Nhà thơ Lê Thành Nghị và nỗi niềm xứ sở

(Baohatinh.vn) - Tôi mất mẹ từ khi còn quá bé. Đó cũng là lý do tôi hay đọc thơ viết về mẹ của các nhà thơ kim cổ đông tây, trong và ngoài nước. Trên giá sách của tôi có tập thơ “Mẹ” do NXB Văn hóa Thông tin xuất bản cách đây hơn 20 năm. Thi thoảng tôi lại mở ra xem.

Có lẽ không có nhà thơ nào không viết về mẹ, nhà thơ đồng hương của tôi - Lê Thành Nghị không phải là cá biệt. Trong “Lê Thành Nghị tuyển tập”, xuất bản năm 2020 có nhiều bài thơ về quê hương, người thân, trong đó có mẹ.

Nhà thơ Lê Thành Nghị và nỗi niềm xứ sở

Trong thơ Lê Thành Nghị, hình ảnh mẹ rất ấm áp và xúc động. Ảnh Internet

“Trong mưa nhớ mẹ”, “Mẹ trên cao”, “Chào mẹ”, “Về quê” là bốn bài thơ về mẹ ông viết trong quãng thời gian 10 năm đầu của thế kỷ XXI, được ông chọn vào tuyển tập. Đọc thơ, biết Lê Thành Nghị không còn mẹ, hình như mẹ ông cũng mất từ lâu.

“Sớm muộn rồi ai cũng sẽ trở về với mẹ/ Cho dù mẹ ta ra đi khi còn rất trẻ/ Người mang theo những mùa tóc xanh vào biếc cỏ/ Làm tàn nhạt bao nhiêu mùa hoa ở trong vườn”. Dẫu bà đi xa, nhưng ông luôn nhận ra mẹ bên mình: “Người vẫn đứng chờ ta ở cuối con đường/ Khóc thầm lúc ta vấp ngã/ Người thường đêm ngồi yên lặng bên giường/ Mỗi lần đau, đêm dài ta chẳng ngủ/ Trong hiếm hoi niềm vui, thường nhật nỗi buồn/ Ta gọi mẹ và vượt dốc dễ dàng hơn”.

Bài này ông viết năm 2002, khi nhà thơ ngoài 50 tuổi. Ở tuổi “tri thiên mệnh”, ông nhận ra vô vi. Nhà thơ an yên, thư thái, thiền và tĩnh lặng trong lẽ tự nhiên.

“Sớm muộn rồi con cũng về với mẹ

Hoàng tử bé con của mẹ ngày nào

Thôi kệ những thành bại, sang hèn,

buồn vui, sướng khổ

Ta sẽ bay như mẹ giữa mây cao”

(Mẹ trên cao)

...

"Xin chào mẹ! Đến ngày con biết sống

Là đến ngày tóc đã hóa màu tro

Xin chào mẹ! Đêm đã dần về sáng

Thêm một đêm không mẹ lại sắp qua”

(Chào mẹ)

Nhà thơ Lê Thành Nghị sinh ra và lớn lên ở xã Tân Lộc, huyện Lộc Hà. Những năm cuối thập niên 60 của thế kỷ trước, ông ra Hà Nội học. Đầu năm 1972, nhà thơ Lê Thành Nghị nhập ngũ khi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước vào giai đoạn quyết liệt. Hoàn thành nhiệm vụ, ông trở về đầu quân cho Tạp chí Văn nghệ Quân đội.

Nhà thơ Lê Thành Nghị và nỗi niềm xứ sở

Chân dung nhà thơ Lê Thành Nghị. Ảnh Internet

Ông cũng đã từng được Nhà nước, quân đội cử sang Liên Xô (cũ) nghiên cứu sinh. Dù đi đâu, hình bóng mẹ luôn trong trái tim nhà thơ. “Không phải chỉ có một người trót một lần lơ đãng trong mưa/ Tôi cũng đã bao ngày mưa giăng nhớ mẹ/ Nỗi nhớ dâng trên mái phố mái nhà/ muốn về nơi buồn trông cửa bể/ Chỗ mẹ ngồi nhớ những đứa con xa” (Trong mưa nhớ mẹ).

Đúng là “Trên thế gian này người tuyệt vời thật nhiều nhưng tuyệt vời nhất là mẹ của con” (Lời bài hát Nga). Trái tim mẹ luôn là chốn bình an nhất của mọi đứa con, là sức mạnh để mỗi đứa con bước qua “mưa gió cuộc đời”.

Nhà thơ Lê Thành Nghị và nỗi niềm xứ sở

Cùng với mẹ, hình bóng quê hương cũng luôn ngập tràn trong thơ Lê Thành Nghị.

Đọc thơ Lê Thành Nghị, biết ông nặng lòng với đất nước, quê hương, rưng rưng nỗi niềm xứ sở. Trong 192 bài thơ, được ông chọn vào “Lê Thành Nghị tuyển tập” có 15 bài ông viết về quê hương Hà Tĩnh. Đó là “Chợ huyện”, “Mưa qua Truông Vùn”, “Mùa hoa xoan”, “Sông Nghèn gặp lại”, “Rượu quê”, “Miền đất quê hương”, “Trăng Tiên Điền”, “Thị trấn có con đường nhỏ”, “Về thăm quê”, “Về lại Tiên Điền”, “Nhớ Hương Sơn”, “Sau lưng là Hồng Lĩnh”, “Vô thức Ngã ba Đồng Lộc”, “Miền cỏ dại”, “Về quê”. Tất nhiên, hình ảnh quê hương còn nồng nàn trong nhiều bài thơ khác trong tuyển tập.

“Ôi quê hương! Chỉ có thể quỳ trước quê hương/ Như quỳ trước những gì tinh túy nhất!” (Rượu quê). Ông tự hào về nơi chôn nhau, cắt rốn: “Làng tôi làng Kim Chùy/ Tựa lưng vào Hồng Lĩnh” (Sau lưng là Hồng Lĩnh); tự hào về Hà Tĩnh, về miền Trung, dẫu trải những ngày gian khó: “Miền Trung quê anh cát bay trong sữa mẹ/ Nên những hạt cát lớn lên biết yêu mẹ vô cùng/ Không có miền đất nào gian khó như miền Trung/ Vì thế, sông núi ở đây lãng mạn vô vùng” (Bên hồ sen I).

Mẹ và quê hương trong thơ Lê Thành Nghị với tư cách nhân vật thi ca hòa làm một. Về quê cũng là về với mẹ và ngược lại. “Con đường bóng mẹ liêu xiêu/ Bao nhiêu thương nhớ, bao nhiêu đợi chờ?” (Về quê).

“Tứ thơ tha thiết nhất trong thơ Lê Thành Nghị có lẽ là tứ thơ về quê nhà” (Hoa Diệu Thúy). Có thể nói, quê hương, nơi có mẹ và tuổi thơ đã trở thành “căn cước” trong tâm hồn thơ tài hoa Lê Thành Nghị.

Chủ đề Đất và người Hà Tĩnh

Đọc thêm

Thắp sáng giá trị gia đình Việt giữa nhịp sống mới

Thắp sáng giá trị gia đình Việt giữa nhịp sống mới

Bằng nhiều cách tiếp cận và truyền tải linh hoạt, ngành VH-TT&DL Hà Tĩnh đang nỗ lực làm mới công tác gia đình, để các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp tiếp tục được khơi dậy và lan tỏa trong cộng đồng.
Khi ví, giặm "chạy show"…

Khi ví, giặm "chạy show"…

Không còn đơn thuần xuất hiện trên sân khấu hội diễn tuyên truyền, dân ca ví, giặm ở Hà Tĩnh từng bước hiện diện trong các show diễn giải trí, chuyển hóa thành sản phẩm của công nghiệp văn hóa.
Anh Nghĩa làm nhiều việc nghĩa

Anh Nghĩa làm nhiều việc nghĩa

Bằng nhiều việc làm cụ thể, thiết thực như hiến đất mở đường, giúp đỡ người nghèo, tích cực trong các hoạt động của địa phương, anh Trương Quang Nghĩa, thôn Bắc Thượng, xã Thạch Đài (TP Hà Tĩnh) đã góp sức làm cho quê hương thay da đổi thịt.
Đình làng - nơi lưu giữ những giá trị truyền thống

Đình làng - nơi lưu giữ những giá trị truyền thống

Cây đa, bến nước, sân đình là biểu tượng của làng quê trong tâm thức bao thế hệ. Trong đó, đình làng là nơi sinh hoạt văn hóa của cộng đồng, nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa truyền thống đặc trưng của mỗi làng quê, đang cần được khôi phục và phát huy.
Người gieo "hạt giống" đoàn kết

Người gieo "hạt giống" đoàn kết

Ông Hồ Duy Lý - Bí thư Chi bộ thôn Song Hải, xã Thạch Sơn (Thạch Hà, Hà Tĩnh) luôn là tấm gương sáng về tinh thần trách nhiệm, tận tụy vì dân, sống trọn nghĩa đạo - đời.
Cô gái trẻ Hà Tĩnh 22 tuổi, 21 lần hiến máu

Cô gái trẻ Hà Tĩnh 22 tuổi, 21 lần hiến máu

Hơn 4 năm kể từ lần đầu tiên hiến máu, đến nay, ở độ tuổi 22, Hoàng Thị Hồng Thương (xã Đan Trường, Nghi Xuân, Hà Tĩnh) đã có đến 21 lần tham gia hiến máu và hiến tiểu cầu.
Thuyết minh viên Đào Anh Tuân: Người “kết nối” lịch sử và hiện tại

Người “kết nối” lịch sử và hiện tại

Học Bác từ những điều bình dị, giản đơn để làm tốt chức trách, nhiệm vụ được giao, hơn 20 năm nay, anh Đào Anh Tuân - Phó Bí thư chi bộ, Phó Giám đốc Ban Quản lý Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc và Khu tưởng niệm Lý Tự Trọng (Hà Tĩnh) trở thành người “kết nối” lịch sử nơi “tọa độ lửa” Ngã ba Đồng Lộc.
Ông bí thư bán cả gia tài giúp làng quê đổi mới

Ông bí thư bán cả gia tài giúp làng quê đổi mới

Nhận trọng trách Bí thư Chi bộ thôn Tân Vĩnh Cần, xã Cẩm Thành (Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh), ông Mai Văn Tường gương mẫu đi đầu, "thắp lửa" cho phong trào xây dựng nông thôn mới bằng quyết tâm cao, nghị lực lớn và cả những hy sinh để biến một làng quê khó khăn thành điểm sáng.
Biến hàng rào thành điểm nhấn xanh: Xu hướng mới tại TP Hà Tĩnh

Biến hàng rào thành điểm nhấn xanh: Xu hướng mới tại TP Hà Tĩnh

Những hàng rào bằng tường gạch khô cứng hay thép gai sắc nhọn được thay thế bằng cây xanh kết hợp với bồn hoa. Đây là cách mà một số cơ quan, đơn vị, nhà văn hóa hay nhà dân trên địa bàn thành phố Hà Tĩnh làm mới hàng rào, xanh hóa không gian, tạo cảnh quan thoáng đãng, sạch đẹp.
Lửa nguồn thắp sáng khát vọng vươn mình

Lửa nguồn thắp sáng khát vọng vươn mình

Tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, lòng biết ơn tiền nhân... chính là mạch nguồn bền bỉ, kiến tạo và nuôi dưỡng sức mạnh dân tộc, đưa đất nước Việt Nam không ngừng đi tới.
Du lịch Hà Tĩnh bùng nổ dịp nghỉ lễ

Du lịch Hà Tĩnh bùng nổ dịp nghỉ lễ

Kỳ nghỉ lễ 30/4-1/5 kéo dài 5 ngày vừa khép lại, lượng du khách đến tham quan, lưu trú trong dịp nghỉ lễ cho thấy tăng trưởng ấn tượng so với cùng kỳ năm ngoái.