Đồng Lộc - một thời hoa lửa, một thời thắm xanh…

(Baohatinh.vn) - Nằm trên tuyến đường Trường Sơn huyền thoại, Đồng Lộc (Can Lộc, Hà Tĩnh) đã trở thành biểu tượng bất tử của chủ nghĩa anh hùng cách mạng.

Ngã ba của lửa đạn và ý chí

Tháng Tư lịch sử của dân tộc, trong niềm háo hức khi nghĩ về Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước 50 năm trước, người dân Hà Tĩnh lại rưng rưng nhớ về Ngã ba Đồng Lộc.

161d5084756t6864l9-z4532444561481-4a843.jpg
Chiến trường Đồng Lộc năm 1968. Ảnh tư liệu

Người ta dùng rất nhiều hình ảnh để nói về Ngã ba Đồng Lộc trong chiến tranh như: Tọa độ chết, tọa độ lửa, huyết mạch giao thông… nhưng tôi vẫn thích nhất là hình ảnh trái tim - “Nghìn vạn chuyến xe đi/ Qua trái tim Ngã ba Đồng Lộc/ Máu qua tim máu lọc/ Xe vượt ngã ba xe xốc tới miền Nam” (Huy Cận)… Đó là cách ví von đầy nhân văn, đầy lạc quan và hy vọng cho ngày toàn thắng. Trái tim Đồng Lộc còn đập thì miền Bắc sẽ tới được miền Nam. Bởi thế, dẫu Mỹ có xác định đây là “tọa độ lửa”, dẫu Mỹ có đặt mục tiêu xóa sổ tuyến giao thông này khỏi bản đồ thì ý chí chiến đấu của quân ta càng mạnh mẽ.

124d4220642t2954l3-untitled.jpg
Lực lượng TNXP trên tuyến lửa Đồng Lộc những năm kháng chiến chống Mỹ. Ảnh tư liệu

Trong những năm kháng chiến khốc liệt, đặc biệt từ năm 1965-1968, đây là nơi ghi dấu quyết tâm và ý chí của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta. Mỹ càng đánh phá ác liệt bao nhiêu, ta càng nung nấu chí căm hờn, quyết tâm đánh trả, kiên cường giữ huyết mạch giao thông bấy nhiêu. Bởi thế, dù cho đế quốc Mỹ đã không kể ngày đêm, ném xuống đất này 42.900 quả bom phá, 12.000 bom từ trường, 96 bom bi mẹ các loại, 94 quả rốc-két, chúng ta vẫn kiên cường đáp trả.

Thế trận nhân dân được triển khai linh hoạt, hiệu quả; nhiều khẩu hiệu như: “Xe chưa qua, nhà không tiếc”, “Sống bám cầu, bám đường, chết kiên cường dũng cảm”, “Máu có thể đổ, đường không thể tắc”, “Địch phá ta sửa, địch lại phá ta lại sửa”, “Tất cả vì miền Nam ruột thịt”… trở thành kim chỉ nam cho mọi hành động. Trong suốt 8 năm bị đánh phá ác liệt (1964-1972), quân ta đã bắn rơi 9 máy bay Mỹ, phá 1.780 quả bom, hiến hàng trăm ngôi nhà, góp hàng nghìn ngày công để thông đường, đảm bảo giao thông thông suốt, góp phần quan trọng trong việc chi viện cho chiến trường miền Nam.

bqbht_br_41.jpg
Cũng tại đây, hàng trăm cán bộ, chiến sỹ bộ đội, TNXP, công nhân ngành GTVT đã chiến đấu anh dũng, viết nên nhiều huyền thoại của chiến tranh.

Cũng tại đây, hàng trăm cán bộ, chiến sỹ bộ đội, TNXP, công nhân ngành GTVT đã chiến đấu anh dũng, viết nên nhiều huyền thoại của chiến tranh. Đó là những anh hùng: La Thị Tám, Vương Đình Nhỏ, Nguyễn Tiến Tuẩn, Uông Xuân Lý, Võ Triều Chung… Đặc biệt nữa là huyền thoại 10 cô gái Ngã ba Đồng Lộc - biểu tượng bất tử của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam.

Sự cống hiến và hy sinh của các lực lượng tại Ngã ba Đồng Lộc mãi mãi là bản anh hùng ca bất diệt về lòng dũng cảm, sự hy sinh cho lý tưởng cao đẹp của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ.

Mạch sống thời bình

Đồng Lộc không chỉ là biểu tượng của một giai đoạn lịch sử bi tráng mà còn là minh chứng sống động cho khát vọng hòa bình, tinh thần đoàn kết và sự trường tồn của dân tộc Việt Nam. Từ trong chiến tranh ác liệt, ngã ba huyết mạch - tọa độ chết ngày nào đã trở thành nơi gặp gỡ giữa quá khứ và hiện tại, trở thành một vùng quê phát triển.

bqbht_br_0dji-0827.jpg
Đồng Lộc hôm nay. Ảnh Sĩ Hoàng

Từ khi xây dựng đến nay, Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc luôn nhận được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, các cấp, ngành và toàn thể Nhân dân; không ngừng đổi mới trong tổ chức và phương thức hoạt động. Ngoài sự quan tâm của Nhà nước, rất nhiều tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp đã quyên góp, ủng hộ xây dựng nhiều công trình, hạng mục, tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa, đem đến nhiều bài học lịch sử sống động hơn ở khu di tích. Đặc biệt, những năm gần đây, hòa nhịp với sự phát triển của công nghệ số, Ban Quản lý (BQL) Khu di tích cũng tìm tòi, đầu tư thêm nhiều công trình, hạng mục nhằm đem đến sự tiện ích, văn minh cho du khách.

bqbht_br_e9cbe3a19da32ffd76b2.jpg
Du khách quét mã QR để nhận các thông tin về Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc.

Anh Đặng Quốc Vũ - Giám đốc BQL Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc và Khu tưởng niệm Lý Tự Trọng chia sẻ: “Với mục tiêu xây dựng Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc không chỉ làm điểm dâng hương, tri ân mà còn là điểm đến tham quan, giáo dục truyền thống, nghiên cứu lịch sử cho thế hệ trẻ và Nhân dân cả nước, BQL đã xây dựng hệ thống không gian thực tế ảo, hệ thống infographic, video clip song ngữ Việt - Anh; tổ chức các triển lãm tư liệu, hiện vật như: “Hà Tĩnh điểm hẹn”, “Đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh: Từ huyền thoại đến tương lai”; xây dựng các điểm check-in trong khuôn viên khu di tích; nâng cấp hệ thống sa bàn điện tử, phòng chiếu phim tư liệu, bảo tàng để phục vụ du khách tham quan.

Chúng tôi cũng đã xây dựng và vận hành hiệu quả các trang Facebook, Tiktok, Youtube của đơn vị; phối hợp xây dựng phóng sự, bản tin, quay các MV ca nhạc... nhằm đưa các câu chuyện lịch sử, tư liệu, hiện vật đến với Nhân dân bằng nhiều kênh”.

bqbht_br_cf281e4d604fd2118b5e.jpg
Các hiện vật được trưng bày tại khu di tích luôn thu hút sự quan tâm của giới trẻ. Trong ảnh: Các cựu chiến binh Tiểu đoàn 8 pháo cao xạ kể với các em nhỏ về những thành tích của chiếc pháo tiểu đội vận hành trong kháng chiến chống Mỹ.

Thời gian qua, nhằm tránh ùn tắc, giảm đi sự trang nghiêm tại các địa điểm dâng hương, BQL Khu di tích cũng đã chuyên nghiệp hóa hoạt động tiếp đón, hướng dẫn du khách. Ngoài ra, tại khu mộ 10 nữ TNXP Ngã ba Đồng Lộc, BQL đã triển khai thắp hương vòng tại phần mộ các chị, đồng thời tuyên truyền, quán triệt du khách chỉ dâng hương ở ban thờ chính. Qua đó, vừa đảm bảo tính trang nghiêm, giữ gìn môi trường, vừa tránh gây tắc nghẽn cục bộ tại phần mộ các nữ anh hùng.

Lịch sử không chỉ dừng lại ở những chứng tích chiến tranh, lịch sử của mảnh đất này còn được người dân nơi đây viết tiếp bằng niềm tin và ý chí dựng xây. Từ chủ trương san đồi, lấp hố bom, khôi phục đường sá, cải tạo đồng ruộng trong những năm hậu chiến, những vết thương chiến tranh dần bị xóa mờ, thay vào đó là những vườn đồi, những cánh đồng ngút ngát màu xanh; là những con đường mở rộng thênh thang, những trường học ắp đầy mơ ước… Trải qua nhiều nỗ lực, xã Đồng Lộc đã vươn mình thành thị trấn Đồng Lộc và từ đầu năm 2025, địa phương này đã có thêm nhiều cơ hội phát triển KT-XH khi sáp nhập thêm xã Trung Lộc.

bqbht_br_ad5a11e2d36660383977.jpg
Trên tọa độ lửa năm xưa, những vết thương chiến tranh dần bị xóa mờ, thay vào đó là những vườn đồi trĩu quả, những cánh đồng ngút ngát màu xanh.

Ông Bùi Nguyễn Hà - Bí thư Đảng ủy thị trấn Đồng Lộc chia sẻ: “Sau khi sáp nhập với xã Trung Lộc, thị trấn Đồng Lộc có diện tích tự nhiên 24,61 km2, dân số 12.017 người. Mặc dù còn nhiều khó khăn nhưng Đồng Lộc đã có cơ hội phát triển khi không gian được mở rộng, tiềm năng được bổ sung. Thực hiện chủ trương về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, địa phương sẽ phối hợp triển khai kịp thời, hiệu quả nhằm tiếp tục mở rộng quy mô, không gian phát triển để Đồng Lộc mãi xứng đáng với những chiến công hiển hách của các thế hệ cha ông đã không tiếc máu xương cho mảnh đất này”.

Đồng Lộc không chỉ là điểm đến trong hành trình tri ân, nơi đây còn là minh chứng sống động cho sức sống mãnh liệt của dân tộc Việt Nam - biết đấu tranh, biết vượt lên khó khăn, xây dựng đời sống mới. Những bước đi của Đồng Lộc hôm nay, dẫu không phải là những bước hành quân vào chiến trận nhưng cũng đầy khí thế, đầy ý chí và quyết tâm; để trên mảnh đất của những huyền thoại chiến tranh, màu xanh của cuộc sống mới lại thắm xanh mỗi ngày…

Đọc thêm

Thành Sen - "dấu son" trong lòng người Hà Tĩnh

Thành Sen - "dấu son" trong lòng người Hà Tĩnh

Từ một câu chuyện trong sử sách, tên gọi Thành Sen (Hà Tĩnh) đã ra đời và theo suốt dặm dài lịch sử của vùng đất này. Tên gọi ấy đã ăn sâu vào ký ức, trở thành niềm tự hào của nhiều thế hệ.
 Niềm vui tháng Bảy của nhiều gia đình liệt sỹ

Niềm vui tháng Bảy của nhiều gia đình liệt sỹ

Tháng 7 này trở nên đặc biệt hơn với nhiều gia đình liệt sỹ ở Hà Tĩnh khi phần mộ người thân được đưa về yên nghỉ nơi đất mẹ, khi tấm bằng “Tổ quốc ghi công” được trao tặng trang nghiêm, trọng thể.
Sáng mãi tinh thần thanh niên xung phong

Sáng mãi tinh thần thanh niên xung phong

Những ngày tháng Bảy, đất nước lại lặng mình trong những ký ức thiêng liêng về những năm tháng khói lửa. Trong dòng chảy lịch sử ấy, lực lượng TNXP Hà Tĩnh để lại nhiều dấu ấn hào hùng, góp phần viết nên bản hùng ca bất tử bằng sức trẻ và lòng yêu nước cháy bỏng.
Cụ bà U100 say mê Truyện Kiều

Cụ bà U100 say mê Truyện Kiều

Truyện Kiều có sức sống mãnh liệt trong văn học Việt Nam, phổ biến trong các tầng lớp nhân dân. Dù gần 100 tuổi, cụ Trần Thị Tám ở xã Hồng Lộc (Hà Tĩnh) vẫn thuộc và say sưa luận giải Kiều.
Có một "phố cổ" giữa lòng xã nhỏ nhất Hà Tĩnh

Có một "phố cổ" giữa lòng xã nhỏ nhất Hà Tĩnh

Giữa một vùng quê ven sông La - nơi được biết đến là xã nhỏ nhất của tỉnh Hà Tĩnh lại tồn tại một góc phố mang dáng dấp cổ kính, phảng phất hồn xưa như một “phố cổ Hà Nội” thu nhỏ.
Làng Phú Quý trù phú, xanh tươi

Làng Phú Quý trù phú, xanh tươi

Về thôn Phú Quý, xã Đông Kinh, tỉnh Hà Tĩnh. Dạo bước trên những tuyến đường bê tông nhựa rộng rãi, không chỉ cảm nhận được sự bình yên, trù phú mà còn thấy rõ sức sống mới của miền quê trù phú, xanh tươi 
Thắp sáng giá trị gia đình Việt giữa nhịp sống mới

Thắp sáng giá trị gia đình Việt giữa nhịp sống mới

Bằng nhiều cách tiếp cận và truyền tải linh hoạt, ngành VH-TT&DL Hà Tĩnh đang nỗ lực làm mới công tác gia đình, để các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp tiếp tục được khơi dậy và lan tỏa trong cộng đồng.
Khi ví, giặm "chạy show"…

Khi ví, giặm "chạy show"…

Không còn đơn thuần xuất hiện trên sân khấu hội diễn tuyên truyền, dân ca ví, giặm ở Hà Tĩnh từng bước hiện diện trong các show diễn giải trí, chuyển hóa thành sản phẩm của công nghiệp văn hóa.
Anh Nghĩa làm nhiều việc nghĩa

Anh Nghĩa làm nhiều việc nghĩa

Bằng nhiều việc làm cụ thể, thiết thực như hiến đất mở đường, giúp đỡ người nghèo, tích cực trong các hoạt động của địa phương, anh Trương Quang Nghĩa, thôn Bắc Thượng, xã Thạch Đài (TP Hà Tĩnh) đã góp sức làm cho quê hương thay da đổi thịt.
Đình làng - nơi lưu giữ những giá trị truyền thống

Đình làng - nơi lưu giữ những giá trị truyền thống

Cây đa, bến nước, sân đình là biểu tượng của làng quê trong tâm thức bao thế hệ. Trong đó, đình làng là nơi sinh hoạt văn hóa của cộng đồng, nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa truyền thống đặc trưng của mỗi làng quê, đang cần được khôi phục và phát huy.
Người gieo "hạt giống" đoàn kết

Người gieo "hạt giống" đoàn kết

Ông Hồ Duy Lý - Bí thư Chi bộ thôn Song Hải, xã Thạch Sơn (Thạch Hà, Hà Tĩnh) luôn là tấm gương sáng về tinh thần trách nhiệm, tận tụy vì dân, sống trọn nghĩa đạo - đời.
Cô gái trẻ Hà Tĩnh 22 tuổi, 21 lần hiến máu

Cô gái trẻ Hà Tĩnh 22 tuổi, 21 lần hiến máu

Hơn 4 năm kể từ lần đầu tiên hiến máu, đến nay, ở độ tuổi 22, Hoàng Thị Hồng Thương (xã Đan Trường, Nghi Xuân, Hà Tĩnh) đã có đến 21 lần tham gia hiến máu và hiến tiểu cầu.
Thuyết minh viên Đào Anh Tuân: Người “kết nối” lịch sử và hiện tại

Người “kết nối” lịch sử và hiện tại

Học Bác từ những điều bình dị, giản đơn để làm tốt chức trách, nhiệm vụ được giao, hơn 20 năm nay, anh Đào Anh Tuân - Phó Bí thư chi bộ, Phó Giám đốc Ban Quản lý Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc và Khu tưởng niệm Lý Tự Trọng (Hà Tĩnh) trở thành người “kết nối” lịch sử nơi “tọa độ lửa” Ngã ba Đồng Lộc.