Làng nghề gần 600 năm tuổi ở Nghi Xuân trước nguy cơ “khai tử”

(Baohatinh.vn) - "Bây giờ già rồi không còn sức để đi lấy đất nữa nên đành phải ở nhà. Không vắt nồi nữa, cảm giác nhớ nghề, tay chân ngứa ngáy lắm” - bà Lê Thị Sinh, thôn 7 xã Cổ Đạm (Nghi Xuân - Hà Tĩnh) ngậm ngùi nói, ánh mắt buồn rười rượi.

Làng nghề gần 600 năm tuổi ở Nghi Xuân trước nguy cơ “khai tử”

Bàn tay điêu luyện của bà Sinh - người phụ nữ có thâm niên gần 60 năm làm nghề vắt nồi

Bà Sinh năm nay 72 tuổi và là người cuối cùng của làng nghề nổi tiếng "Vắt nồi Cổ Đạm" đã quyết định từ giã nghề cách đây 2 tháng. Trước đó, vào khoảng đầu năm 2018, em gái bà cũng đã nói lời chia tay với nghề làm nồi đất từng mang lại niềm vui, nguồn thu nhập lớn cho cả gia đình gần 10 miệng ăn trong hàng chục năm qua.

Theo những bậc cao niên, nghề làm nồi đất ở Cổ Đạm xuất hiện từ thời nhà Mạc, cách nay chừng 600 năm. Làng nghề trải qua thời kỳ dài hưng thịnh rồi lụi tàn dần từ năm 2010 lại nay. Những năm gần đây, cả xã chỉ có 2 chị em bà Sinh “hành nghề” khi có ai đó đặt hàng.

Cụ Lê Văn Hoan (82 tuổi, thôn 7, xã Cổ Đạm) nhớ lại: Thời kỳ hoàng kim nhất đối với nghề vắt nồi Cổ Đạm là giai đoạn từ năm 1960 – 1970. Những năm đó, ở 2 thôn Kỳ Tây và Kỳ Đông (nay là thôn 3 và thôn 7) có đến hơn 300 hộ dân tham gia làm nồi đất với rất nhiều sản phẩm như: Vùa uống nước, siêu sắc thuốc bắc, nồi hông xôi, nồi rang… chất lượng, đẹp, đa dạng về mẫu mã.

Làng nghề gần 600 năm tuổi ở Nghi Xuân trước nguy cơ “khai tử”

Bà Sinh đốt lò để sản xuất những lô hàng cuối cùng

Bí quyết khiến sản phẩm đất nung Cổ Đạm nổi tiếng là sau khi nhào nặn xong sẽ được nhúng qua “nước men” (nước bột đất sét loãng được lọc kỹ) sau đó mới đem phơi khô và nung chín nên độ bền, bóng khá cao.

Cũng vì lẽ đó, có không ít nghệ nhân người Lào từng tìm đến địa phương theo học. Thậm chí, có thời điểm, người Cổ Đạm còn cử “chuyên gia” sang kèm cặp, giúp nước bạn phát triển nghề truyền thống vắt nồi.

Thời điểm đó, sản phẩm đất nung Cổ Đạm làm đến đâu tiêu thụ đến đó. Thế nhưng, hiện tại, “cánh cửa” làng nghề gốm đất nung nổi tiếng ở Cổ Đạm chính thức khép lại khi 2 bậc tiền bối cuối cùng tuyên bố "giải nghệ".

Làng nghề gần 600 năm tuổi ở Nghi Xuân trước nguy cơ “khai tử”

Bà Sinh đang được xã Cổ Đạm lập hồ sơ trình các cấp có thẩm quyền xem xét cấp danh hiệu nghệ nhân

Có rất nhiều nguyên nhân đẩy làng nghề vắt nồi bị “khai tử”. Trước hết là do sự "chiếm lĩnh thị phần" của các vật dụng thay thế làm bằng gang, sắt, nhôm, nhựa... với rất nhiều mẫu mã bắt mắt, độ bền cao. Vẫn biết rằng, sản phẩm thủ công (nồi, niêu đất...) có những ưu điểm nổi trội như quá trình nấu nướng hương vị đặc biệt thơm ngon, rất thân thiện với môi trường, nhưng nhiều người vẫn chọn các dụng cụ thay thế bởi tính bền chắc và thuận tiện.

Đặc biệt là, bên cạnh khan hiếm nguồn nguyên liệu (đất sét), vắt nồi lại là nghề vất vả, cực nhọc, thu nhập không cao. Vì vậy, hầu hết thanh niên ở làng, ở xã đều không mặn mà với nghề truyền thống của quê hương.

Làng nghề gần 600 năm tuổi ở Nghi Xuân trước nguy cơ “khai tử”

Những sản phẩm "vang bóng một thời".

Bà Lê Thị Sinh tâm sự: “Để tạo ra những sản phẩm bằng gốm đất nung, phải qua nhiều công đoạn, từ lấy đất sét, nhào trộn đất, vắt nồi rồi nung. Tất cả đều làm thủ công. Cũng vì mất nhiều công sức nên nhiều người không còn mặn mà, nhất là giới trẻ".

Để lưu giữ nét văn hóa của địa phương, chính quyền xã Cổ Đạm cũng đã manh nha ý tưởng phục dựng lại làng nghề đang dần bị mai một, thường xuyên tổ chức tuyên truyền nhằm khơi dậy lòng tự hào cho thế hệ trẻ, để họ biết nhiều hơn về những giá trị của cha ông để lại và gắn bó với nghề. Đặc biệt, sự vào cuộc kịp thời vào lúc này là rất cần thiết, bởi các nghệ nhân còn lại vẫn còn đó niềm đam mê với nghề và đau đáu với nỗi lo làng nghề biến mất.

Chủ đề Lao động việc làm

Đọc thêm

"Cây sáng kiến" ở Vườn quốc gia Vũ Quang

"Cây sáng kiến" ở Vườn quốc gia Vũ Quang

Hơn 12 năm công tác tại Vườn Quốc gia Vũ Quang (Hà Tĩnh), anh Lê Thanh Toán đã trở thành tấm gương tiêu biểu về tinh thần trách nhiệm, lòng tận tụy và sự sáng tạo trong công tác quản lý, bảo vệ rừng và bảo tồn đa dạng sinh học.
Những bông hoa đẹp trong phong trào thi đua yêu nước

Những bông hoa đẹp trong phong trào thi đua yêu nước

Không chỉ giỏi việc nước, đảm việc nhà, nhiều phụ nữ Hà Tĩnh đã và đang tỏa sáng trong các phong trào thi đua yêu nước, trở thành những bông hoa đẹp, góp phần làm rạng rỡ thêm truyền thống của phụ nữ Việt Nam.
Vì sao người Hà Tĩnh ưu tiên làm nhà kiên cố, mua xe?

Vì sao người Hà Tĩnh ưu tiên làm nhà kiên cố, mua xe?

Nếu người ở những tỉnh có mưa thuận gió hòa từng sống, trải qua những ngày tháng tại Hà Tĩnh như tháng 10 này, sẽ thấu hiểu vì sao người quê tôi dồn tiền bạc, chắt bóp để làm nhà kiên cố, mua xe...
Còn mãi ký ức Ngày Giải phóng Thủ đô

Còn mãi ký ức Ngày Giải phóng Thủ đô

Đã 71 năm trôi qua, song với cựu chiến binh Hồ Sỹ Cúc (95 tuổi, TDP Liên Công, phường Trần Phú, Hà Tĩnh), ký ức hào hùng về ngày cùng đồng đội tiến qua 5 cửa ô về tiếp quản Thủ đô (10/10/1954) vẫn vẹn nguyên niềm tự hào.
Cái duyên với Truyện Kiều

Cái duyên với Truyện Kiều

Truyện Kiều với chủ nghĩa nhân văn cao cả, nghệ thuật đặc sắc đã đến với nhiều quốc gia, dân tộc trên thế giới, thực sự mang nhiều giá trị xuyên thời đại. Trong niềm hãnh diện chung đó, những người con Hà Tĩnh nói chung và những người con xa quê nói riêng luôn tự hào, ngưỡng mộ Đại thi hào Nguyễn Du và nỗ lực lan tỏa Truyện Kiều với bè bạn gần xa.
Sức mạnh nội sinh trên chặng đường mới

Sức mạnh nội sinh trên chặng đường mới

Con người Hà Tĩnh, với những giá trị đặc trưng không ngừng được củng cố, hun đúc, phát triển qua các thời kỳ chính là sức mạnh nội sinh để xây dựng và phát triển quê hương.
Gia đình 4 thế hệ giữ trọn truyền thống hiếu nghĩa

Gia đình 4 thế hệ giữ trọn truyền thống hiếu nghĩa

Gia đình cụ bà Trần Thị Lực ở xã Thạch Lạc (Hà Tĩnh) hiện có 4 thế hệ cùng chung sống gắn kết và yêu thương. Trong mái ấm ấy, truyền thống hiếu nghĩa luôn được gìn giữ và trao truyền từ đời này sang đời khác.
Bước chuyển mạnh mẽ trong xây dựng NTM ở Hà Tĩnh

Bước chuyển mạnh mẽ trong xây dựng NTM ở Hà Tĩnh

“Quả ngọt” hôm nay trên hành trình xây dựng tỉnh đạt chuẩn NTM ở Hà Tĩnh được kết tinh từ “ý Đảng, lòng dân”, sự chung tay, góp sức của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và Nhân dân.
Bên bến Tam Soa

Bên bến Tam Soa

Về bến Tam Soa, xã Đức Thọ, vào những ngày tháng 9 mùa thu, du khách sẽ có một trải nghiệm ý nghĩa vì đó không chỉ là chuyến đi mà còn là hành trình trở về nguồn cội, với những giá trị giản dị, thiêng liêng.
"Nhịp cầu" nối lịch sử và hiện tại

"Nhịp cầu" nối lịch sử và hiện tại

Thuyết minh viên tại các khu di tích lịch sử, văn hóa là nhịp cầu nối giữa lịch sử và hiện tại, góp phần khơi dậy tình yêu quê hương, đất nước và thêm trân trọng hòa bình.
Nhạc trưởng của những "bản hòa tấu" văn hóa quê hương

Nhạc trưởng của những "bản hòa tấu" văn hóa quê hương

Trong những năm gần đây, Nhà hát Nghệ thuật truyền thống (NTTT) Hà Tĩnh được đông đảo khán giả trong và ngoài tỉnh ghi nhận bởi các chương trình nghệ thuật để lại nhiều dấu ấn. Góp phần làm nên những thành công ấy, có sự đóng góp lớn của nhạc sỹ Trần Quốc Dũng - Trưởng phòng Nghệ thuật biểu diễn.
“Uy tín không nằm ở chức danh mà ở sự thấu hiểu bà con”

“Uy tín không nằm ở chức danh mà ở sự thấu hiểu bà con”

Đó là chia sẻ đầy tâm huyết của bà Trần Thị Yên, một tấm gương về sự cống hiến thầm lặng. Với vai trò Bí thư Chi bộ tổ dân phố 17 (phường Hà Huy Tập, Hà Tĩnh), bà đã chứng minh rằng, uy tín của người lãnh đạo không nằm ở chức danh, mà ở sự thấu hiểu và gắn bó với bà con.
Rằm tháng Bảy trong tâm thức người Hà Tĩnh

Rằm tháng Bảy trong tâm thức người Hà Tĩnh

Tại nhiều làng quê Hà Tĩnh, rằm tháng Bảy không chỉ là một ngày lễ trọng kế tục từ văn hóa truyền thống ngàn đời của ông cha, mà còn là dịp mỗi người trở về với nguồn cội, sum họp anh em, họ hàng.