra cả nước ngoài... giọng xứ Nghệ đã làm bao Kiều bào xa quê rưng rưng.

Sau cùng anh mở cho tôi nghe một đoạn bài hát: "Rồi một chiều chợt nhớ quê hương/ Nghe em hát dân ca xứ Nghệ/ Câu hát ru như một thời thuở bé/ Đưa ta về bến bãi tuổi thơ xưa/ Điệu ví quê hương giữa bộn bề bận rộn/ Đất quê mình còn nghèo lắm người ơi/ Sao điệu ví nghĩa tình đến thế/ Nao nao lòng đứa con ở nơi xa”.

Rồi anh hỏi:

- Được không?

- Được, của ai?

- Thằng ni sáng tác cũng được nhưng hắn xấu tính lắm.

- Cái mặt không chơi được à?

- Ừ!

Nhạc sỹ Quốc Nam - “điệu ví theo anh về mãi mãi”

Nhạc sỹ Quốc Nam trong một lần biểu diễn tại Hội Liên hiệp VHNT Hà Tĩnh.

Anh nói thế rồi quay đi mặc cho tôi băn khoăn tự vấn mình, tôi không nghĩ một bài hát thiết tha đến thế lại là của một kẻ... xấu tính không chơi được nhưng đành im lặng. Chỉ đến khi người ta giới thiệu ca khúc “Điệu ví dặm là em” do tác giả tự đàn và hát mộc, tôi mới biết anh đùa tôi.

Con người đó không hề đề cao mình, anh giản dị như chính những ca từ trong ca khúc của anh vậy. Ca khúc đó sau này được đông đảo khán giả trong và ngoài nước biết đến và Nhạc sĩ Quốc Nam được xem là người lưu giữ bức tranh quê xứ Nghệ bằng âm nhạc, người làm “sống dậy hồn quê”…

Quốc Nam là thế, không nặng nề bất cứ điều gì, anh luôn dành cho chúng tôi tình cảm của một người anh mà bao dung độ lượng đến độ xuề xòa, nhất là với phụ nữ, anh rất bao dung. Có lẽ vì thế mà trong những ca khúc của anh, phụ nữ luôn luôn có dáng vẻ yếu đuối dịu dàng, đủ để thương nhớ, đủ để níu kéo, đủ để thiết tha như điệu hò ví giặm.

Tôi thích anh tự đàn và hát trong những chương trình gọn gàng và giản dị của Hội Liên hiệp VHNT. Giọng anh khàn và rung. Lòng người nhạc sĩ thả hồn theo ca khúc của mình, lang thang theo những kiếp người đầy xúc cảm. Lúc đó, cả phòng như lắng lại, bồi hồi. Tôi đã lặng lẽ ghi lại những hình ảnh đó, hình ảnh đẹp nhất của người nghệ sĩ khi được cống hiến và sáng tạo.

Cách đây non 4 tháng, tôi nhận được điện thoại của Quốc Nam. Giọng anh hồ hởi:

- Nga, chỉ cho anh hồ sen nơi em chụp ảnh. Anh muốn đi tìm một số ngoại cảnh để chụp ảnh và làm phim ca nhạc.

- Sen cuối mùa rồi…

- Cuối mùa có vẻ đẹp của cuối mùa.

...

Suốt đoạn đường về nhà, tôi đã dừng thật lâu trước đầm sen tôi đã chỉ cho anh. Không biết anh Quốc Nam có kịp ghi lại những hình ảnh những bông sen cuối mùa ấy cho làn điệu dân ca sắp được anh đầu tư dàn dựng không nhưng nghĩ đến đây thì tôi đã không cầm được nước mắt. Tôi nghĩ đến sự đột ngột của anh - sự đột ngột của làn điệu dân ca bắt đầu tái sinh trong cõi vĩnh hằng…

Chủ đề Đời sống văn hóa

Đọc thêm

Những con đường huyền thoại tiếp nối tương lai

Những con đường huyền thoại tiếp nối tương lai

Trong kháng chiến chống Mỹ, Hà Tĩnh là điểm trọng yếu trên tuyến chi viện miền Nam, hứng chịu hàng vạn tấn bom đạn. Ngày nay, chiến tranh đã lùi xa, những con đường huyền thoại năm xưa vẫn tràn đầy sức sống, góp phần vào sự phát triển mạnh mẽ của tỉnh nhà.
Xanh lại những "tọa độ lửa" ở Hà Tĩnh

Xanh lại những "tọa độ lửa" ở Hà Tĩnh

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, những tọa độ lửa như núi Nài, Ngã ba Đồng Lộc, Làng K130… của Hà Tĩnh đã cùng quân dân cả nước làm nên đại thắng mùa xuân 1975.
 Thạch Hà - vùng đất giàu truyền thống văn hóa và khoa bảng

Thạch Hà - vùng đất giàu truyền thống văn hóa và khoa bảng

Với lịch sử 1020 năm phát triển, các thế hệ người dân Thạch Hà (Hà Tĩnh) đã chinh phục thiên nhiên, chung lưng đấu cật, gắn bó đoàn kết, xây dựng mảnh đất này ngày càng phát triển, trở thành vùng quê giàu bản sắc văn hóa, có nhiều người đỗ đạt khoa bảng.
Người miệt mài tìm “cái đẹp” của văn chương

Người miệt mài tìm “cái đẹp” của văn chương

Với nhiều tâm huyết, nhà nghiên cứu Hà Quảng là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam duy nhất ở Hà Tĩnh đạt nhiều giải thưởng lớn cấp tỉnh và cấp Trung ương về lĩnh vực lý luận, phê bình văn học.
Chỉ huy trưởng lực lượng biệt động Sài Gòn quê Hà Tĩnh là ai?

Chỉ huy trưởng lực lượng biệt động Sài Gòn quê Hà Tĩnh là ai?

Đại tá Tư Chu - Chỉ huy trưởng lực lượng biệt động quân khu Sài Gòn - Gia Định là một người con của quê hương Hà Tĩnh. Ông là người kiến tạo các cách đánh “xuất quỷ nhập thần”, là cái tên đứng đằng sau nhiều chiến công huyền thoại của biệt động Sài Gòn.
Trung úy công an đam mê nghiên cứu khoa học

Trung úy công an đam mê nghiên cứu khoa học

Bằng niềm đam mê nghiên cứu khoa học, Trung úy Phạm Minh Hiếu - Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an Hà Tĩnh đã biến rác hữu cơ thành tài nguyên, giải quyết bài toán khó về xử ý ô nhiễm môi trường
Thiêng liêng tiếng gọi cội nguồn

Thiêng liêng tiếng gọi cội nguồn

Từ chỗ là hoạt động tín ngưỡng của người dân địa phương, lễ giỗ Quốc Tổ Hùng Vương ở TX Hồng Lĩnh đã trở thành lễ hội được cấp ủy, chính quyền và Nhân dân Hà Tĩnh quan tâm, thu hút đông đảo người dân tham gia.
Đoàn kết một lòng hướng về nguồn cội…

Đoàn kết một lòng hướng về nguồn cội…

Hòa chung lòng thành kính hướng về ngày Giỗ Tổ Hùng Vương, người dân Hà Tĩnh đã cùng nhau gìn giữ, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, khẳng định sự gắn bó bền chặt trong dòng chảy lịch sử dân tộc.
Ngắm khu dân cư kiểu mẫu bên dòng Ngàn Phố

Ngắm khu dân cư kiểu mẫu bên dòng Ngàn Phố

Bên dòng sông Ngàn Phố thơ mộng, người dân thôn Phúc Bằng, xã Sơn Bằng (Hương Sơn, Hà Tĩnh) đang cùng nhau xây dựng cảnh quan xanh sạch đẹp, hướng tới cuộc sống sống ấm no, hạnh phúc.