Sáng 22/10, Quốc hội nghe Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trình bày tờ trình 3 luật liên quan giáo dục gồm: dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; Luật Giáo dục đại học (sửa đổi); Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi).
Trong đó, với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, Chính phủ sửa đổi, bổ sung nhiều quy định liên quan hệ thống giáo dục quốc dân; cơ sở giáo dục, nhà giáo…
Đề xuất bỏ quy định cấp bằng tốt nghiệp THCS
Về phân cấp, phân quyền, dự thảo chuyển thẩm quyền quy định chi tiết hướng nghiệp và phân luồng từ Chính phủ sang Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo.
Dự thảo Luật cũng đã rà soát, chỉnh lý nhằm làm rõ khái niệm văn bằng, chứng chỉ trong hệ thống giáo dục quốc dân trên cơ sở kế thừa quy định của luật hiện hành. Theo đó văn bằng, chứng chỉ có thể được cấp dưới dạng giấy, điện tử hoặc số, với giá trị pháp lý tương đương nhau.
Đáng chú ý, dự thảo luật đã bỏ quy định cấp bằng tốt nghiệp THCS, thay bằng việc hiệu trưởng xác nhận hoàn thành chương trình học. Quy định này, theo Chính phủ, phù hợp với bối cảnh phổ cập giáo dục đến THCS, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm áp lực thi cử cho học sinh, đồng thời phù hợp với thông lệ quốc tế khi nhiều quốc gia phát triển không cấp bằng tốt nghiệp THCS mà chỉ xác nhận hoàn thành chương trình để phân luồng hoặc xét học tiếp.
Ngoài ra, dự thảo cũng làm rõ quy định về chứng chỉ trong hệ thống giáo dục quốc dân, giao Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định cụ thể về quản lý, văn bằng, chứng chỉ.
Theo dự thảo luật, thẩm quyền cấp bằng tốt nghiệp cũng được sửa đổi, chuyển từ giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo cho Hiệu trưởng; bỏ quy định người đứng đầu cơ quan chuyên môn về giáo dục thuộc UBND cấp huyện cấp bằng tốt nghiệp THCS; giao người đứng đầu cơ sở thực hiện chương trình giáo dục THCS xác nhận học bạ việc hoàn thành chương trình; giảm khối lượng công việc hành chính cho cơ quan quản lý Nhà nước về giáo dục, tăng tính tự chủ cho cơ sở giáo dục.
Để thể chế hóa đường lối, chính sách của Đảng, dự thảo luật quy định phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 3-5 tuổi; bổ sung giáo dục THCS là bắt buộc; bổ sung quy định mang tính nguyên tắc về việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong hoạt động giáo dục.
Thẩm tra các nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh nhấn mạnh Ủy ban tán thành việc bỏ quy định cấp bằng tốt nghiệp trung học cơ sở, chỉ quy định xác nhận học bạ hoàn thành chương trình trung học cơ sở do hiệu trưởng trường trung học cơ sở thực hiện.
Cơ quan thẩm tra đề nghị làm rõ tiêu chuẩn và cách thức cấp bằng tốt nghiệp trung học nghề để khẳng định cơ sở xác định tương đương với bằng tốt nghiệp trung học phổ thông.
Cũng theo cơ quan thẩm tra, dự thảo luật cần bổ sung, làm rõ nguyên tắc, cơ chế quản lý, chia sẻ, bảo mật dữ liệu; nghiên cứu quy định về thẩm định, công nhận các chứng chỉ khác được sử dụng trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Chính phủ quy định việc miễn phí sách giáo khoa cho học sinh
Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục lần này cũng được sửa đổi, bổ sung theo hướng quy định Nhà nước cung cấp một bộ sách giáo khoa sử dụng thống nhất trong phạm vi toàn quốc. Đồng thời, Chính phủ quy định việc miễn phí sách giáo khoa cho học sinh; thực hiện các giải pháp xã hội hóa phù hợp về sách giáo khoa, bảo đảm tính bền vững và đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục.
Dự thảo không quy định Hội đồng trường cơ sở giáo dục công lập mà chỉ quy định hội đồng trường của trường dân lập, tư thục. Đây là tổ chức quản trị nhà trường để thực hiện nhiệm vụ điều tiết, hài hòa quan hệ, đảm bảo lợi ích giữa các bên có liên quan, nhu cầu thu lợi nhuận của nhà đầu tư với mục tiêu phát triển giáo dục, tránh thương mại hóa giáo dục.
Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Văn hóa và Xã hội tán thành với quy định Nhà nước cung cấp một bộ sách giáo khoa sử dụng thống nhất toàn quốc, nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng về sách giáo khoa giáo dục phổ thông.
Đối với tài liệu giáo dục địa phương, cơ quan thẩm tra tán thành quy định theo hướng giao thẩm quyền tổ chức biên soạn cho cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, hội đồng thẩm định cấp tỉnh thẩm định, chuyển thẩm quyền phê duyệt tài liệu giáo dục địa phương cho chủ tịch UBND cấp tỉnh để bảo đảm quyền chủ động cho các địa phương.
Ngoài ra, Ủy ban tán thành việc bãi bỏ toàn bộ các điều quy định về điều kiện thành lập cơ sở giáo dục và điều kiện được phép hoạt động giáo dục; đình chỉ hoạt động giáo dục; sáp nhập, chia, tách, giải thể cơ sở giáo dục.
Cơ quan chủ trì soạn thảo cần nghiên cứu hoàn thiện khung pháp lý về chuyển đổi loại hình trường; về chế tài xử lý vi phạm trong lĩnh vực giáo dục; về xử lý vi phạm các quy định về tổ chức, hoạt động của cơ sở giáo dục tư thục, theo đề nghị của cơ quan thẩm tra.
