Bộ Nội vụ mới có công văn gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, đề nghị khẩn trương tổng kết, đánh giá việc thực hiện các quy định về tổ chức, hoạt động của thôn, tổ dân phố và chế độ, chính sách đối với người hoạt động không chuyên trách. Báo cáo sẽ là căn cứ để xây dựng dự thảo Nghị định của Chính phủ trong năm 2025.
Đánh giá tổ chức và hoạt động
Theo yêu cầu của Bộ Nội vụ, các địa phương phải khái quát tình hình tổ chức và hoạt động của thôn, tổ dân phố gắn với sắp xếp đơn vị hành chính và mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
Báo cáo phải nêu cụ thể việc bố trí nhân sự, số lượng phó trưởng thôn, tổ phó tổ dân phố, cùng quy trình bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm trưởng thôn, tổ trưởng và phó trưởng thôn, tổ phó.
Nội dung hoạt động của cộng đồng dân cư cũng cần được tổng hợp đầy đủ, từ việc bàn bạc và biểu quyết những vấn đề theo thẩm quyền, đến xây dựng và thực hiện quy chế, hương ước, quy ước. Công tác bầu chọn và thay thế các chức danh ở cơ sở là một phần quan trọng phản ánh tính dân chủ ở thôn, tổ dân phố.
Thống kê số lượng và tình hình sắp xếp
Công văn yêu cầu thống kê chính xác số lượng thôn, tổ dân phố đến thời điểm báo cáo, bao gồm cả các địa bàn đặc thù như đặc khu, xã đảo, khu vực biên giới, vùng trọng điểm, phức tạp về an ninh, trật tự.
Các địa phương phải nêu rõ số lượng thôn, tổ dân phố đã được thành lập mới, sáp nhập, giải thể, cũng như điều kiện, quy trình và thủ tục trong các trường hợp này.
Việc đặt tên, đổi tên hay xóa tên thôn, tổ dân phố, cũng như tình hình ghép cụm dân cư vào đơn vị hiện hành, đều phải được phản ánh chi tiết. Đây là nội dung trực tiếp liên quan đến hiệu quả quản lý ở cơ sở sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính.
Chế độ, chính sách với người hoạt động không chuyên trách
Một nội dung trọng tâm khác là chế độ, chính sách đối với người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố. Báo cáo phải nêu rõ số lượng người hoạt động không chuyên trách, người tham gia hoạt động, kể cả các trường hợp kiêm nhiệm.
Các tỉnh, thành phố phải tổng hợp mức phụ cấp theo quy định của Trung ương và của HĐND địa phương, chỉ rõ mức cao nhất và thấp nhất. Nội dung này bao gồm cả mức hỗ trợ đối với người tham gia hoạt động, cùng quy định về kiêm nhiệm chức danh và phụ cấp kiêm nhiệm.
Ngoài ra, công văn còn yêu cầu thống kê việc triển khai sắp xếp, bố trí người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã về đảm nhiệm chức danh trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố. Báo cáo cần nêu rõ số lượng đã bố trí, số đã giải quyết chế độ, chính sách và phương án tiếp tục sắp xếp đến năm 2026.
Đánh giá kết quả, hạn chế và nguyên nhân
Các địa phương phải chỉ ra những kết quả đạt được trong thời gian qua, đồng thời phân tích hạn chế, khó khăn gắn với việc thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương hai cấp. Nội dung này nhằm làm rõ những bất cập trong quá trình vận hành thực tế, từ tổ chức nhân sự, hoạt động dân chủ ở cơ sở cho tới chế độ, chính sách. Báo cáo cũng cần nêu nguyên nhân của những hạn chế để làm cơ sở cho việc đề xuất giải pháp.
Phần cuối cùng của báo cáo phải tập trung vào đề xuất, kiến nghị. Công văn yêu cầu các tỉnh, thành phố đưa ra quy định phù hợp về số lượng phó trưởng thôn, tổ phó, số lượng người hoạt động không chuyên trách và người tham gia hoạt động, cũng như các tổ chức tự quản.
Về nội dung hoạt động, các địa phương cần đề xuất cơ chế thực hiện nghị quyết của cộng đồng dân cư, quy định về biểu quyết, hương ước, quy ước, cũng như quy trình bầu và miễn nhiệm các chức danh ở thôn, tổ dân phố.
Ngoài ra, báo cáo phải nêu kiến nghị về quy mô hộ gia đình để thành lập thôn, tổ dân phố; quy trình, hồ sơ thành lập, sáp nhập, giải thể, đặt tên, đổi tên theo hướng cắt giảm, đơn giản hóa.
Các địa phương cũng phải đề xuất tiêu chuẩn, quy trình bầu chọn trưởng thôn, tổ trưởng nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ, đồng thời đơn giản hóa thủ tục.
Về chế độ chính sách, công văn yêu cầu kiến nghị mức khoán của Trung ương, hình thức khoán, cũng như cơ chế huy động nguồn kinh phí khác để bảo đảm hoạt động.
Những nội dung này sẽ là nền tảng để Bộ Nội vụ tổng hợp, xây dựng hồ sơ dự thảo Nghị định trình Chính phủ.
Bộ Nội vụ yêu cầu các tỉnh, thành phố gửi báo cáo tổng kết về Vụ Chính quyền địa phương trước ngày 10/9. Kết quả tổng hợp từ các địa phương sẽ được nghiên cứu, đưa vào hồ sơ dự thảo Nghị định về tổ chức, hoạt động của thôn, tổ dân phố và chế độ, chính sách đối với người hoạt động ở cơ sở, bảo đảm phù hợp với tình hình thực tiễn và lộ trình triển khai Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025.
