“Tỉnh thành bát cảnh” xưa và trách nhiệm hôm nay của người Thành Sen

(Baohatinh.vn) - Lịch sử là dòng chảy không ngừng nghỉ. Chúng ta luôn tự hào về văn hóa của người Thành Sen (TP Hà Tĩnh) - nơi có cảnh sắc mà người xưa thường gọi “Tỉnh thành bát cảnh”.

Từ những tư liệu để lại và qua trao đổi với ông Lê Văn Tùng - cán bộ lão thành, người có nhiều nghiên cứu văn hóa về Thành Sen thì “Tỉnh thành bát cảnh” là tám cảnh đẹp của Thành Sen xưa; được chia làm 4 cặp: (1) “Thành Sen cảnh sắc - Võ Miếu linh từ” nghĩa là cảnh đẹp Thành Sen và đền thiêng Võ Miếu. (2) “Cảm Lĩnh giai sơn - Nại Giang tú khí” nghĩa là: núi đẹp Cảm Lĩnh - khí lành Nại Giang. (3) “Tân Giang đoãn thủy - Văn Miếu trường thanh”, tức là sông ngắn Tân Giang (sông Cụt) - Văn Miếu có tiếng từ rất lâu. (4) “Tỉnh thị danh thương - Tịnh Lâm cổ tự”, nghĩa là chợ Tỉnh có nổi danh của cả vùng và ngôi chùa cổ Tịnh Lâm (chùa Cảm Sơn).

“Tỉnh thành bát cảnh” xưa và trách nhiệm hôm nay của người Thành Sen

Đền Quan Thánh (Võ Miếu) ở phường Tân Giang. Ảnh tư liệu do bà Sông Hương sưu tầm tại Pháp.

Theo tư liệu lịch sử, đặc biệt là tư liệu ảnh “Thành cổ Hà Tĩnh và các phủ huyện xưa” do bà Nguyễn Thị Sông Hương, người con Hà Tĩnh sinh sống, làm việc tại Cộng hòa Pháp cung cấp, trao tặng cho TP Hà Tĩnh nhân kỷ niệm 190 năm thành lập (1831-2021) và 30 năm tái lập tỉnh (1991-2021) thì vùng đất này xưa đã có sự phát triển sầm uất, trù phú, có nhiều công trình văn hóa - lịch sử gắn với tỉnh lỵ Hà Tĩnh xưa qua các triều đại phong kiến.

Các cảnh quan, công trình mà “Tỉnh thành bát cảnh” nhắc đến chính là những công trình đến hôm nay vẫn còn hiện hữu một phần, một số được phục dựng, trùng tu… Tất cả đều là niềm tự hào của người Thành Sen qua các thế hệ…

“Tỉnh thành bát cảnh” xưa và trách nhiệm hôm nay của người Thành Sen

Chợ TX Hà Tĩnh năm 1987. Ảnh tư liệu của Nghệ sỹ nhiếp ảnh Sỹ Ngọ.

Tạo dựng lại di tích trên nền lịch sử để trở thành những công trình văn hóa, lịch sử vừa là ước nguyện, khát vọng của cán bộ, Nhân dân TP Hà Tĩnh hôm nay. Việc tiếp tục có nhiều công trình mới, dự án mới cho một thành phố văn minh, hiện đại, đáng sống và một thành phố có cả hồn cốt lịch sử để lại, làm mới sống lại “Tỉnh thành bát cảnh” là trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền và Nhân dân thành phố hôm nay.

Năm 2022, TP Hà Tĩnh kỷ niệm 15 năm thành lập; kỷ niệm 65 năm ngày Bác Hồ về thăm Hà Tĩnh. TP Hà Tĩnh chọn một trong các chủ đề của năm đó là: “Tạo bước đột phá mạnh mẽ về xây dựng và phát triển văn hóa - giáo dục” tập trung cho khôi phục những công trình di tích, văn hóa… của Thành Sen; phát triển GD&ĐT đáp ứng yêu cầu hội nhập, phát triển của đất nước.

“Tỉnh thành bát cảnh” xưa và trách nhiệm hôm nay của người Thành Sen

Ngã ba Phan Đình Phùng giao với quốc lộ 1 năm 1985. Ảnh tư liệu của Nghệ sỹ nhiếp ảnh Sỹ Ngọ.

Mục tiêu lâu dài là xây dựng thành phố văn minh, hiện đại, giàu bản sắc, xứng đáng với tên gọi “Cảnh sắc Thành Sen”; tiếp tục giữ gìn, phát huy văn hóa, lịch sử tại đền Võ Miếu, mở rộng khuôn viên đền Võ Miếu, khôi phục các hình thức tín ngưỡng, dịch thuật, bổ sung các tư liệu tại ngôi đền này, đưa tín ngưỡng thờ Phật về chùa Cảm Sơn (lâu nay là hợp tự)… để Võ Miếu là nơi đáp ứng nhu cầu tâm linh của Nhân dân thành phố và du khách thập phương.

Thành phố thực hiện quy hoạch núi Nài gắn với Công viên trung tâm thành phố và chùa Cảm Sơn, phát huy cảnh đẹp của núi Nài - sông Phủ, các di tích lịch sử trong khu vực: nơi phát tích dấu tích người Việt cổ, nơi Uy Viễn tướng công Nguyễn Công Trứ sinh sống lúc cuối đời, nơi gắn với trận đầu thắng Mỹ của quân và dân Hà Tĩnh (26/3/1965) và nơi yên nghỉ của các anh hùng liệt sỹ… để xứng đáng là “Cảm Lĩnh giai sơn - Nại Giang tú khí”… Để ngàn năm sông Phủ - núi Nài trở thành biểu tượng sông - núi của TP Hà Tĩnh.

“Tỉnh thành bát cảnh” xưa và trách nhiệm hôm nay của người Thành Sen

Hồ Bảy Mẫu tại phường Nam Hà (TP Hà Tĩnh). Ảnh: Đồng Anh

Thành phố cũng có kế hoạch khôi phục công trình Hào Thành, phát huy giá trị văn hóa, lịch sử của cổ thành Hà Tĩnh, phát triển du lịch, thương mại - dịch vụ, tạo lập cảnh quan mới trên nền cổ xưa; phát huy giá trị của Khu lưu niệm Bác Hồ về thăm Hà Tĩnh. Tiếp tục cải tạo, nạo vét, chỉnh trang sông Cụt, trở thành dòng sông thơ mộng làm đẹp cảnh quan của thành phố; phục dựng các lễ hội sông nước gắn hiện tại với quá khứ, xây đắp những gì tốt đẹp cho tương lai…

Tiếp tục xã hội hóa, đầu tư đồng bộ các hạng mục tại Văn Miếu; bổ sung các tư liệu lịch sử. Kế thừa truyền thống đạo học của quê hương, ngoài việc thờ tự các vị tiền bối, đây còn là nơi thờ tự các danh nhân văn hóa có công với nền giáo dục, văn hóa, y khoa... của quê hương, của nước nhà như: Đại thi hào Nguyễn Du, nhà giáo Chu Văn An, Thám hoa Nguyễn Huy Oánh, Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác, La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp. Việc thờ tự này nhằm tôn vinh truyền thống hiếu học và là nơi để các thế hệ hậu sinh của Việt Nam đến chiêm ngưỡng và học tập… để “Văn Miếu trường thanh” vang danh mãi mãi…

“Tỉnh thành bát cảnh” xưa và trách nhiệm hôm nay của người Thành Sen

Văn Miếu Hà Tĩnh. Ảnh: CTV

Về “Tỉnh thị danh thương - Tịnh Lâm cổ tự”, thành phố sẽ tiếp tục tăng cường công tác quản lý nhà nước tại chợ Tỉnh (chợ thành phố Hà Tĩnh); đồng thời với việc kêu gọi đầu tư, xã hội hóa thực hiện việc chuyển đổi mô hình quản lý chợ… để chợ thành phố trở thành trung tâm thương mại của cả tỉnh, hiện đại, văn minh… không hổ thẹn với tiền nhân về “Tỉnh thị danh thương”… Tiếp tục quy hoạch, đầu tư các hạng mục tại chùa Cảm Sơn gắn với quy hoạch khu vực núi Nài để đưa ngôi chùa này trở thành địa chỉ tín ngưỡng, tâm linh của người dân Thành Sen và du khách khi đến với TP Hà Tĩnh…

“Tỉnh thành bát cảnh” ngày xưa và các công trình dự án của thành phố đã, đang và sẽ triển khai là sự kế thừa, phát huy các giá trị văn hóa cha ông để lại của mảnh đất, con người nơi đây. Đó chính là mạch nguồn để xây dựng TP Hà Tĩnh giàu bản sắc văn hóa, trở thành một trong những đô thị trung tâm của vùng Bắc Trung Bộ.

Chủ đề Đất và người Hà Tĩnh

Đọc thêm

Những chuyện chưa kể về Ngã ba Đồng Lộc

Những chuyện chưa kể về Ngã ba Đồng Lộc

Trong vô vàn câu chuyện về Ngã ba Đồng Lộc huyền thoại đã trở nên quen thuộc, ít ai biết rằng, những con ngõ, ngôi nhà ở thôn Mai Long (xã Xuân Lộc, Hà Tĩnh) là nơi từng lưu dấu bước chân, tiếng cười nói của 10 nữ liệt sỹ TNXP Tiểu đội 4, Đại đội 552 trước lúc họ đi vào bất tử.
Về làng có 3 di sản được UNESCO vinh danh

Về làng có 3 di sản được UNESCO vinh danh

Làng Trường Lưu xưa - xã Trường Lưu nay tự hào với 3 di sản được UNESCO vinh danh. Không dừng lại ở một danh xưng hành chính ở Hà Tĩnh, Trường Lưu còn ẩn chứa trong đó nhiều giá trị văn hóa đặc sắc, riêng có, được lưu truyền qua nhiều thế hệ.
Thành Sen - "dấu son" trong lòng người Hà Tĩnh

Thành Sen - "dấu son" trong lòng người Hà Tĩnh

Từ một câu chuyện trong sử sách, tên gọi Thành Sen (Hà Tĩnh) đã ra đời và theo suốt dặm dài lịch sử của vùng đất này. Tên gọi ấy đã ăn sâu vào ký ức, trở thành niềm tự hào của nhiều thế hệ.
 Niềm vui tháng Bảy của nhiều gia đình liệt sỹ

Niềm vui tháng Bảy của nhiều gia đình liệt sỹ

Tháng 7 này trở nên đặc biệt hơn với nhiều gia đình liệt sỹ ở Hà Tĩnh khi phần mộ người thân được đưa về yên nghỉ nơi đất mẹ, khi tấm bằng “Tổ quốc ghi công” được trao tặng trang nghiêm, trọng thể.
Sáng mãi tinh thần thanh niên xung phong

Sáng mãi tinh thần thanh niên xung phong

Những ngày tháng Bảy, đất nước lại lặng mình trong những ký ức thiêng liêng về những năm tháng khói lửa. Trong dòng chảy lịch sử ấy, lực lượng TNXP Hà Tĩnh để lại nhiều dấu ấn hào hùng, góp phần viết nên bản hùng ca bất tử bằng sức trẻ và lòng yêu nước cháy bỏng.
Cụ bà U100 say mê Truyện Kiều

Cụ bà U100 say mê Truyện Kiều

Truyện Kiều có sức sống mãnh liệt trong văn học Việt Nam, phổ biến trong các tầng lớp nhân dân. Dù gần 100 tuổi, cụ Trần Thị Tám ở xã Hồng Lộc (Hà Tĩnh) vẫn thuộc và say sưa luận giải Kiều.
Có một "phố cổ" giữa lòng xã nhỏ nhất Hà Tĩnh

Có một "phố cổ" giữa lòng xã nhỏ nhất Hà Tĩnh

Giữa một vùng quê ven sông La - nơi được biết đến là xã nhỏ nhất của tỉnh Hà Tĩnh lại tồn tại một góc phố mang dáng dấp cổ kính, phảng phất hồn xưa như một “phố cổ Hà Nội” thu nhỏ.
Làng Phú Quý trù phú, xanh tươi

Làng Phú Quý trù phú, xanh tươi

Về thôn Phú Quý, xã Đông Kinh, tỉnh Hà Tĩnh. Dạo bước trên những tuyến đường bê tông nhựa rộng rãi, không chỉ cảm nhận được sự bình yên, trù phú mà còn thấy rõ sức sống mới của miền quê trù phú, xanh tươi 
Thắp sáng giá trị gia đình Việt giữa nhịp sống mới

Thắp sáng giá trị gia đình Việt giữa nhịp sống mới

Bằng nhiều cách tiếp cận và truyền tải linh hoạt, ngành VH-TT&DL Hà Tĩnh đang nỗ lực làm mới công tác gia đình, để các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp tiếp tục được khơi dậy và lan tỏa trong cộng đồng.
Khi ví, giặm "chạy show"…

Khi ví, giặm "chạy show"…

Không còn đơn thuần xuất hiện trên sân khấu hội diễn tuyên truyền, dân ca ví, giặm ở Hà Tĩnh từng bước hiện diện trong các show diễn giải trí, chuyển hóa thành sản phẩm của công nghiệp văn hóa.
Anh Nghĩa làm nhiều việc nghĩa

Anh Nghĩa làm nhiều việc nghĩa

Bằng nhiều việc làm cụ thể, thiết thực như hiến đất mở đường, giúp đỡ người nghèo, tích cực trong các hoạt động của địa phương, anh Trương Quang Nghĩa, thôn Bắc Thượng, xã Thạch Đài (TP Hà Tĩnh) đã góp sức làm cho quê hương thay da đổi thịt.
Đình làng - nơi lưu giữ những giá trị truyền thống

Đình làng - nơi lưu giữ những giá trị truyền thống

Cây đa, bến nước, sân đình là biểu tượng của làng quê trong tâm thức bao thế hệ. Trong đó, đình làng là nơi sinh hoạt văn hóa của cộng đồng, nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa truyền thống đặc trưng của mỗi làng quê, đang cần được khôi phục và phát huy.
Người gieo "hạt giống" đoàn kết

Người gieo "hạt giống" đoàn kết

Ông Hồ Duy Lý - Bí thư Chi bộ thôn Song Hải, xã Thạch Sơn (Thạch Hà, Hà Tĩnh) luôn là tấm gương sáng về tinh thần trách nhiệm, tận tụy vì dân, sống trọn nghĩa đạo - đời.
Cô gái trẻ Hà Tĩnh 22 tuổi, 21 lần hiến máu

Cô gái trẻ Hà Tĩnh 22 tuổi, 21 lần hiến máu

Hơn 4 năm kể từ lần đầu tiên hiến máu, đến nay, ở độ tuổi 22, Hoàng Thị Hồng Thương (xã Đan Trường, Nghi Xuân, Hà Tĩnh) đã có đến 21 lần tham gia hiến máu và hiến tiểu cầu.