Đầu xuân, bàn về sức lan tỏa của di sản văn hóa Nguyễn Du và Truyện Kiều

(Baohatinh.vn) - Giá trị to lớn từ Truyện Kiều nói riêng và các tác phẩm của Đại thi hào Nguyễn Du nói chung đã trở thành mạch nguồn văn hóa xuyên suốt trong tiến trình phát triển của dân tộc và ghi dấu ấn sâu sắc đối với văn hóa nhân loại.

Đầu xuân, bàn về sức lan tỏa của di sản văn hóa Nguyễn Du và Truyện Kiều

Khu di tích Nguyễn Du.

Ngày đầu xuân mới, mưa bụi lấm tấm trên những mầm non vừa mở, trên những lối đi rợp ngời hoa lá trong Khu di tích Nguyễn Du. Ngắm bức tượng Đại thi hào uy nghi mà trầm lặng giữa đất trời Tiên Điền, tôi lại nhớ lời của Mộng Liên Đường: “Nếu không có con mắt trông thấu cả sáu cõi, tấm lòng nghĩ suốt cả nghìn đời, thì tài nào có cái bút lực ấy”.

Những tác phẩm từ bút lực ấy không chỉ tỏa sáng ở thời đại của ông mà còn kết tinh những giá trị vượt thời đại, vượt không gian, để tên tuổi của ông, tác phẩm của ông, nhất là Truyện Kiều còn tỏa bóng tới hôm nay và mai sau. Đặc biệt, Truyện Kiều đã phái sinh nhiều loại hình nghệ thuật dân gian độc đáo, trở thành nguồn cảm hứng sáng tác của nhiều văn nhân, thi sỹ. Không những thế, thơ Nguyễn Du còn trở thành thông điệp ngoại giao của nhiều chính khách trong nước và thế giới...

Đầu xuân, bàn về sức lan tỏa của di sản văn hóa Nguyễn Du và Truyện Kiều

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cùng đoàn công tác Trung ương, các đồng chí lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh dâng hương và tham quan Khu di tích Nguyễn Du (tháng 12/2021).

Chị Nguyễn Thị Vinh - Phó Trưởng ban Quản lý Khu di tích Nguyễn Du cho biết: “Chúng tôi vừa sưu tầm thêm một số hiện vật liên quan đến Đại thi hào. Đó là những bộ tranh sơn mài chế tác từ vỏ trứng, những bộ đồ gốm tinh xảo, có khắc các câu thơ của Nguyễn Du. Đây là những hiện vật có nguồn gốc từ một số tỉnh Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long ở thập niên 50, 60 của thế kỷ trước. Điều này càng minh chứng cho sự “phủ sóng” của Truyện Kiều và Nguyễn Du trong đời sống văn hóa của Nhân dân trên dặm dài đất nước”.

Những hiện vật mới đã bổ sung vào bộ sưu tập hàng trăm cổ vật, hiện vật, ấn phẩm, bút tích... liên quan đến Truyện Kiều của Đại thi hào Nguyễn Du mà Ban Quản lý Khu di tích đang sở hữu. Trong đó, ngoài những hiện vật được sưu tầm từ các tỉnh, thành phố trong nước, còn có ở nước ngoài như: Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc… Cổ vật không cất lời nhưng tự thân nó đã kể cho muôn thế hệ sau biết bao câu chuyện về văn hóa, về sự sống động của những giá trị di sản Nguyễn Du và Truyện Kiều.

Đầu xuân, bàn về sức lan tỏa của di sản văn hóa Nguyễn Du và Truyện Kiều

Một số hiện vật quý trên chất liệu gốm, sứ minh họa Truyện Kiều có niên đại gần 1 thế kỷ vừa được Ban Quản lý khu di tích Nguyễn Du sưu tầm từ các tỉnh phía Nam trong năm 2021.

Di sản mà Nguyễn Du và Truyện Kiều để lại “sống” trong đời sống đương đại không chỉ ở những bảo tàng, khu lưu niệm, di sản đó đang nằm trong ý thức gìn giữ của mỗi người dân bằng đời sống văn hóa vô cùng phong phú. Truyện Kiều và Đại thi hào Nguyễn Du có sức hấp dẫn mãnh liệt, đang lan tỏa những giá trị thông qua các loại hình nghệ thuật.

Hàng chục năm nay, tại nhiều địa phương Hà Tĩnh, sân khấu trò Kiều vẫn sáng đèn mỗi dịp lễ, tết hoặc hội làng. Đó là các CLB trò Kiều ở Xuân Liên, Tiên Điền (Nghi Xuân), Hồng Lộc (Lộc Hà)… đang được các nghệ nhân dày công gìn giữ và truyền dạy cho thế hệ cháu con.

Đầu xuân, bàn về sức lan tỏa của di sản văn hóa Nguyễn Du và Truyện Kiều

Trò Kiều tiếp tục được người dân xã Xuân Liên (Nghi Xuân) gìn giữ và phát huy trong đời sống ngày nay.

Trong những năm gần đây, có hàng chục chương trình âm nhạc, hội họa, phim ảnh, sân khấu xoay quanh cảm hứng từ Truyện Kiều và cuộc đời Đại thi hào Nguyễn Du. Trong đó, sự ra đời của bộ phim “Đại thi hào Nguyễn Du” do Tiến sỹ Phạm Xuân Mừng sản xuất và “Kiều” của đạo diễn Mai Thu Huyền đã tạo dấu ấn mới về cách gìn giữ, tiếp nhận di sản của Nguyễn Du trong thời đại mới. Đặc biệt, vừa qua, phim “Kiều” của đạo diễn Mai Thu Huyền sau khi trình chiếu tại các cụm rạp trên toàn quốc đã vượt biên giới, chiếu trên đất Mỹ và phát hành trên nền tảng trực tuyến Amazon toàn cầu.

Đầu xuân, bàn về sức lan tỏa của di sản văn hóa Nguyễn Du và Truyện Kiều

Cảnh Nguyễn Du gặp nữ sỹ Hồ Xuân Hương bên hồ sen trong chiều mưa, trong bộ phim tài liệu nghệ thuật “Đại thi hào Nguyễn Du”, sản xuất năm 2021.

Truyện Kiều đi vào đời sống của mọi tầng lớp nhân dân, thơ Kiều cũng đang ngày càng hiện diện trong các trường học không chỉ ở những bài giảng mà còn trong những chương trình ngoại khóa. Nhiều trường học ở Hà Tĩnh đã mở các CLB Truyện Kiều để giúp học sinh am hiểu hơn giá trị di sản. Hội Kiều học Hà Tĩnh, huyện Nghi Xuân cũng tổ chức các cuộc thi đọc thuộc Truyện Kiều… Có thể nói, Truyện Kiều đã và đang hiện hữu một cách sống động giữa đời sống xã hội hiện đại. Điều đó không chỉ khẳng định vai trò bảo tồn của các cấp, ngành và Nhân dân mà còn cho thấy giá trị to lớn, có tính chất “muôn đời” của di sản Nguyễn Du và Truyện Kiều.

Giữa đất trời Nghi Xuân, nhớ lại câu Kiều: “Cửa trời rộng mở đường mây/ Hoa chào ngõ hạnh hương bay dặm phần” mà Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đọc trong chuyến làm việc tại Hà Tĩnh vừa qua, tôi càng thêm rưng rưng tự hào. Trong lịch sử, đã rất nhiều lần thơ Nguyễn Du được các chính khách Việt Nam và thế giới sử dụng như một thông điệp ngoại giao đầy ý nhị. Giá trị đó, mấy thi phẩm có thể chạm tới...

Chủ đề Đời sống văn hóa

Đọc thêm

Những chuyện chưa kể về Ngã ba Đồng Lộc

Những chuyện chưa kể về Ngã ba Đồng Lộc

Trong vô vàn câu chuyện về Ngã ba Đồng Lộc huyền thoại đã trở nên quen thuộc, ít ai biết rằng, những con ngõ, ngôi nhà ở thôn Mai Long (xã Xuân Lộc, Hà Tĩnh) là nơi từng lưu dấu bước chân, tiếng cười nói của 10 nữ liệt sỹ TNXP Tiểu đội 4, Đại đội 552 trước lúc họ đi vào bất tử.
Về làng có 3 di sản được UNESCO vinh danh

Về làng có 3 di sản được UNESCO vinh danh

Làng Trường Lưu xưa - xã Trường Lưu nay tự hào với 3 di sản được UNESCO vinh danh. Không dừng lại ở một danh xưng hành chính ở Hà Tĩnh, Trường Lưu còn ẩn chứa trong đó nhiều giá trị văn hóa đặc sắc, riêng có, được lưu truyền qua nhiều thế hệ.
Thành Sen - "dấu son" trong lòng người Hà Tĩnh

Thành Sen - "dấu son" trong lòng người Hà Tĩnh

Từ một câu chuyện trong sử sách, tên gọi Thành Sen (Hà Tĩnh) đã ra đời và theo suốt dặm dài lịch sử của vùng đất này. Tên gọi ấy đã ăn sâu vào ký ức, trở thành niềm tự hào của nhiều thế hệ.
 Niềm vui tháng Bảy của nhiều gia đình liệt sỹ

Niềm vui tháng Bảy của nhiều gia đình liệt sỹ

Tháng 7 này trở nên đặc biệt hơn với nhiều gia đình liệt sỹ ở Hà Tĩnh khi phần mộ người thân được đưa về yên nghỉ nơi đất mẹ, khi tấm bằng “Tổ quốc ghi công” được trao tặng trang nghiêm, trọng thể.
Sáng mãi tinh thần thanh niên xung phong

Sáng mãi tinh thần thanh niên xung phong

Những ngày tháng Bảy, đất nước lại lặng mình trong những ký ức thiêng liêng về những năm tháng khói lửa. Trong dòng chảy lịch sử ấy, lực lượng TNXP Hà Tĩnh để lại nhiều dấu ấn hào hùng, góp phần viết nên bản hùng ca bất tử bằng sức trẻ và lòng yêu nước cháy bỏng.
Cụ bà U100 say mê Truyện Kiều

Cụ bà U100 say mê Truyện Kiều

Truyện Kiều có sức sống mãnh liệt trong văn học Việt Nam, phổ biến trong các tầng lớp nhân dân. Dù gần 100 tuổi, cụ Trần Thị Tám ở xã Hồng Lộc (Hà Tĩnh) vẫn thuộc và say sưa luận giải Kiều.
Có một "phố cổ" giữa lòng xã nhỏ nhất Hà Tĩnh

Có một "phố cổ" giữa lòng xã nhỏ nhất Hà Tĩnh

Giữa một vùng quê ven sông La - nơi được biết đến là xã nhỏ nhất của tỉnh Hà Tĩnh lại tồn tại một góc phố mang dáng dấp cổ kính, phảng phất hồn xưa như một “phố cổ Hà Nội” thu nhỏ.
Làng Phú Quý trù phú, xanh tươi

Làng Phú Quý trù phú, xanh tươi

Về thôn Phú Quý, xã Đông Kinh, tỉnh Hà Tĩnh. Dạo bước trên những tuyến đường bê tông nhựa rộng rãi, không chỉ cảm nhận được sự bình yên, trù phú mà còn thấy rõ sức sống mới của miền quê trù phú, xanh tươi 
Thắp sáng giá trị gia đình Việt giữa nhịp sống mới

Thắp sáng giá trị gia đình Việt giữa nhịp sống mới

Bằng nhiều cách tiếp cận và truyền tải linh hoạt, ngành VH-TT&DL Hà Tĩnh đang nỗ lực làm mới công tác gia đình, để các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp tiếp tục được khơi dậy và lan tỏa trong cộng đồng.