Bữa cơm chiều cuối năm trong truyền thống văn hóa người Hà Tĩnh

(Baohatinh.vn) - Bữa cơm đoàn viên chiều cuối cùng của năm trong mỗi dịp tết Nguyên đán là một nét đẹp trong văn hóa truyền thống của người Việt nói chung. Với người Hà Tĩnh, dù cuộc sống ngày càng hiện đại, phong tục này vẫn được gìn giữ và phát huy trong mỗi gia đình.

Bữa cơm chiều cuối năm trong truyền thống văn hóa người Hà Tĩnh

Chợ quê ngày tết, thời chưa có dịch COVID-19. Ảnh: tư liệu

Chừng 20 năm trước, đất nước và làng quê tôi còn nghèo. Cũng như nhiều gia đình khác trong làng, để sắm được một cái tết đầy đủ, mẹ tôi phải đi chợ tết từ 24, 25 tháng Chạp. Mỗi phiên chợ ấy là sự bán, mua, góp nhặt những nhu yếu phẩm, thực phẩm. Mẹ tôi bán nếp, bán chè xanh… để đổi lấy các thức: miến dong, bắp cải, su hào; các loại gia vị như ngũ vị, hạt tiêu, gừng… Mỗi ngày một thứ, góp nhặt nhiều lên chỉ để chờ ngày 28, 29 tháng Chạp cùng làng xóm rủ nhau “đụng” lợn là có đủ làm mâm cỗ cúng tổ tiên ngày cuối năm và cũng là mâm cơm đoàn viên chiều 30 tết.

Dù nghèo khó, mỗi gia đình trong làng tôi vẫn cẩn thận dành những gì tốt nhất, ngon nhất và tinh tươm nhất cho mâm cỗ chiều 30 tết. Cái thành tâm hướng về tổ tông, cái ân cần và trọng thị cho những lời mời người thân, họ hàng ăn tết chiều 30 được bố mẹ tôi chỉ bày cụ thể cho anh chị em trong nhà. Sau này, tôi hiểu ra rằng, bố mẹ tôi, người làng tôi - những người nông dân mộc mạc đã kế thừa truyền thống đó hàng trăm, hàng nghìn năm từ ông cha để lại mà không qua sách vở, văn tự nào.

Bữa cơm chiều cuối năm trong truyền thống văn hóa người Hà Tĩnh

Mâm cơm cúng gia tiên ngày cuối năm thường được chuẩn bị thịnh soạn đầy đủ. Ảnh: Internet

Là một nhà văn có nhiều tìm tòi về văn hóa tết truyền thống, chị Trần Quỳnh Nga (TP Hà Tĩnh) chia sẻ: “Cứ mỗi độ tết đến, xuân về, tôi lại nhớ cái dáng tất bật ra vào của bà và mẹ mỗi chiều 30. Ấy là khi họ lo lắng sửa soạn làm sao cho mâm lễ cúng gia tiên và bữa cơm đoàn viên được chu tất, đầy đủ nhất. Với gia đình tôi, dù cuộc sống bây giờ nhiều bận rộn hơn nhưng bữa cơm chiều 30 tết ấm cúng và thiêng liêng ấy vẫn luôn duy trì mỗi năm. Tôi nghĩ, bữa cơm chiều cuối năm là một nốt lặng nhưng thanh âm của nó đầy niềm vui của sự yên ấm lâu bền. Đó chính là truyền thống mà chúng ta, những thế hệ sau này phải luôn gìn giữ…”.

Bữa cơm chiều cuối năm trong truyền thống văn hóa người Hà Tĩnh

Ngày cuối năm cũng là lúc các thành viên trong gia đình chị Trần Quỳnh Nga quây quần gói bánh chưng và chuẩn bị mâm cơm cúng gia tiên. Ảnh: NVCC

Là một người con Hà Tĩnh hiện công tác ở Thủ đô và có nhiều năm nghiên cứu về văn hóa, phong thủy, anh Nguyễn Hoàng - Giám đốc Viện Phong thủy Hoàng Gia Việt Nam (Hà Nội) cho rằng, sở dĩ Việt Nam có truyền thống làm mâm cơm cúng gia tiên ngày cuối năm và bữa cơm đoàn viên chiều 30 tết là vì hàng nghìn năm nay, nước ta có tín ngưỡng thờ thần và tôn kính tổ tiên.

Đặc biệt, vào lúc chuyển giao năm cũ năm mới, dù có đi đâu, làm gì cũng cố gắng trở về quê hương bản quán, thắp nén tâm nhang, tỏ lòng cảm tạ ơn trên và tổ tiên nguồn cội, đồng thời nguyện cầu cho một năm mới được âm siêu dương thái, gia đạo hưng long. Đây là một nét văn hóa đặc trưng của dân tộc ta.

Riêng Hà Tĩnh chúng ta, bữa cơm chiều 30 được người dân hết sức coi trọng. Nếu anh chị em ở gần nhau, đa số chọn nơi tổ chức bữa cơm này tại nhà ông bà hoặc bố mẹ đẻ. Nét văn hóa đẹp này xuất phát từ Hà Tĩnh là địa phương có nhiều dòng họ có truyền thống bảo tồn được nhà thờ dòng tộc qua nhiều thế hệ, sao giữ được gia phả trọn vẹn qua rất nhiều đời.

Bữa cơm chiều cuối năm trong truyền thống văn hóa người Hà Tĩnh

Anh Nguyễn Hoàng - Giám đốc Viện Phong thủy Hoàng Gia Việt Nam (Hà Nội): Bữa cơm đoàn viên cuối năm đầm ấm sẽ mang lại sự thịnh vượng cho mỗi gia đình trong năm mới.

Từ góc nhìn của một chuyên gia nhiều năm nghiên cứu phong thủy, anh Nguyễn Hoàng chia sẻ: “Văn hóa làm mâm cúng gia tiên ngày cuối năm và bữa cơm đoàn viên chiều 30 tết đầm ấm có ý nghĩa rất lớn về mặt phong thủy trong mỗi gia đình. Bởi gia đình sum họp, con cháu vui vầy, hiếu thảo biểu trưng cho khí dương mạnh mẽ. Con người cần nhận được khí dương thì mới bình an, mạnh khỏe, hùng cường, bữa cơm chiều 30 là một biểu hiện của khí dương gia tộc. Do vậy, mỗi gia đình nên duy trì và phát huy truyền thống văn hóa làm mâm cúng gia tiên và tạo được bữa cơm đoàn viên ấm cúng. Điều đó sẽ tạo sự thịnh vượng cho mỗi gia đình trong năm mới”.

Dưới góc độ nào cũng có thể thấy phong tục làm mâm cỗ cúng gia tiên chiều 30 tết và bữa cơm đoàn viên ngày cuối năm là một nét văn hóa truyền thống ý nghĩa trong mỗi dịp tết Nguyên đán. Bởi đó là biểu trưng cho văn hóa của người Việt, ứng xử lấy chữ hiếu đặt lên hàng đầu, xem trọng gia đình, dòng tộc; đó còn là văn hóa của sự tri ân nguồn cội, nền tảng cho tinh thần đoàn kết dân tộc Việt, truyền thống “con Rồng, cháu Tiên” từ hàng nghìn năm qua.

Ngày nay, dù đời sống hiện đại bận rộn và nhiều lo toan nhưng văn hóa bữa cơm đoàn viên trong mỗi gia đình chiều 30 tết vẫn được người Hà Tĩnh gìn giữ và phát huy.

Chủ đề Đời sống văn hóa

Đọc thêm

Lửa nguồn thắp sáng khát vọng vươn mình

Lửa nguồn thắp sáng khát vọng vươn mình

Tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, lòng biết ơn tiền nhân... chính là mạch nguồn bền bỉ, kiến tạo và nuôi dưỡng sức mạnh dân tộc, đưa đất nước Việt Nam không ngừng đi tới.
Du lịch Hà Tĩnh bùng nổ dịp nghỉ lễ

Du lịch Hà Tĩnh bùng nổ dịp nghỉ lễ

Kỳ nghỉ lễ 30/4-1/5 kéo dài 5 ngày vừa khép lại, lượng du khách đến tham quan, lưu trú trong dịp nghỉ lễ cho thấy tăng trưởng ấn tượng so với cùng kỳ năm ngoái.
"Ký ức Điện Biên Phủ sống mãi trong tôi"

"Ký ức Điện Biên Phủ sống mãi trong tôi"

Đã 71 năm trôi qua nhưng ký ức về những ngày cùng đồng đội chiến đấu anh dũng trên chiến trường Điện Biên Phủ vẫn còn vẹn nguyên trong tâm trí người cựu binh Nguyễn Xuân Vinh ở xã Xuân Hồng (Nghi Xuân, Hà Tĩnh).
Infographic: Lộ trình sáp nhập tỉnh thành, tinh giảm xã

Hà Tĩnh trong cảm nhận của con em xa quê

Lễ, tết là dịp nghỉ ngơi, du lịch với nhiều người, nhưng với người con Hà Tĩnh, đó còn là cơ hội trở về quê hương, gắn kết gia đình và cảm nhận những đổi thay nơi chôn nhau cắt rốn.
Hạnh phúc, tự hào và thương nhớ khôn nguôi

Hạnh phúc, tự hào và thương nhớ khôn nguôi

Sự kiện lịch sử giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước đã đi qua trọn vẹn nửa thế kỷ nhưng trong tâm cảm của hàng chục triệu người dân Việt Nam và những người con Hà Tĩnh, vẫn vẹn nguyên niềm hạnh phúc, tự hào và nỗi nhớ thương đồng đội, người thân không trở về.
Những con đường huyền thoại tiếp nối tương lai

Những con đường huyền thoại tiếp nối tương lai

Trong kháng chiến chống Mỹ, Hà Tĩnh là điểm trọng yếu trên tuyến chi viện miền Nam, hứng chịu hàng vạn tấn bom đạn. Ngày nay, chiến tranh đã lùi xa, những con đường huyền thoại năm xưa vẫn tràn đầy sức sống, góp phần vào sự phát triển mạnh mẽ của tỉnh nhà.
Xanh lại những "tọa độ lửa" ở Hà Tĩnh

Xanh lại những "tọa độ lửa" ở Hà Tĩnh

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, những tọa độ lửa như núi Nài, Ngã ba Đồng Lộc, Làng K130… của Hà Tĩnh đã cùng quân dân cả nước làm nên đại thắng mùa xuân 1975.
 Thạch Hà - vùng đất giàu truyền thống văn hóa và khoa bảng

Thạch Hà - vùng đất giàu truyền thống văn hóa và khoa bảng

Với lịch sử 1020 năm phát triển, các thế hệ người dân Thạch Hà (Hà Tĩnh) đã chinh phục thiên nhiên, chung lưng đấu cật, gắn bó đoàn kết, xây dựng mảnh đất này ngày càng phát triển, trở thành vùng quê giàu bản sắc văn hóa, có nhiều người đỗ đạt khoa bảng.
Người miệt mài tìm “cái đẹp” của văn chương

Người miệt mài tìm “cái đẹp” của văn chương

Với nhiều tâm huyết, nhà nghiên cứu Hà Quảng là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam duy nhất ở Hà Tĩnh đạt nhiều giải thưởng lớn cấp tỉnh và cấp Trung ương về lĩnh vực lý luận, phê bình văn học.
Chỉ huy trưởng lực lượng biệt động Sài Gòn quê Hà Tĩnh là ai?

Chỉ huy trưởng lực lượng biệt động Sài Gòn quê Hà Tĩnh là ai?

Đại tá Tư Chu - Chỉ huy trưởng lực lượng biệt động quân khu Sài Gòn - Gia Định là một người con của quê hương Hà Tĩnh. Ông là người kiến tạo các cách đánh “xuất quỷ nhập thần”, là cái tên đứng đằng sau nhiều chiến công huyền thoại của biệt động Sài Gòn.
Trung úy công an đam mê nghiên cứu khoa học

Trung úy công an đam mê nghiên cứu khoa học

Bằng niềm đam mê nghiên cứu khoa học, Trung úy Phạm Minh Hiếu - Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an Hà Tĩnh đã biến rác hữu cơ thành tài nguyên, giải quyết bài toán khó về xử ý ô nhiễm môi trường