Chị Nguyễn Thị Thanh (phường Thạch Quý - TP Hà Tĩnh) làm nhân viên ngân hàng, chồng kinh doanh nên vợ chồng thường xuyên đi sớm về muộn. Nhà chị có hai cậu con trai, một bé lớp 6 và một bé lớp 2, phải ở nhà chăm sóc nhau những lúc bố mẹ đi vắng.
Để tiện theo dõi sinh hoạt, nhắc nhở và kiểm soát con, chị Thanh đã liên hệ thợ lắp hệ thống camera hầu khắp các ngõ ngách trong nhà như: trước cổng, ngoài sân, phòng khách, phòng bếp; thậm chí cả phòng ngủ của con và hai vợ chồng.
Chị Thanh chia sẻ: “Ngồi ở cơ quan hay ở đâu, tôi đều kiểm soát được mọi hoạt động của con tại bất cứ khu vực nào ở trong nhà, ngoài ngõ. Vợ chồng tôi thường xuyên vắng nhà nên có camera an ninh, tôi yên tâm hẳn”.
Giá cả phù hợp, lắp đặt nhanh chóng, có thể gắn bất cứ nơi đâu người dùng muốn, kết nối trực tiếp với điện thoại thông minh… là những ưu điểm khiến rất nhiều gia đình chọn lắp hệ thống camera an ninh tại nhà như gia đình chị Thanh.
Tuy nhiên, việc lắp đặt có đôi chút khó khăn ở thao tác cài đặt phần mềm lên điện thoại, kết nối camera với điện thoại và thiết lập phần mềm quản lý. Dù các thiết bị và phần mềm đều có hướng dẫn khá cụ thể nhưng không phải ai cũng có thể thực hiện dễ dàng, nhất là với những người không rành về công nghệ.
Do vậy, nhiều người thường nhờ đến những người “lành nghề” hơn làm giúp hoặc thuê nhân viên dịch vụ kỹ thuật đến nhà cài đặt giúp. Và đây chính là lỗ hổng “chết người” mà đôi khi người dùng phải trả giá đắt.
Một trong những sai lầm nhiều người dùng mắc phải hiện nay là nhờ người khác lắp đặt camera cho gia đình rồi để họ giữ luôn quyền quản lý mà không hề hay biết; không đổi các thông tin như tên đăng nhập, mật khẩu truy cập… Với sơ suất này, chẳng khác nào khổ chủ đang “mở cửa” cho người lạ tự do vào nhà mình xem hết mọi thông tin, hình ảnh riêng tư của gia đình.
Với những người rành về công nghệ hơn, họ biết đổi mật khẩu truy cập, nắm quyền quản lý nhưng vì tin tưởng vào sự an toàn của camera an ninh, nhiều người không ngần ngại đặt camera ở những nơi thường xuyên diễn ra các hoạt động riêng tư của gia đình, thậm chí là phòng ngủ. Lý do thì nghe có vẻ hợp lý và dễ thông cảm như: các con hay chơi ở phòng ngủ nên lắp đặt ở đó để tiện quan sát, hay vắng nhà nên cần camera mọi ngóc ngách...
Với suy nghĩ này, chính họ đã tự đặt mình vào nguy cơ bị “theo dõi ngược” mà không hề hay biết. Một khi đã xâm nhập được hệ thống camera, có trong tay thông tin về thói quen sinh hoạt trong gia đình như: giờ giấc đi về, làm việc, ăn ngủ của từng thành viên, việc đưa đón trẻ đi học, đi chơi; nơi cất giấu tài sản..., kẻ xấu có thể dễ dàng hơn trong việc thực hiện ý đồ xấu.
Thực tế đã có không ít video quay lén “chuyện trong nhà” được đưa lên các mạng xã hội, trong đó có những video được lấy trộm từ các camera an ninh gia đình.
Mới đây, người dân ở TP Hà Tĩnh xôn xao sự việc một chủ cửa hàng chuyên kinh doanh dịch vụ lắp đặt camera an ninh tại nhà đã tự ý đăng nhập, trích xuất video clip từ tài khoản của khách hàng và đăng tải lên mạng xã hội.
Khi bị chủ nhà nhắc nhở vì xâm phạm quyền bảo mật thông tin, người này không những không nhận ra lỗi sai mà còn lớn tiếng thách thức, thậm chí tuyên bố có quyền “hack” tất cả những camera của khách hàng vì anh ta là người trực tiếp lắp đặt!?
Sau khi thông tin này được lan truyền, nhiều người dùng mới “tá hóa” kiểm tra lại việc cài đặt hệ thống camera của gia đình mình. Không ít người chia sẻ họ không đặt lại mật khẩu, quyền truy cập sau khi bên dịch vụ lắp đặt bàn giao và không khỏi lo lắng liệu những thông tin, hình ảnh của gia đình mình có đang bị kẻ xấu sở hữu hay không.
Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Thanh Lâm - Phó Giám đốc Trung tâm Công nghệ thông tin và Truyền thông (thuộc Sở TT&TT Hà Tĩnh) cho rằng: Việc lắp đặt camera an ninh trong gia đình mang lại nhiều lợi ích nhưng tiềm ẩn không ít rủi ro về vấn đề an toàn và bảo mật thông tin. Vì thế, khi lắp đặt camera tại nhà, người dùng nên chọn các thiết bị có thương hiệu, được cơ quan chức năng đánh giá chất lượng qua tem nhãn; thiết lập “mật khẩu mạnh” thay vì sử dụng mật khẩu mặc định nhà sản xuất cung cấp; sử dụng mạng wifi an toàn; hạn chế lắp đặt những khu vực nhạy cảm như phòng ngủ, phòng tắm…
Một lưu ý rất quan trọng cho người dùng là chỉ chia sẻ quyền truy cập với những người cần thiết; kiểm tra và gỡ bỏ quyền truy cập của những người không cần chia sẻ; theo dõi hệ thống camera để phát hiện sớm các vấn đề bảo mật, đảm bảo không có thiết bị lạ kết nối vào hệ thống của bạn. Cùng với đó, cần kích hoạt tính năng bảo mật và cập nhật phần mềm thường xuyên để kịp thời “vá” các lỗ hổng bảo mật; hạn chế truy cập từ xa hoặc sử dụng VPN (mạng ảo riêng tạo ra kết nối riêng tư giữa các thiết bị) khi truy cập vào hệ thống từ xa để tăng cường bảo mật”.