Ngã ba Đồng Lộc - nẻo về tri ân

(Baohatinh.vn) - Đồng Lộc (Can Lộc, Hà Tĩnh) - vùng đất thấm máu và hoa, nơi ghi dấu những hy sinh đã trở thành bất tử của bao chiến sỹ, đồng bào trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, từ nhiều năm nay đã trở thành điểm đến thúc giục những bước chân du khách muôn phương tìm về tri ân.

Ngã ba Đồng Lộc - nẻo về tri ân

Toàn cảnh Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc hôm nay. Ảnh: Đình Nhất.

Nơi ấy, ký ức hào hùng

Những ngày tháng 7, nhất là dịp cận kề kỷ niệm ngày Chiến thắng Đồng Lộc và ngày giỗ của 10 nữ liệt sỹ TNXP 24/7 (1968-2022), mỗi người dân Hà Tĩnh nói riêng và khắp cả nước lại bồi hồi hướng về Ngã ba Đồng Lộc với niềm thành kính tri ân. Bởi nơi đây, giữa những ngày tháng chiến tranh ác liệt, dưới làn “mưa bom, bão đạn” của kẻ thù đã ghi dấu những ký ức hào hùng về lòng quả cảm, gan dạ và sự hy sinh anh dũng trong chiến đấu chống lại kẻ thù của bao người con nước Việt.

Ngã ba Đồng Lộc - nẻo về tri ân

Mỗi dịp tháng 7, những bước chân của du khách muôn phương lại về với Ngã ba Đồng Lộc.

Theo tư liệu lịch sử, từ cuối tháng 4/1965, không quân Mỹ tập trung bắn phá các huyết mạch giao thông, quốc lộ 1 qua Hà Tĩnh bị chia cắt hoàn toàn, hàng hóa vận tải bằng đường bộ chi viện cho chiến trường miền Nam đều phải đi qua đường 15A. Ngã ba Đồng Lộc, trọng điểm của tuyến đường này trở thành điểm đánh phá ác liệt của địch.

Ngã ba Đồng Lộc - nẻo về tri ân

Hố bom - chứng tích về sự tàn khốc trên cung đường Ngã ba Đồng Lộc năm xưa.

Từ tháng 4/1965 đến tháng 10/1968, không quân Mỹ đã tập trung mọi phương tiện chiến đấu đánh vào Đồng Lộc 1.863 lần, với gần 50.000 quả bom các loại dội xuống, bình quân trên 1 m2 đất hứng chịu ít nhất 3 quả bom. Dù vậy, với ý chí kiên cường, hàng vạn người, đủ các lực lượng, như bộ đội pháo binh, TNXP, công nhân giao thông, dân công, lái xe, cảnh sát giao thông… vẫn ngày đêm bám trụ nơi “chảo lửa”, quyết tâm làm nhiệm vụ phá bom, làm đường cho những đoàn xe nối nhau ra tiền tuyến.

Ngã ba Đồng Lộc - nẻo về tri ân

Những nữ TNXP lấp hố bom làm đường cho xe ra tiền tuyến tại Ngã ba Đồng Lộc. Ảnh: Tư liệu

Vào khoảng 16h ngày 24/7/1968, giặc Mỹ bất ngờ ném bom xuống Ngã ba Đồng Lộc khiến 10 cô gái TNXP thuộc Tiểu đội 4, Đại đội 552 (Tổng đội TNXP Hà Tĩnh) đang làm nhiệm vụ hy sinh. Sự hy sinh anh dũng của 10 nữ TNXP tuổi đời mười tám, đôi mươi đã khiến cả thế giới xúc động, trở thành biểu tượng cao đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam, biểu tượng của chủ nghĩa nhân văn cao cả, của khát vọng hòa bình.

Cũng tại ngã ba anh hùng này, 495 liệt sỹ thuộc các lực lượng bộ đội, TNXP, công nhân giao thông, lái xe đã anh dũng hy sinh, gửi lại tuổi thanh xuân cho con đường huyết mạch để những đoàn xe nối nhau ra tiền tuyến, góp phần đánh thắng giặc Mỹ xâm lược.

Nẻo về tri ân…

Biết tôi có chuyến đi công tác tại Đồng Lộc, vợ tôi đã thức dậy từ sáng sớm sửa soạn mâm quả để dâng hương tưởng niệm các anh hùng liệt sỹ. Đó cũng là tâm tình chung của đông đảo người dân trong những ngày tháng 7.

Ngã ba Đồng Lộc - nẻo về tri ân

Ảnh từ trái qua, trên xuống: Những vòng hoa tri ân, tưởng nhớ tại Nhà tưởng niệm anh hùng liệt sỹ TNXP toàn quốc; du khách và nhân viên BQL khu di tích chuẩn bị lễ vật dâng lên khu mộ 10 nữ liệt sỹ TNXP Ngã ba Đồng Lộc; các đoàn khách dâng hương trước khu mộ 10 nữ liệt sỹ TNXP.

Gần 7h sáng, vượt qua quãng đường 15 km, chúng tôi đã có mặt tại Khu di tích lịch sử Ngã ba Đồng Lộc. Dù còn khá sớm, những dòng người khắp mọi miền đất nước đã có mặt trên lối về huyền thoại.

Ngã ba Đồng Lộc - nẻo về tri ân

Đoàn cán bộ, chiến sỹ Tiểu đoàn 3, Lữ đoàn 283 dâng hương tại khu mộ 10 nữ liệt sỹ TNXP Tiểu đội 4, thuộc Đại đội 552, Tổng đội TNXP 55 Hà Tĩnh.

Trước Nhà bia tưởng niệm anh hùng liệt sỹ TNXP toàn quốc và khu mộ 10 nữ liệt sỹ TNXP, từng dòng người xếp hàng vào thăm viếng. Trong khói hương trầm mặc, tôi nhìn lên bàn thờ các anh linh liệt sỹ, ở đó những vòng hoa ghi rõ các đoàn đến từ: Hải Dương, Hải Phòng, Bắc Giang, Hà Nội, Bà Rịa - Vũng Tàu… và những lễ vật từ khắp mọi miền được kính cẩn dâng lên.

Ngã ba Đồng Lộc - nẻo về tri ân

Du khách viếng mộ 10 nữ liệt sỹ TNXP Ngã ba Đồng Lộc.

Sau 54 năm (1968 - 2022), người lính già từng chiến đấu ở Thành cổ Quảng Trị năm xưa về thăm lại “những người em gái tiền phương” Ngã ba Đồng Lộc năm nào, đôi mắt ông vẫn rưng rưng, ngấn lệ.

Ông Hoàng Văn Ngọ (74 tuổi, TP Hải Phòng) cho biết: “Như thường lệ, mỗi dịp tháng 7, chúng tôi lại về thăm chiến trường xưa để tưởng nhớ các đồng đội đã ngã xuống. Tôi vẫn còn nhớ như in những ngày hành quân vào Nam qua tuyến đường “lửa” Ngã ba Đồng Lộc những năm chống Mỹ. Với những người lính lúc bấy giờ, các cô như những người em gái tiền phương, nên khi nghe tin 10 cô hy sinh, chúng tôi rất đau thương nhưng đó cũng chính là động lực để mỗi người thêm sức mạnh đánh thắng kẻ thù”.

Ngã ba Đồng Lộc - nẻo về tri ân

Trở về chiến trường xưa, người lính già Hoàng Văn Ngọ (TP Hải Phòng) rưng rưng khi nhắc về sự hy sinh của 10 nữ TNXP Ngã ba Đồng Lộc.

Trong dòng người khắp mọi miền về Đồng Lộc hôm nay, mỗi người dẫu bày tỏ theo cách của mình nhưng đều chung một tấm lòng biết ơn vô hạn đối với các anh hùng liệt sỹ.

Cô Nguyễn Thị Lan Hương - giáo viên Trường THCS Võ Thị Sáu, TP Hải Dương cho biết: “Qua câu chuyện của người bố là thương binh từng hành quân qua Đồng Lộc những năm tháng chiến tranh chống Mỹ, tôi đã dành niềm ngưỡng mộ và biết ơn từ lâu đối với các cô nhưng đây là lần đầu tiên tôi có điều kiện trở về thăm Ngã ba Đồng Lộc. Về đây, được nghe câu chuyện về 10 nữ liệt sỹ TNXP và chứng kiến nơi các cô ngã xuống, lòng tôi không nguôi cảm xúc nghẹn ngào. Sau chuyến đi này, tôi thấy mình sẽ càng phải có trách nhiệm mang những câu chuyện về Đồng Lộc để kể cho những học sinh của mình”.

Ngã ba Đồng Lộc - nẻo về tri ân

Một du khách lặng mình bên tấm bia đá khắc bài thơ “Lời thỉnh cầu ở nghĩa trang Đồng Lộc” trong khuôn viên Khu mộ 10 nữ liệt sỹ TNXP.

Về Đồng Lộc, không chỉ có người già, cựu binh, giáo viên mà còn có những em nhỏ theo bố mẹ, những ĐVTN khắp mọi miền. “Đi để luôn nhớ, để không cho phép mình quên và để các bạn ĐVTN thêm lòng tự hào về lịch sử, từ đó không ngừng rèn luyện cống hiến cho quê hương, đất nước” - chị Trần Thị Hồng Nhung (Bí thư Đoàn xã Xuân Mỹ, Nghi Xuân) bày tỏ.

Ngã ba Đồng Lộc - nẻo về tri ân

ĐVTN xã Xuân Mỹ (Nghi Xuân) tham quan hố bom, nơi 10 nữ liệt sỹ TNXP Ngã ba Đồng Lộc ngã xuống trưa 24/7/1968.

Trong khói hương trầm mặc, những bước chân trở về tri ân như lặng lẽ hơn. Trời Đồng Lộc vẫn xanh màu hy vọng, cỏ cây Đồng Lộc vươn mình tỏa bóng hiền hòa giữa những câu chuyện vui buồn. Và chúng tôi, những thế hệ lớn lên trong thời bình càng ý thức sâu sắc hơn trách nhiệm, nghĩa vụ của mình trong hành trình vươn tới của quê hương, đất nước.

Chủ đề NGÀY THƯƠNG BINH - LIỆT SỸ

Chủ đề Đời sống văn hóa

Đọc thêm

Cụ bà U100 say mê Truyện Kiều

Cụ bà U100 say mê Truyện Kiều

Truyện Kiều có sức sống mãnh liệt trong văn học Việt Nam, phổ biến trong các tầng lớp nhân dân. Dù gần 100 tuổi, cụ Trần Thị Tám ở xã Hồng Lộc (Hà Tĩnh) vẫn thuộc và say sưa luận giải Kiều.
Có một "phố cổ" giữa lòng xã nhỏ nhất Hà Tĩnh

Có một "phố cổ" giữa lòng xã nhỏ nhất Hà Tĩnh

Giữa một vùng quê ven sông La - nơi được biết đến là xã nhỏ nhất của tỉnh Hà Tĩnh lại tồn tại một góc phố mang dáng dấp cổ kính, phảng phất hồn xưa như một “phố cổ Hà Nội” thu nhỏ.
Làng Phú Quý trù phú, xanh tươi

Làng Phú Quý trù phú, xanh tươi

Về thôn Phú Quý, xã Đông Kinh, tỉnh Hà Tĩnh. Dạo bước trên những tuyến đường bê tông nhựa rộng rãi, không chỉ cảm nhận được sự bình yên, trù phú mà còn thấy rõ sức sống mới của miền quê trù phú, xanh tươi 
Thắp sáng giá trị gia đình Việt giữa nhịp sống mới

Thắp sáng giá trị gia đình Việt giữa nhịp sống mới

Bằng nhiều cách tiếp cận và truyền tải linh hoạt, ngành VH-TT&DL Hà Tĩnh đang nỗ lực làm mới công tác gia đình, để các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp tiếp tục được khơi dậy và lan tỏa trong cộng đồng.
Khi ví, giặm "chạy show"…

Khi ví, giặm "chạy show"…

Không còn đơn thuần xuất hiện trên sân khấu hội diễn tuyên truyền, dân ca ví, giặm ở Hà Tĩnh từng bước hiện diện trong các show diễn giải trí, chuyển hóa thành sản phẩm của công nghiệp văn hóa.
Anh Nghĩa làm nhiều việc nghĩa

Anh Nghĩa làm nhiều việc nghĩa

Bằng nhiều việc làm cụ thể, thiết thực như hiến đất mở đường, giúp đỡ người nghèo, tích cực trong các hoạt động của địa phương, anh Trương Quang Nghĩa, thôn Bắc Thượng, xã Thạch Đài (TP Hà Tĩnh) đã góp sức làm cho quê hương thay da đổi thịt.
Đình làng - nơi lưu giữ những giá trị truyền thống

Đình làng - nơi lưu giữ những giá trị truyền thống

Cây đa, bến nước, sân đình là biểu tượng của làng quê trong tâm thức bao thế hệ. Trong đó, đình làng là nơi sinh hoạt văn hóa của cộng đồng, nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa truyền thống đặc trưng của mỗi làng quê, đang cần được khôi phục và phát huy.
Người gieo "hạt giống" đoàn kết

Người gieo "hạt giống" đoàn kết

Ông Hồ Duy Lý - Bí thư Chi bộ thôn Song Hải, xã Thạch Sơn (Thạch Hà, Hà Tĩnh) luôn là tấm gương sáng về tinh thần trách nhiệm, tận tụy vì dân, sống trọn nghĩa đạo - đời.
Cô gái trẻ Hà Tĩnh 22 tuổi, 21 lần hiến máu

Cô gái trẻ Hà Tĩnh 22 tuổi, 21 lần hiến máu

Hơn 4 năm kể từ lần đầu tiên hiến máu, đến nay, ở độ tuổi 22, Hoàng Thị Hồng Thương (xã Đan Trường, Nghi Xuân, Hà Tĩnh) đã có đến 21 lần tham gia hiến máu và hiến tiểu cầu.
Thuyết minh viên Đào Anh Tuân: Người “kết nối” lịch sử và hiện tại

Người “kết nối” lịch sử và hiện tại

Học Bác từ những điều bình dị, giản đơn để làm tốt chức trách, nhiệm vụ được giao, hơn 20 năm nay, anh Đào Anh Tuân - Phó Bí thư chi bộ, Phó Giám đốc Ban Quản lý Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc và Khu tưởng niệm Lý Tự Trọng (Hà Tĩnh) trở thành người “kết nối” lịch sử nơi “tọa độ lửa” Ngã ba Đồng Lộc.
Ông bí thư bán cả gia tài giúp làng quê đổi mới

Ông bí thư bán cả gia tài giúp làng quê đổi mới

Nhận trọng trách Bí thư Chi bộ thôn Tân Vĩnh Cần, xã Cẩm Thành (Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh), ông Mai Văn Tường gương mẫu đi đầu, "thắp lửa" cho phong trào xây dựng nông thôn mới bằng quyết tâm cao, nghị lực lớn và cả những hy sinh để biến một làng quê khó khăn thành điểm sáng.