Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú mới đây ký ban hành Kết luận số 149 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 21 của Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa 12 về công tác dân số trong tình hình mới.
Theo Kết luận, sau hơn 7 năm thực hiện Nghị quyết số 21, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác dân số vẫn còn một số hạn chế. Đó là: mức sinh thay thế trên phạm vi toàn quốc chưa thực sự vững chắc, tổng tỷ suất sinh có xu hướng giảm dưới mức sinh thay thế; mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn còn cao; chưa có giải pháp đồng bộ, toàn diện, hiệu quả để phát huy lợi thế thời kỳ “dân số vàng”, thích ứng với già hóa dân số; tuổi thọ trung bình tăng nhưng số năm sống khỏe mạnh thấp.
Kết luận của Bộ Chính trị chỉ ra nguyên nhân của các hạn chế trên và yêu cầu các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, địa phương và ngành y tế tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân số; cần nâng cao nhận thức, tăng cường trách nhiệm, đổi mới phương thức lãnh đạo; đổi mới tư duy trong chỉ đạo, tổ chức thực hiện chính sách dân số.
Bộ Chính trị cho rằng cần xem dân số là yếu tố quan trọng hàng đầu. Công tác dân số là nhiệm vụ chiến lược, vừa cấp thiết, vừa lâu dài của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân và hệ thống chính trị.
Bộ Chính trị yêu cầu đưa nội dung công tác dân số vào trong nghị quyết lãnh đạo của cấp ủy đảng, chương trình, kế hoạch công tác của cơ quan, đơn vị, địa phương; tập trung rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về dân số phù hợp với những thay đổi về quy mô, cơ cấu, chất lượng và phân bổ dân cư, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.
Trong đó, theo Bộ Chính trị, cần đẩy nhanh tiến độ xây dựng và ban hành Luật Dân số theo tinh thần Nghị quyết Đại hội 13 của Đảng; khẩn trương rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật về số con được sinh phù hợp với quan điểm về dân số và phát triển; sửa đổi, bổ sung các quy định của Đảng, Nhà nước về xử lý vi phạm chính sách dân số, bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất giữa quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước.
Theo kết luận, các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, địa phương và ngành y tế cần nghiên cứu ban hành cơ chế, chính sách khuyến khích các cặp vợ chồng và cá nhân sinh đủ 2 con, ưu tiên và chú trọng đối với các địa bàn có mức sinh thấp, dân tộc ít người; các chính sách nhằm duy trì tỷ suất sinh thay thế; thu hẹp khoảng cách mất cân bằng giới tính khi sinh để sớm đưa về mức cân bằng tự nhiên.
Đồng thời, các chính sách chăm sóc sức khỏe người cao tuổi cũng cần được xây dựng và ban hành để tăng tuổi thọ bình quân, tăng số năm sống khỏe mạnh, bảo đảm thích ứng với già hóa dân số và nâng cao chất lượng dân số.
Kết luận của Bộ Chính trị nêu rõ yêu cầu nghiên cứu ban hành các chính sách hỗ trợ cho phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi, chính sách việc làm, trợ cấp, hỗ trợ cho người lao động sinh con và nuôi con nhỏ; triển khai đồng bộ các giải pháp để thực hiện các chủ trương, chính sách, pháp luật về công tác dân số để phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng.
Trước mắt, Bộ Chính trị yêu cầu rà soát, bổ sung chính sách điều chỉnh mức sinh phù hợp; lồng ghép yếu tố dân số vào trong các chương trình, đề án phát triển kinh tế - xã hội của đơn vị, địa phương và toàn quốc để tạo động lực phát triển nhanh và bền vững đất nước; đẩy mạnh các chương trình tạo việc làm, giảm tỷ lệ thất nghiệp khu vực thành thị, tăng thời gian sử dụng lao động ở khu vực nông thôn; mở rộng, nâng cao hiệu quả giáo dục, đào tạo, dạy nghề gắn với thị trường lao động.
Các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, địa phương và ngành y tế cần hoàn thành việc xây dựng, kết nối liên thông, thống nhất đồng bộ dữ liệu về con người (trên cơ sở dữ liệu gốc là cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư) để đánh giá chính xác biến động về dân số (cả về số lượng, chất lượng), phục vụ chính xác, kịp thời, hiệu quả công tác hoạch định chính sách dân số và phát triển.
