Khát vọng mới trên “miền đất hát” Hà Tĩnh

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc trò chuyện với lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh và cán bộ văn hóa về giá trị của di sản Nguyễn Du và Truyện Kiều tại Khu di tích Nguyễn Du trong chuyến về thăm Hà Tĩnh cuối tháng 12/2021.

Những ngày cuối năm 2021, chuyến hành hương về “miền đất hát” viếng mộ và tham quan Khu di tích Nguyễn Du của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc càng trở nên ý nghĩa và là niềm tự hào của Nhân dân nơi đây.

Tôi thấy rõ sự hân hoan và niềm tin của những người làm công tác văn hóa Hà Tĩnh nói chung và huyện Nghi Xuân nói riêng, nhất là khi mọi người được nghe Chủ tịch nước dặn dò: cần phải thuộc Truyện Kiều nhiều hơn, làm tốt hơn nữa việc gìn giữ và phát huy các giá trị di sản văn hóa quý báu của cha ông để lại…

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc trao tặng quà lưu niệm cho BQL Khu di tích Nguyễn Du nhân chuyến tham quan cuối tháng 12/2021.

Ông Bùi Việt Hùng - Phó Chủ tịch UBND huyện Nghi Xuân chia sẻ: “Được đón tiếp Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đến thăm là niềm vinh dự, tự hào của Đảng bộ và Nhân dân huyện nhà. Lời dặn dò của Chủ tịch nước là động lực để chúng tôi quyết tâm nỗ lực hơn nữa. Ngay những ngày đầu năm này, chúng tôi đã có những kế hoạch và chỉ đạo cụ thể để tăng cường công tác bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa trong năm 2022”.

Hiện, trên địa bàn Nghi Xuân có 82 di tích lịch sử văn hóa, khảo cổ học đã được xếp hạng cấp quốc gia và cấp tỉnh cùng hàng chục di tích khác đã được kiểm kê. Thời gian tới, huyện sẽ hoàn thiện việc xây dựng đề án quy hoạch bảo tồn di tích khảo cổ học Phôi Phối - Bãi Cọi (xã Xuân Viên) để trình các cấp có thẩm quyền phê duyệt. Đây là di tích khảo cổ học đã được công nhận di tích cấp quốc gia có nhiều giá trị, tuy nhiên, vì nhiều lý do nên thời gian qua chưa được quy hoạch một cách xứng tầm.

Song song với chú trọng hoàn thiện và nâng cấp một số hạng mục ở Khu di tích Nguyễn Du, huyện tiếp tục huy động mọi nguồn lực đầu tư vào việc trùng tu, tôn tạo những di tích đã được xếp hạng và đề xuất xếp hạng những di tích giá trị khác đã được kiểm kê trên địa bàn.

Di tích khảo cổ học Phôi Phối - Bãi Cọi (xã Xuân Viên). Ảnh: tư liệu của Đậu Hà

Bên cạnh di sản văn hóa vật thể, Nghi Xuân còn sở hữu “gia tài” các di sản văn hóa phi vật thể phong phú, tiêu biểu như: Ca trù, dân ca ví, giặm, trò Kiều, hát văn, hát sắc bùa; các lễ hội như: Sỹ - nông - công - thương (Xuân Thành), chèo Nghẽn (Xuân Hội)… Hiện, toàn huyện đã thành lập được 154 CLB văn nghệ dân gian ở các thôn, tổ dân phố (chủ yếu là CLB dân ca ví, giặm); trên 40 CLB văn nghệ dân ca ví, giặm trong các trường học; 2 CLB ca trù và 2 CLB trò Kiều… với sự tham gia của hàng trăm thành viên.

Đặc biệt, Nghi Xuân là huyện đầu tiên trong toàn tỉnh đưa chính sách, chế độ đãi ngộ việc bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể vào nghị quyết HĐND huyện từ năm 2020. Theo đó, đối với mỗi CLB dân ca ví, giặm, mỗi năm được cấp kinh phí hoạt động 5 triệu đồng, CLB ca trù và trò Kiều 50 triệu đồng.

Một buổi tập luyện của CLB trò Kiều (xã Xuân Liên, Nghi Xuân).

Năm 2022, bên cạnh tiếp tục duy trì các chính sách đãi ngộ đối với những CLB văn nghệ dân gian nói chung, Nghi Xuân dự kiến sẽ tổ chức “Liên hoan dân ca học đường” vào quý III. Đây là cơ sở để tìm kiếm, phát hiện những hạt nhân dân ca ví, giặm, ca trù… là thế hệ trẻ, từ đó bồi dưỡng, rèn luyện nhằm kế thừa các thế hệ nghệ nhân đi trước. Bên cạnh đó, huyện cũng sẽ khôi phục hát chầu văn tại Đền Củi; tổ chức lễ hội Sỹ - nông - công - thương kết hợp với khai trương mùa du lịch biển vào cuối tháng 3/2022 tại Xuân Thành…

Với những kế hoạch khá chi tiết và phương án thực hiện, huyện cũng đã chỉ đạo các đơn vị, địa phương căn cứ vào vai trò của mình quyết tâm thực hiện nhiệm vụ một cách tốt nhất. Bà Trần Thị Cảnh - Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa - Truyền thông huyện Nghi Xuân cho biết: “Sau một năm ảnh hưởng dịch COVID-19 khá nặng nề nhưng bằng sự linh hoạt thích ứng, chúng tôi đã thực hiện thành công nhiều nhiệm vụ. Năm 2022, trước những kế hoạch đặt ra, chúng tôi đồng tình và quyết tâm cao nhất để hoàn thành nhiệm vụ được giao”.

Tiết mục biểu diễn ca trù của học sinh Trường Tiểu học Xuân Thành tại Liên hoan Ca trù toàn huyện Nghi Xuân năm 2021 vừa qua.

Không chỉ các cán bộ làm công tác văn hóa mà các nghệ nhân dân gian cũng đồng lòng quyết tâm giữ gìn và phát huy giá trị di sản.

Cô Phan Thị Thùy Diễm - giáo viên phụ trách công tác đội Trường THCS Thành Mỹ bày tỏ: “Hiện CLB dân ca ví, giặm của trường có 36 thành viên, trong đó có 6 giáo viên và 30 học sinh. Hưởng ứng kế hoạch của các cấp, sự chỉ đạo của Ban Giám hiệu, chúng tôi đang tích cực bồi dưỡng các học sinh là hạt nhân dân ca ví, giặm để chuẩn bị cho kỳ liên hoan vào thời gian tới. Hiện nay, trường luôn duy trì các hoạt động ngoại khóa dân ca ví, giặm. Chúng tôi đang xây dựng chương trình sinh hoạt dưới cờ dân ca ví, giặm chủ đề “Mừng Đảng, mừng xuân” để lan tỏa hơn nữa cái hay, cái đẹp của di sản đến các em học sinh”.

Ông Nông Quốc Thành - Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa Việt Nam trong chuyến về dự Liên hoan Ca trù toàn huyện Nghi Xuân cuối năm 2021 bày tỏ: “Bên cạnh tham dự liên hoan ca trù, tôi còn khảo sát thực tế cách làm và hiệu quả đề án xây dựng NTM kiểu mẫu văn hóa mà Nghi Xuân đang thực hiện. Những gì đạt được ở đây cho thấy mô hình xây dựng NTM kiểu mẫu văn hóa là hướng đi tích cực, có tính bền vững. Chúng tôi sẽ đề xuất các cấp, ngành Trung ương để nhân rộng mô hình này trên toàn quốc”.

Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa Việt Nam Nông Quốc Thành (bên phải) cùng Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa - Truyền thông huyện Nghi Xuân Trần Thị Cảnh tại Liên hoan Ca trù toàn huyện Nghi Xuân cuối năm 2021.

Trên con đường dài xây dựng huyện NTM kiểu mẫu về văn hóa đạt chuẩn đầu tiên của tỉnh và cả nước, năm 2022, Nghi Xuân tiếp tục đặt những viên gạch hồng cho cả một chiến lược bền vững. Với những quyết tâm và nỗ lực của chính quyền và Nhân dân Nghi Xuân, hy vọng mùa xuân mới cùng những khát vọng giữ gìn và phát huy các giá trị di sản văn hóa trên “miền đất hát” sẽ giành được nhiều hơn nữa những mùa quả ngọt.