Sắc bùa náo nức đường xuân Hà Tĩnh

(Baohatinh.vn) - Khi mỗi góc nhà đã thơm mùi bánh chưng xanh, điểm tô hoa đào thắm, thì những thanh âm của tiếng trống, thanh la, câu chúc trong điệu sắc bùa ở vùng thôn quê Hà Tĩnh cũng náo nức trong thời khắc giao thừa…

Gửi gắm lời chúc bình an

Hát sắc bùa là loại hình nghệ thuật dân gian mang ý nghĩa chúc tụng nhân dịp đầu năm mới. Loại hình nghệ thuật này “mở màn” vào giữa đêm giao thừa, khi nhà nhà tất bật sửa soạn cho ngày Tết cổ truyền và chờ đợi giây phút giao thời giữa năm cũ với năm mới.

Sắc bùa náo nức đường xuân Hà Tĩnh

Nghệ nhân nhân dân Trần Khánh Cẩm kể chuyện về làn điệu sắc bùa gắn với tết xưa cho học sinh Trường THCS Kỳ Tân (huyện Kỳ Anh).

Theo lời kể của các cụ cao niên, mỗi đội sắc bùa thường có từ 5-10 người, trong đó có 1 người hát chính gọi là “cái kể”, những người hát phụ còn lại gọi là “con xô”. Cái kể hát “trịch” trước, mỗi người trong đội hát một câu so le, câu kết cả đội cùng hát gọi là hát sắc, họ đều thuộc các bài hát “chúc”, biết “lộn” (múa).

Những người còn lại vừa hát, vừa sử dụng một trong các nhạc cụ là coòng, thanh la, hai thanh tiền, trống “tầm vinh” (hay trống cơm) và trống con. Diễn viên thường mặc quần trắng, áo dài đỏ, vàng hoặc xanh, đầu vấn khăn hoặc để trần, thắt dải lưng điều hay hoa lý.

Sắc bùa náo nức đường xuân Hà Tĩnh

Sự “hồi sinh” của loại hình nghệ thuật dân gian này cũng đang làm cho không khí ở nhiều làng quê Hà Tĩnh càng thêm náo nức, vui tươi và ý nghĩa khi tết đến, xuân về. (Trong ảnh: Đội sắc bùa của xã Kỳ Hoa, TX Kỳ Anh hát điệu chúc tết, xông đất gia chủ trong đêm giao thừa)

Nghệ nhân nhân dân Trần Khánh Cẩm, người đã có rất nhiều năm dày công sưu tầm, nghiên cứu về loại hình văn hóa này cho biết: “Dọc miền đất nước có rất nhiều nơi hát sắc bùa, nhưng đậm nét nhất vẫn là khu vực miền Trung mà tiêu biểu là ở Hà Tĩnh. Lối diễn xướng này có tên là hát sắc bùa bởi thời xưa, điểm bắt đầu hát sắc bùa thường từ đền chùa. Đội hát sẽ xin những lá bùa bình an ở đây, sau đó đi tới từng gia đình trong thôn xóm hát các bài chúc mừng năm mới. Những lá bùa bình an được trao cho gia chủ với hàm ý xua đuổi tà ma, cái xấu; mang lại may mắn, bình an cho gia đình trong năm mới…”.

Rộn ràng đón năm mới...

Phường sắc bùa ở thôn Phú Yên, xã Hương Xuân (Hương Khê) vào mỗi dịp xuân về lại náo nức, rộn ràng bởi những buổi tập chuẩn bị cho đêm giao thừa. Ông Dương Bá Mận - Trưởng phường sắc bùa thôn Phú Yên vui vẻ chia sẻ: “Năm nay, phường sắc bùa chúng tôi kết nạp thêm một số thành viên mới, nên đợt này phải dành thời gian tập luyện nhiều hơn”.

Sắc bùa náo nức đường xuân Hà Tĩnh

Phường sắc bùa thôn Phú Yên tham gia Liên hoan Nghệ thuật quần chúng tại Hương Khê. Ảnh tư liệu của Đình Sơn

Còn trong căn nhà nhỏ của cụ Phan Công Hường (thôn Hiệu Châu, xã Kỳ Châu, huyện Kỳ Anh), tiếng trống cơm, tiếng sinh tiền gõ nhịp cũng đã rộn ràng gọi các thành viên tập trung. Ở tuổi 85, dù đôi chân không còn nhanh nhẹn nhưng cụ Hường vẫn hát hay, diễn dẻo, là “linh hồn” của đội sắc bùa thôn Hiệu Châu.

Cụ Hường vui mừng chia sẻ: “Tết đến, xuân về, đội hát sắc bùa đang ngày đêm tập luyện không chỉ để phục vụ bà con mà còn đi giao lưu với các đội bạn. Thường thì trong năm, đội sắc bùa thôn chúng tôi cũng biểu diễn nhiều dịp khác nhau, nhưng hát sắc bùa vào dịp Tết Nguyên đán được xem là dịp trọng đại và mang nhiều cảm xúc nhất…”.

Sắc bùa náo nức đường xuân Hà Tĩnh

Trong dòng chảy của cuộc sống hiện đại, hát sắc bùa đang được trao truyền và có được những mảnh đất riêng để gìn giữ, phát huy. (Trong ảnh: Các em học sinh Trường THCS Kỳ Tân(huyện Kỳ Anh) biểu diễn sắc bùa trong ngày ra mắt Câu lạc bộ "Em yêu làn điệu sắc bùa" năm 2019.

Trong dòng chảy của cuộc sống hiện đại, hát sắc bùa đang được trao truyền và có được những mảnh đất riêng để gìn giữ, phát huy. Tại Trường THCS Kỳ Tân (xã Kỳ Tân, huyện Kỳ Anh), những buổi học ngoại khóa ngày cuối năm, 120 thành viên Câu lạc bộ “Em yêu làn điệu sắc bùa” của trường cũng đang chuẩn bị những tiết mục đón tết.

Cô giáo Nguyễn Thị Thanh Mai - Hiệu trưởng Trường THCS Kỳ Tân cho hay: “Trước khi các em nghỉ tết, nhà trường tổ chức một buổi biểu diễn về sắc bùa, vừa mang đến không khí tết cổ truyền, vừa giúp các em có một sân chơi hấp dẫn ngoài giờ lên lớp…”.

Cuốn hút và đời thường, giai điệu của lối hát sắc bùa, cùng tiếng trống, thanh tiền, thanh la… làm sống dậy những ký ức của bao lớp cao niên, trung niên về một thời tuổi trẻ, gợi nhắc nỗi nhớ quê nhà thao thiết trong lòng người con xa quê. Sự “hồi sinh” của loại hình nghệ thuật dân gian này cũng đang làm cho không khí ở nhiều làng quê Hà Tĩnh càng thêm náo nức, vui tươi và ý nghĩa khi tết đến, xuân về.

Chủ đề NGƯỜI HÀ TĨNH

Đọc thêm

Sục sôi khí thế cách mạng "thà chết không chịu làm nô lệ"

Sục sôi khí thế cách mạng "thà chết không chịu làm nô lệ"

Cũng như bao người dân nước Việt, với cụ Nguyễn Đình Lâm, 95 tuổi, ở thôn An Lộc (xã Mai Phụ, Hà Tĩnh), 80 năm trôi qua, những ký ức thiêng liêng, hào hùng của thời khắc cả dân tộc quật khởi đứng lên đạp đổ xiềng xích nô lệ năm 1945 mãi mãi không thể xóa nhòa.
Trao giải Cuộc thi Giọng hát hay các ca khúc về Hà Tĩnh

Trao giải Cuộc thi Giọng hát hay các ca khúc về Hà Tĩnh

Cuộc thi "Giọng hát hay các ca khúc về Hà Tĩnh" đã tạo dựng một sân chơi lành mạnh, quảng bá sâu rộng các ca khúc về Hà Tĩnh, góp phần khởi dậy tình yêu quê hương, đất nước, lan tỏa hình ảnh tỉnh nhà tới bạn bè muôn phương.
Miệt mài “góp nhặt” ký ức ông cha

Miệt mài “góp nhặt” ký ức ông cha

Với 5 bảo vật quốc gia và hàng ngàn hiện vật, cổ vật, tư liệu giá trị về quê hương núi Hồng - sông La đang được lưu giữ là minh chứng cho những nỗ lực của Bảo tàng Hà Tĩnh trong sưu tầm, bảo quản ký ức quê hương.
 Vị ngọt từ nghề nuôi ong du mục

Vị ngọt từ nghề nuôi ong du mục

Tận dụng nguồn nguyên liệu từ cây tràm, trong những năm gần đây nhiều hộ nuôi ong du mục đã di chuyển đàn ong của mình về dưới những cánh rừng ở Hà Tĩnh.
Trải nghiệm mùa hoa sen bên làng biển

Trải nghiệm mùa hoa sen bên làng biển

Tới Đồng Múc (thôn Quang Mỹ, xã Tiên Điền, Hà Tĩnh), du khách được chèo thuyền len qua những dải lá xanh mướt, hái những bông sen căng tròn, hít hà hương thơm thanh khiết giữa trời thu...
[QUIZ] Bí thư Tỉnh ủy lâm thời đầu tiên của Hà Tĩnh là ai?

[QUIZ] Bí thư Tỉnh ủy lâm thời đầu tiên của Hà Tĩnh là ai?

Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy lâm thời đầu tiên của Hà Tĩnh là người cộng sản kiên trung, có nhiều đóng góp to lớn cho sự nghiệp đấu tranh cách mạng. Cuộc đời và sự nghiệp của đồng chí là tấm gương sáng ngời, để lại nhiều bài học quý báu cho đội ngũ cán bộ, đảng viên hôm nay và các thế hệ mai sau.
Trầu không Thạch Khê - xanh giữa miền cát trắng

Trầu không Thạch Khê - xanh giữa miền cát trắng

Trong tiết trời dịu nhẹ, hãy cùng về xã Thạch Khê (Hà Tĩnh) ngắm những dây trầu xanh mướt, cảm nhận cái cay nồng trong miếng trầu, chứa đựng tình làng, nghĩa xóm, nét đẹp văn hóa người Việt.
Vui hội đánh cá Vực Rào ở Hà Tĩnh

Vui hội đánh cá Vực Rào ở Hà Tĩnh

Lễ hội đánh cá Vực Rào ở xã Nghi Xuân (Hà Tĩnh) không chỉ trở thành ngày hội lớn của người dân địa phương mà còn thu hút đông đảo du khách thập phương cùng háo hức tham gia.
Di sản văn hóa Hà Tĩnh - 80 năm hành trình tỏa sáng

Di sản văn hóa Hà Tĩnh - 80 năm hành trình tỏa sáng

80 năm qua, kể từ khi đất nước giành độc lập, văn hóa luôn là mạch nguồn nuôi dưỡng tinh thần, bản sắc và sức mạnh đoàn kết của người Hà Tĩnh. Đặc biệt, từ sau công cuộc đổi mới, ngành Văn hóa Hà Tĩnh đã có bước tiến dài trong nỗ lực bảo tồn và làm tỏa sáng di sản cha ông.
Thức giấc đón bình minh ở Hoành Sơn Quan

Thức giấc đón bình minh ở Hoành Sơn Quan

Bình minh chiếu rọi xuống đỉnh Hoành Sơn Quan (ranh giới giữa Hà Tĩnh và Quảng Trị) mở ra một bức tranh kỳ vĩ, khiến bước chân lữ khách như chậm lại để tận hưởng trọn vẹn khoảnh khắc giao hòa của thiên nhiên và lịch sử.