Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam đi qua 23 xã, phường với chiều dài khoảng 103,42 km. Để triển khai dự án, Hà Tĩnh dự kiến phải thu hồi trên 764 ha đất, ảnh hưởng đến khoảng 1.800 hộ dân, trong đó gần 1.300 hộ phải di dời tái định cư, cất bốc hơn 4.000 ngôi mộ cùng nhiều công trình, hạ tầng kỹ thuật khác.
Hà Tĩnh tổ chức các cuộc họp về dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam để bàn về công tác giải phóng mặt bằng (GPMB).
Ông Nguyễn Văn Mai – Trưởng phòng Quản lý hoạt động xây dựng, Sở Xây dựng Hà Tĩnh cho biết: "Theo Nghị quyết số 106/NQ-CP ngày 23/4/2025 của Chính phủ về Kế hoạch triển khai Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam, dự kiến từ tháng 3/2026-12/2026 mới bàn giao mốc thực địa cho địa phương. Hiện nay, các địa phương đang thực hiện nhiệm vụ chuẩn bị cho công tác GPMB dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam trên cơ sở ranh giới sơ bộ nghiên cứu tiền khả thi dự án".
Theo cơ chế đặc thù, dự án được triển khai xây dựng trước các khu tái định cư theo ranh giới sơ bộ nghiên cứu tiền khả thi dự án. Bởi vậy, thời điểm này, các địa phương, sở, ngành liên quan đang tập trung cho công tác quy hoạch, xây dựng các khu tái định cư. Theo đó, Hà Tĩnh dự kiến xây dựng 35 khu tái định cư trên địa bàn 18 xã, phường. Tỉnh phương phấn đấu cơ bản hoàn thành trước tháng 6/2026 nhằm bàn giao ít nhất 80% mặt bằng cho dự án trước tháng 12/2026 và bàn giao toàn bộ mặt bằng trước tháng 12/2027, đáp ứng yêu cầu tiến độ chung của Chính phủ.
Tại xã Thạch Hà, sau thời gian tập trung cho công tác lập quy hoạch, đến nay, khu tái định cư xứ đồng Làng Nam ở thôn 14 đã được phê duyệt. Mới đây, địa phương đã tổ chức công bố và niêm yết công khai quy hoạch tổng mặt bằng khu tái định cư với tổng diện tích gần 1,9 ha.
Ông Lê Văn Thuận – Phó Chủ tịch UBND xã Thạch Hà cho biết: “Theo sơ đồ hướng tuyến, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam ảnh hưởng 23 hộ dân và 1 nghĩa trang với khoảng 500 ngôi mộ phải di dời. Hiện nay, địa phương đã công bố và niêm yết công khai được quy hoạch khu tái định cư. Cùng với đó, chúng tôi cũng thành lập các tổ công tác trực tiếp về các hộ dân để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của các hộ bị ảnh hưởng dự án để tuyên truyền, vận động”.
Không riêng xã Thạch Hà, thời điểm này, phường Hà Huy Tập cũng đang tập trung cao cho công tác thi công khu tái định cư TDP Liên Vinh. Đây là địa điểm đầu tiên trong số 35 khu tái định cư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam qua địa bàn Hà Tĩnh được triển khai thi công. Sau hơn 2 tháng khởi công, đến nay, nhà thầu đã hoàn thành hơn 30% khối lượng.
Ông Võ Mạnh Đường – Phó Giám đốc Công ty CP Xây dựng Tân Hải Sơn (phường Thành Sen) cho biết: “Chúng tôi tập trung sẵn sàng máy móc, nhân lực trên công đường để khi thời tiết thuận lợi là tập trung tăng ca, tăng kíp thi công. Công ty phấn đấu đến cuối năm sẽ hoàn thành khoảng 70% khối lượng, giá trị hợp đồng và đến cuối tháng 3/2026 sẽ hoàn thành đưa vào sử dụng, đáp ứng công tác GPMB dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam”.
Thống kê từ Sở Xây dựng, đến thời điểm hiện tại, Hà Tĩnh đã hoàn thành phê duyệt quy hoạch chi tiết/chấp thuận quy hoạch tổng mặt bằng ở 31/35 khu tái định cư. Trong 31 khu tái định cư đã có quy hoạch, trong đó 1 khu đang thi công, 30 khu còn lại đang triển khai khảo sát, lập hồ sơ thiết kế.
Được biết, thời gian qua, Sở Xây dựng Hà Tĩnh đã sớm ban hành các văn bản hướng dẫn và thường xuyên đôn đốc triển khai xây dựng các khu tái định cư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam. Tuy nhiên, đến nay, ngoại trừ khu tái định cư ở TDP Liên Vinh, phường Hà Huy Tập triển khai đúng tiến độ, các khu tái định cư còn lại chưa đảm bảo theo kế hoạch đề ra của tỉnh (theo kế hoạch, tháng 10/2025, Hà Tĩnh sẽ đồng loạt khởi công 35 khu tái định cư dự án đường sắt tốc độ cao – PV).
Việc triển khai các khu tái định cư phục vụ dự án không chỉ là điều kiện tiên quyết để bảo đảm tiến độ đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam mà còn góp phần ổn định đời sống người dân sau di dời. Tại nhiều văn bản, cuộc họp, Sở Xây dựng Hà Tĩnh đều đề nghị các xã, phường tập trung đẩy nhanh tiến độ khởi công xây dựng các khu tái định cư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam. Theo đó, ngay sau khi có quy hoạch được duyệt, các địa phương cần khẩn trương lựa chọn đơn vị tư vấn để tổ chức khảo sát, lập báo cáo nghiên cứu khả thi hoặc báo cáo kinh tế - kỹ thuật; đồng thời hoàn thiện hồ sơ, thủ tục về đất đai để triển khai bồi thường, GPMB khu đất tái định cư, bảo đảm đủ điều kiện khởi công công trình khi hoàn thành thủ tục đầu tư theo quy định.