Ngã ba Đồng Lộc - nẻo về tri ân

(Baohatinh.vn) - Đồng Lộc (Can Lộc, Hà Tĩnh) - vùng đất thấm máu và hoa, nơi ghi dấu những hy sinh đã trở thành bất tử của bao chiến sỹ, đồng bào trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, từ nhiều năm nay đã trở thành điểm đến thúc giục những bước chân du khách muôn phương tìm về tri ân.

Ngã ba Đồng Lộc - nẻo về tri ân

Toàn cảnh Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc hôm nay. Ảnh: Đình Nhất.

Nơi ấy, ký ức hào hùng

Những ngày tháng 7, nhất là dịp cận kề kỷ niệm ngày Chiến thắng Đồng Lộc và ngày giỗ của 10 nữ liệt sỹ TNXP 24/7 (1968-2022), mỗi người dân Hà Tĩnh nói riêng và khắp cả nước lại bồi hồi hướng về Ngã ba Đồng Lộc với niềm thành kính tri ân. Bởi nơi đây, giữa những ngày tháng chiến tranh ác liệt, dưới làn “mưa bom, bão đạn” của kẻ thù đã ghi dấu những ký ức hào hùng về lòng quả cảm, gan dạ và sự hy sinh anh dũng trong chiến đấu chống lại kẻ thù của bao người con nước Việt.

Ngã ba Đồng Lộc - nẻo về tri ân

Mỗi dịp tháng 7, những bước chân của du khách muôn phương lại về với Ngã ba Đồng Lộc.

Theo tư liệu lịch sử, từ cuối tháng 4/1965, không quân Mỹ tập trung bắn phá các huyết mạch giao thông, quốc lộ 1 qua Hà Tĩnh bị chia cắt hoàn toàn, hàng hóa vận tải bằng đường bộ chi viện cho chiến trường miền Nam đều phải đi qua đường 15A. Ngã ba Đồng Lộc, trọng điểm của tuyến đường này trở thành điểm đánh phá ác liệt của địch.

Ngã ba Đồng Lộc - nẻo về tri ân

Hố bom - chứng tích về sự tàn khốc trên cung đường Ngã ba Đồng Lộc năm xưa.

Từ tháng 4/1965 đến tháng 10/1968, không quân Mỹ đã tập trung mọi phương tiện chiến đấu đánh vào Đồng Lộc 1.863 lần, với gần 50.000 quả bom các loại dội xuống, bình quân trên 1 m2 đất hứng chịu ít nhất 3 quả bom. Dù vậy, với ý chí kiên cường, hàng vạn người, đủ các lực lượng, như bộ đội pháo binh, TNXP, công nhân giao thông, dân công, lái xe, cảnh sát giao thông… vẫn ngày đêm bám trụ nơi “chảo lửa”, quyết tâm làm nhiệm vụ phá bom, làm đường cho những đoàn xe nối nhau ra tiền tuyến.

Ngã ba Đồng Lộc - nẻo về tri ân

Những nữ TNXP lấp hố bom làm đường cho xe ra tiền tuyến tại Ngã ba Đồng Lộc. Ảnh: Tư liệu

Vào khoảng 16h ngày 24/7/1968, giặc Mỹ bất ngờ ném bom xuống Ngã ba Đồng Lộc khiến 10 cô gái TNXP thuộc Tiểu đội 4, Đại đội 552 (Tổng đội TNXP Hà Tĩnh) đang làm nhiệm vụ hy sinh. Sự hy sinh anh dũng của 10 nữ TNXP tuổi đời mười tám, đôi mươi đã khiến cả thế giới xúc động, trở thành biểu tượng cao đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam, biểu tượng của chủ nghĩa nhân văn cao cả, của khát vọng hòa bình.

Cũng tại ngã ba anh hùng này, 495 liệt sỹ thuộc các lực lượng bộ đội, TNXP, công nhân giao thông, lái xe đã anh dũng hy sinh, gửi lại tuổi thanh xuân cho con đường huyết mạch để những đoàn xe nối nhau ra tiền tuyến, góp phần đánh thắng giặc Mỹ xâm lược.

Nẻo về tri ân…

Biết tôi có chuyến đi công tác tại Đồng Lộc, vợ tôi đã thức dậy từ sáng sớm sửa soạn mâm quả để dâng hương tưởng niệm các anh hùng liệt sỹ. Đó cũng là tâm tình chung của đông đảo người dân trong những ngày tháng 7.

Ngã ba Đồng Lộc - nẻo về tri ân

Ảnh từ trái qua, trên xuống: Những vòng hoa tri ân, tưởng nhớ tại Nhà tưởng niệm anh hùng liệt sỹ TNXP toàn quốc; du khách và nhân viên BQL khu di tích chuẩn bị lễ vật dâng lên khu mộ 10 nữ liệt sỹ TNXP Ngã ba Đồng Lộc; các đoàn khách dâng hương trước khu mộ 10 nữ liệt sỹ TNXP.

Gần 7h sáng, vượt qua quãng đường 15 km, chúng tôi đã có mặt tại Khu di tích lịch sử Ngã ba Đồng Lộc. Dù còn khá sớm, những dòng người khắp mọi miền đất nước đã có mặt trên lối về huyền thoại.

Ngã ba Đồng Lộc - nẻo về tri ân

Đoàn cán bộ, chiến sỹ Tiểu đoàn 3, Lữ đoàn 283 dâng hương tại khu mộ 10 nữ liệt sỹ TNXP Tiểu đội 4, thuộc Đại đội 552, Tổng đội TNXP 55 Hà Tĩnh.

Trước Nhà bia tưởng niệm anh hùng liệt sỹ TNXP toàn quốc và khu mộ 10 nữ liệt sỹ TNXP, từng dòng người xếp hàng vào thăm viếng. Trong khói hương trầm mặc, tôi nhìn lên bàn thờ các anh linh liệt sỹ, ở đó những vòng hoa ghi rõ các đoàn đến từ: Hải Dương, Hải Phòng, Bắc Giang, Hà Nội, Bà Rịa - Vũng Tàu… và những lễ vật từ khắp mọi miền được kính cẩn dâng lên.

Ngã ba Đồng Lộc - nẻo về tri ân

Du khách viếng mộ 10 nữ liệt sỹ TNXP Ngã ba Đồng Lộc.

Sau 54 năm (1968 - 2022), người lính già từng chiến đấu ở Thành cổ Quảng Trị năm xưa về thăm lại “những người em gái tiền phương” Ngã ba Đồng Lộc năm nào, đôi mắt ông vẫn rưng rưng, ngấn lệ.

Ông Hoàng Văn Ngọ (74 tuổi, TP Hải Phòng) cho biết: “Như thường lệ, mỗi dịp tháng 7, chúng tôi lại về thăm chiến trường xưa để tưởng nhớ các đồng đội đã ngã xuống. Tôi vẫn còn nhớ như in những ngày hành quân vào Nam qua tuyến đường “lửa” Ngã ba Đồng Lộc những năm chống Mỹ. Với những người lính lúc bấy giờ, các cô như những người em gái tiền phương, nên khi nghe tin 10 cô hy sinh, chúng tôi rất đau thương nhưng đó cũng chính là động lực để mỗi người thêm sức mạnh đánh thắng kẻ thù”.

Ngã ba Đồng Lộc - nẻo về tri ân

Trở về chiến trường xưa, người lính già Hoàng Văn Ngọ (TP Hải Phòng) rưng rưng khi nhắc về sự hy sinh của 10 nữ TNXP Ngã ba Đồng Lộc.

Trong dòng người khắp mọi miền về Đồng Lộc hôm nay, mỗi người dẫu bày tỏ theo cách của mình nhưng đều chung một tấm lòng biết ơn vô hạn đối với các anh hùng liệt sỹ.

Cô Nguyễn Thị Lan Hương - giáo viên Trường THCS Võ Thị Sáu, TP Hải Dương cho biết: “Qua câu chuyện của người bố là thương binh từng hành quân qua Đồng Lộc những năm tháng chiến tranh chống Mỹ, tôi đã dành niềm ngưỡng mộ và biết ơn từ lâu đối với các cô nhưng đây là lần đầu tiên tôi có điều kiện trở về thăm Ngã ba Đồng Lộc. Về đây, được nghe câu chuyện về 10 nữ liệt sỹ TNXP và chứng kiến nơi các cô ngã xuống, lòng tôi không nguôi cảm xúc nghẹn ngào. Sau chuyến đi này, tôi thấy mình sẽ càng phải có trách nhiệm mang những câu chuyện về Đồng Lộc để kể cho những học sinh của mình”.

Ngã ba Đồng Lộc - nẻo về tri ân

Một du khách lặng mình bên tấm bia đá khắc bài thơ “Lời thỉnh cầu ở nghĩa trang Đồng Lộc” trong khuôn viên Khu mộ 10 nữ liệt sỹ TNXP.

Về Đồng Lộc, không chỉ có người già, cựu binh, giáo viên mà còn có những em nhỏ theo bố mẹ, những ĐVTN khắp mọi miền. “Đi để luôn nhớ, để không cho phép mình quên và để các bạn ĐVTN thêm lòng tự hào về lịch sử, từ đó không ngừng rèn luyện cống hiến cho quê hương, đất nước” - chị Trần Thị Hồng Nhung (Bí thư Đoàn xã Xuân Mỹ, Nghi Xuân) bày tỏ.

Ngã ba Đồng Lộc - nẻo về tri ân

ĐVTN xã Xuân Mỹ (Nghi Xuân) tham quan hố bom, nơi 10 nữ liệt sỹ TNXP Ngã ba Đồng Lộc ngã xuống trưa 24/7/1968.

Trong khói hương trầm mặc, những bước chân trở về tri ân như lặng lẽ hơn. Trời Đồng Lộc vẫn xanh màu hy vọng, cỏ cây Đồng Lộc vươn mình tỏa bóng hiền hòa giữa những câu chuyện vui buồn. Và chúng tôi, những thế hệ lớn lên trong thời bình càng ý thức sâu sắc hơn trách nhiệm, nghĩa vụ của mình trong hành trình vươn tới của quê hương, đất nước.

Chủ đề NGÀY THƯƠNG BINH - LIỆT SỸ

Chủ đề Đời sống văn hóa

Đọc thêm

Miệt mài “góp nhặt” ký ức ông cha

Miệt mài “góp nhặt” ký ức ông cha

Với 5 bảo vật quốc gia và hàng ngàn hiện vật, cổ vật, tư liệu giá trị về quê hương núi Hồng - sông La đang được lưu giữ là minh chứng cho những nỗ lực của Bảo tàng Hà Tĩnh trong sưu tầm, bảo quản ký ức quê hương.
[QUIZ] Bí thư Tỉnh ủy lâm thời đầu tiên của Hà Tĩnh là ai?

[QUIZ] Bí thư Tỉnh ủy lâm thời đầu tiên của Hà Tĩnh là ai?

Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy lâm thời đầu tiên của Hà Tĩnh là người cộng sản kiên trung, có nhiều đóng góp to lớn cho sự nghiệp đấu tranh cách mạng. Cuộc đời và sự nghiệp của đồng chí là tấm gương sáng ngời, để lại nhiều bài học quý báu cho đội ngũ cán bộ, đảng viên hôm nay và các thế hệ mai sau.
Di sản văn hóa Hà Tĩnh - 80 năm hành trình tỏa sáng

Di sản văn hóa Hà Tĩnh - 80 năm hành trình tỏa sáng

80 năm qua, kể từ khi đất nước giành độc lập, văn hóa luôn là mạch nguồn nuôi dưỡng tinh thần, bản sắc và sức mạnh đoàn kết của người Hà Tĩnh. Đặc biệt, từ sau công cuộc đổi mới, ngành Văn hóa Hà Tĩnh đã có bước tiến dài trong nỗ lực bảo tồn và làm tỏa sáng di sản cha ông.
Người đàn ông khuyết bàn tay có biệt tài vẽ, đắp tranh nổi

Người đàn ông khuyết bàn tay có biệt tài vẽ, đắp tranh nổi

Anh Nguyễn Văn Mạnh (SN 1985, ở phường Thành Sen, tỉnh Hà Tĩnh) khuyết một bàn tay nhưng lại có biệt tài vẽ và đắp tranh nổi. Dù mất đi đôi bàn tay nhưng việc được sống với niềm đam mê, thỏa sức tạo nên những bức tranh tường sống động, anh Mạnh cảm thấy cuộc đời mình vẫn vẹn nguyên ý nghĩa.
Giữ lửa hạnh phúc từ giá trị văn hóa truyền thống

Giữ lửa hạnh phúc từ giá trị văn hóa truyền thống

Từ điểm tựa là các giá trị truyền thống, gia đình ông Kiều Minh Khánh và bà Nguyễn Thị Dung ở phường Bắc Hồng Lĩnh (Hà Tĩnh) đã viết nên câu chuyện đẹp về một mái ấm gần nửa thế kỷ đong đầy yêu thương, lan tỏa giá trị sống tích cực trong cộng đồng.
Cựu lính Trường Sa hồi sinh vùng "đất chết"

Cựu lính Trường Sa hồi sinh vùng "đất chết"

Từ vùng “đất chết” oằn mình trong lửa đạn chiến tranh, cựu binh Trường Sa Nguyễn Hải Đường ở thôn Hồng Sơn (xã Trường Lưu, Hà Tĩnh) đã hồi sinh, trở thành mô hình kinh tế trù phú, cho thu nhập 2 tỷ đồng/năm.
Tiếng thì thầm dưới chân cầu Nhe

Tiếng thì thầm dưới chân cầu Nhe

Cầu Nhe (Hà Tĩnh), kể từ 15/4/1968, không đơn thuần chỉ là một địa danh mà đã trở thành một vùng đất thiêng. Tháng Bảy, dưới chân cầu, sông vẫn thì thầm câu chuyện bi hùng một thuở cha ông...
Những chuyện chưa kể về Ngã ba Đồng Lộc

Những chuyện chưa kể về Ngã ba Đồng Lộc

Trong vô vàn câu chuyện về Ngã ba Đồng Lộc huyền thoại đã trở nên quen thuộc, ít ai biết rằng, những con ngõ, ngôi nhà ở thôn Mai Long (xã Xuân Lộc, Hà Tĩnh) là nơi từng lưu dấu bước chân, tiếng cười nói của 10 nữ liệt sỹ TNXP Tiểu đội 4, Đại đội 552 trước lúc họ đi vào bất tử.
Về làng có 3 di sản được UNESCO vinh danh

Về làng có 3 di sản được UNESCO vinh danh

Làng Trường Lưu xưa - xã Trường Lưu nay tự hào với 3 di sản được UNESCO vinh danh. Không dừng lại ở một danh xưng hành chính ở Hà Tĩnh, Trường Lưu còn ẩn chứa trong đó nhiều giá trị văn hóa đặc sắc, riêng có, được lưu truyền qua nhiều thế hệ.