Hà Tĩnh: Nhiều bệnh nhân viêm tụy cấp được cứu sống nhờ thay huyết tương

Sau khi thực hiện thay huyết tương bằng 20 đơn vị huyết tương tươi đông lạnh thì nồng độ triglyceride máu bệnh nhân N.P.H giảm về mục tiêu điều trị, tình trạng bệnh nhân cải thiện dần.

Ngày 18/9/2023, Khoa Ngoại tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa (BVĐK) tỉnh tiếp nhận bệnh nhân nam N.P.H (32 tuổi, phường Hưng Trí, TX Kỳ Anh) với tình trạng đau bụng vùng thượng vị dữ dội kèm chướng bụng, buồn nôn và nôn.... Bệnh nhân được các bác sĩ thăm khám và chỉ định làm các xét nghiệm cận làm sàng, kết quả cho thấy: định lượng triglycerid 19,5 mmol/l (bình thường là từ 0,46 - 1,88 mmol/l) tăng cao hơn 10 lần so với bình thường.

Bệnh nhân được chẩn đoán: Viêm tụy cấp do tăng triglycerid máu và được chuyển lên Khoa Hồi sức tích cực để điều trị bằng kỹ thuật thay huyết tương.

Sau khi thực hiện thay huyết tương bằng 20 đơn vị huyết tương tươi đông lạnh thì nồng độ triglyceride máu bệnh nhân giảm về mục tiêu điều trị, tình trạng bệnh nhân cải thiện dần.

Sau khi thực hiện thay 16 đơn vị huyết tương tươi đông lạnh thì nồng độ triglyceride máu bệnh nhân N.Đ.H đã giảm, bệnh nhân hết đau bụng, tỉnh táo và các dấu hiệu sinh tồn ổn định.

Trước đó, bệnh nhân nam N.Đ.H (59 tuổi, ở xã Cẩm Dương, huyện Cẩm Xuyên) cũng vào viện với tình trạng đau bụng vùng thượng vị dữ dội kèm chướng bụng, buồn nôn và nôn; bí trung, đại tiện. Sau khi khám lâm sàng, chụp cắt lớp ổ bụng và làm các xét nghiệm cận lâm sàng, bệnh nhân được chẩn đoán viêm tụy cấp do tăng mỡ máu, cụ thể định lượng triglycerid 30 mmol/l (tăng gần 16 lần bình thường) và được chỉ định điều trị bằng kỹ thuật thay huyết tương.

Sau 2 ngày được thay huyết tương, nồng độ triglyceride máu bệnh nhân giảm nhiều, tình trạng bệnh nhân cải thiện dần, hết đau bụng, tỉnh táo và các dấu hiệu sinh tồn ổn định.

Huyết tương của bệnh nhân N.P.H được thay ra có màu đục như sữa.

Bác sĩ Nguyễn Viết Hải - Trưởng Khoa Hồi sức tích cực (BVĐK tỉnh) cho biết: "Biểu hiện của viêm tụy cấp do tăng triglyceride cũng giống như viêm tụy cấp do các nguyên nhân khác với các triệu chứng xảy ra đột ngột, ở những đối tượng có lượng triglyceride máu cao. Các biểu hiện bao gồm: cơn đau bụng điển hình thường xuất hiện đột ngột ở vùng trên rốn, cường độ đau dữ dội, lan lên ngực, sang 2 bên mạn sườn, xiên sau lưng, tiến triển ngày một tăng dần, đạt mức dữ dội nhất sau vài giờ và kéo dài nhiều giờ.

Triệu chứng buồn nôn và nôn xảy ra khoảng 70 - 80% ở các bệnh nhân. Cùng với đau bụng và nôn là các triệu chứng như bụng chướng, bí trung, đại tiện... Bệnh thường xảy ra đột ngột với những triệu chứng lâm sàng đa dạng, phức tạp từ viêm tụy cấp nhẹ đến mức độ nặng với các biến chứng suy đa tạng nặng, tỉ lệ tử vong cao".

Cũng theo bác sỹ Hải, sau khi đã điều trị ổn định, điều quan trọng là tìm nguyên nhân tăng triglyceride máu để loại bỏ đồng thời với việc dùng thuốc để làm giảm nồng độ chất này trong máu nhằm tránh gây ra những đợt viêm tụy cấp tái phát.

Hiện nay, điều trị viêm tụy cấp đã có nhiều tiến bộ như: điều trị nguyên nhân bên cạnh các biện pháp hồi sức và điều trị hỗ trợ. Trong đó thay huyết tương là một phương pháp tiên tiến dùng để điều trị viêm tụy cấp do nguyên nhân tăng triglyceride máu. Tại BVĐK tỉnh Hà Tĩnh, phương pháp này đã được triển khai từ năm 2021 và đã cứu sống được 30 bệnh nhân viêm tụy cấp nguy kịch.

Có rất nhiều nguyên nhân gây ra viêm tụy cấp, đứng đầu là do sỏi mật và nghiện rượu (chiếm khoảng 80%); tiếp theo là do tăng triglycerid (chiếm 1,3 - 3,8%) thường không được chú ý và hay bị bỏ qua trong chẩn đoán.

Để phòng bệnh viêm tụy cấp, mọi người không nên lạm dụng rượu, bia quá mức. Nên ăn uống khoa học, vệ sinh với chế độ ăn nhạt để tránh bị sỏi mật, vì sỏi mật là một trong những yếu tố nguy cơ gây ra viêm tụy cấp. Đối với những người mắc bệnh đái tháo đường, mỡ máu, sỏi mật... nên khám định kỳ để quản lý tốt bệnh nền, tránh biến chứng gây viêm tụy cấp.

Bác sĩ Nguyễn Viết Hải - Trưởng Khoa Hồi sức tích cực, BVĐK Hà Tĩnh